پاتولوژی و سرطان: دسته های اصلی سرطان

بدن ما از میلیاردها سلول ساخته شده است. سلولها آنقدر کوچکند که تنها زیر میکروسکوپ قابل رویتند. این سلولها بصورت گروهی بافتها و سپس عضوهای بدن ما را می سازند. این سلولها از اساس شبیه هم هستند با اینحال از بعضی جهات تفاوت دارند. این بخاطر اینست که اعضای بدن کارهای خیلی متفاوتی انجام می دهند. مثلا اعصاب و ماهیچه ها کارهای خیلی متمایزی انجام می دهند. بنابراین سلولهای عصب و عضله باید ساختمانهای متفاوتی داشته باشند.

سرطانها را می توان مطابق نوع سلولی که از آن بر می خیزند گروه بندی کرد. 5 دسته اصلی وجود دارد:

1.کارسینوما:

شایعترین نوع سرطان است و 85% سرطانها را تشکیل میدهد. این سرطان در واقع از بافتهای اپیتلیال شروع میشود. پوشش اپیتلیال، پوست یا سطح ارگانهای داخلی مانند دستگاه گوارش و حفرات بدن مانند درون قفسه سینه و حفره شکم را میپوشاند. انواع مختلفی از سلولهای اپیتلیال وجود دارد که میتواند به انواع مختلفی از کارسینوما تبدیل شوند. زیر گروه های آن عبارتند از:

• کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC):

از سلولهای سنگفرشی بر می خیزد. اینها سلولهای صافی هستند که در پوست یا دهان یا مری دیده میشوند.

• آدنوکارسینوما:

از سلولهای غده ای  بر می خیزد. سلولهای غده ای، سلولهای آدنوماتوس نامیده می شوند و برای حفظ رطوبت بافت مایع ترشح میکنند. این سلولها در معده و روده بزرگ و روده کوچک دیده می شوند.

• کارسینوم سلول ترانزیشنال (TCC):

از سلولهای ترانزیشنال بر می خیزد. اینها سلولهایی هستند که میتوانند با کشیده شدن عضو کش بیایند و اپیتلیوم ترانزیشنال را می سازند. مثلا پوشش مثانه از این نوع است.

• کارسینوم سلول بازال (BCC):

نوع شایعی هستند و از سلولهای بازال در عمیق ترین لایه های پوست بر می خیزند.

2.سارکوما:

شیوع اینها خیلی کمتر از کارسینوما ها است. کمتر از یک درصد از کل سرطانها را تشکیل میدهند. از بافت پیوندی که بافتهای حمایت کننده هستند مانند استخوان، غضروف، تاندونها، بافتهای فیبری، چربی، ماهیچه یا رگهای خونی بر می خیزد. دو نوع اصلی دارد:

• سارکوم استخوان (استئوسارکوما)

• سارکوم بافت نرم: نادرند، اما شایعترین انواع آن از غضروف (کندروسارکوما) و ماهیچه (رابدومیوسارکوما) بر می خیزند.

3.لوسمی:

ناشایعند و 3% از کل سرطانها را تشکیل میدهند. با اینحال شایعترین سرطان کودکان هستند. لوسمی نوعی از سرطان است که معمولا تشکیل تومور نمی دهد. سلول های سرطانی لوسمی از بافت سازنده خون (مغز استخوان) منشا میگیرد و تعداد زیادی سلول غیرطبیعی و نابالغ تولید و به گردش خون رها میشود و باعث درگیری خون و مغز استخوان، سیستم لنفاوی وطحال می شوند و به بافت های دیگر نیز منتشر می شوند. این سلولها درست کار نمیکنند و توانایی مبارزه با عفونت ها را ندارند. بر اساس اینکه از چه نوع سلولی منشا بگیرند انواع مختلفی دارند.

4.لنفوما و میلوما:

از سلولهای سیستم لنفاتیک و ایمنی بر می خیزد.

• لنفوما:

5% کل سرطانها ار تشکیل میدهند. از سلولهای سیتم لنفاوی بر می خیزند. سیستم لنفاوی سیستمی است متشکل از لوله ها (رگهای لنفوی)، غدد (گره های) لنفاوی و طحال که در بدن کار فیلتر نمودن مایعات و مبارزه با عفونتها را به عهده دارند. چون سیتم لنفاوی در سراسر بدن پخش است لنفوما میتواند از هر جایی برخیزد. برخی از گلبولهای سفید بطور غیر طبیعی شروع به تقسیم شدن میکنند و بطور طبیعی آنطوری که باید نمی میرند. این سلولها قبل از اینکه کامل بالغ شوند تقسیم میشوند بنابراین نمی توانند با عفونت مبارزه کنند. لنفوسیتهای غیر طبیعی در گره های لنفاوی یا سایر جاها مانند مغز استخوان و طحال تجمع می یابند. و آنجا تبدیل به تومور میشوند.

• میلوما:

1% کل سرطانها را تشکیل می دهد. گاهی معادل مولتیپل میلوما به کار میرود. از پلاسما سلها شروع میشود. پلاسما سلها نوعی از گلبولهای سفید هستند که در مغز استخوان ساخته می شوند و برای مبارزه با عفونت، آنتی بادی ها یا همان ایمونوگلوبولین ها را تولید میکنند. در میلوما پلاسماسل ها غیر طبیعی می شوند و بطور غیر قابل کنترل تقسیم میشوند و تنها یک نوع آنتی بادی تولید میکنند که برای مبارزه با عفونت خوب کار نمیکند.

5.سرطا ن مغز و طناب نخاع:

3% کل سرطانها را تشکیل میدهند. سرطانهای سیتم عصبی مرکزی هستند. مغز با ارسال پیامهای الکتریکی در امتداد اعصاب بدن را کنترل میکند. فیبرهای عصیب از مغز خارج میشوند و بهم متصل میشوند تا طناب نخاع را بسازند هم چنین این فیبرها پیام را از بدن به مغز میبرند. مغز و طناب نخاع با هم سیستم عصبی مرکزی را میسازند. این سیتم همچنین حاوی سلولهای خاص بافت پیوندی است که سلولهای گلیال نام دارند و از سلولهای عصبی پشتیبانی میکنند.

شایعترین نوع تومور مغزی از سلولهای گلیال بر می خیزد و گلیوما نام دارد. برخی از تومورهایی که از مغز یا طناب نخاع شروع میشوند غیر سرطانی (خوش خیم) هستند و بسیار آهسته رشد می کنند.

مترجم: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی

منبع: 2017 American Cancer Society