علت شناسی سرطان ریه غیر سلول کوچک NSCLC

Nonsmall Cell Lung Cancer (NSCLC) Etiology

ريسك فاكتورهاى سرطان ريه غير سلول كوچک:

يك ريسك فاكتور چيزى است كه بر احتمال ابتلا به يك بيمارى مثل سرطان مى افزايد. برخى مانند سيگار كشيدن قابل تغيير هستند، و بعضى مانند سن و سال و يا سابقه خانوادگى قابل تغيير نمى‌باشند. افرادى هستند كه بدون هيچ ريسك فاكتورى به سرطان مبتلا مى شوند و بر عكس افراد ديگرى هم هستند كه با وجود چندين ريسك فاكتور، هيچگاه به سرطان ريه مبتلا نخواهند شد.

حدود 80 درصد از سرطان‌های ریه ناشی از سیگار کشیدن است، اما عوامل دیگری همچون بودن در معرض مواد رادیواکتیو نیز با سرطان ریه ارتباط دارند. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که خطر ابتلا به سرطان ریه در بین سیگاری‌ها و غیر سیگاری‌هایی که حداقل 5 بار در روز سبزیجات و میوه می­ خورند کمتر است. اگرچه غذای سالم ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهد، اما خطر ناشی از مصرف دخانیات همچنان بالا است. نشان داده‌ شده است که استفاده از دوز بالای بتا کاروتن و یا مکمل‌های ویتامین A خطر ابتلا به سرطان ریه را در میان سیگاری‌ها افزایش می­دهد (کاهش نمی‌یابد) (بخش بتا کاروتن که سؤالات رایج در مورد رژیم غذایی و سرطان است را مطالعه کنید).

عوامل خطر قابل تغيير سرطان ریه غیر سلول کوچک:

• توتون، تنباكو، سيگار، قليان و خطر سرطان ریه:

كشيدن دخانيات مهم ترين و اولين ريسك فاكتور سرطان ريه بوده و ٨٠ درصد موارد مرگ و مير از سرطان ريه نتيجه سيگار مى باشد. (احتمال سرطان ريه در سيگارى ها چندين برابر بيشتر از غير سيگارى ها مى باشذ.) هر چه زمان مصرف بيشتر و مقدار مصرف روزانه بيشتر بوده باشد، ريسك ابتلا بالاتر مى رود. (سيگارهاى با نيكوتين كم، و يا به اصطلاح سبك، به همان اندازه ديگر سيگار ها مضر بوده و سيگارهاى نعنايى از همه بدتر مى باشند).

• دود دست دوم و خطر سرطان ریه:

اگر شما سيگارى هم نباشيد، اما دود سيگار موجود در محيط را تنفس بنماييد، احتمال بروز سرطان ريه در شما وجود دارد. (در امريكا، ساليانه ٧٠٠٠ مرگ بر اثر سرطان ريه ايجاد شده در افراد غير سيگارى، به علت دود افراد ديگر اتفاق مى افتد).

• گاز رادون و خطر سرطان ریه:

گازى كه به علت شكستن چرخه مولكولى عنصر اورانيوم موجود در خاك و سنگ ايجاد و متصاعد مى شود، راديواكتيو بوده و رادون نام دارد. اين گاز ديده نمى شود و هيچ بو يا طعم و مزه اى ندارد (در آمريكا، دومين علت شناخته شده سرطان ريه است، و علت اصلى مرگ بر اثر سرطان ريه در غير سيگارى ها مى باشد.) اين گاز در فضاهاى بسته وجود دارد (خصوصاً زيرزمين ها)، ودر فضاى باز تقريباً بى اثر مى باشد.

• آزبست و خطر سرطان ریه:

كسانى كه در معادن، آسياب هاى صنعتى، كارخانه هاى پارچه بافى، كشتى سازى ها کار می کنند، در معرض آزبست هستند و چندين برابر ديگران در تهديد مرگ بر اثر سرطان ريه مى باشند. (خصوصاً كسانى كه سيگار مصرف مى نمايند.) اثرات قرار گیری در معرض آزبست برای كوتاه مدت يا با غلظت كم، هنوز چندان مشخص نيست. افرادى كه در معرض مقادير زيادى از آزبست قرار داشته باشند، به شدت در خطر گسترش نوعى سرطان در بافت هاى اطراف (غشاء محيطى) ريه، به نام "مزوتِليلوما" مى باشند.

• ساير عوامل سرطان زاى محيط كار:

شامل سنگ هاى حاوى اورانيوم، و يا تنفس مواد شيميايى همچون ارسنيك، كلريد وينيل (مواد كاربردى در صنايع پلاستيك)، سيليس، تركيبات نيكل، تركيبات كروم، محصولات مختلف ذغال، گاز خردل، كلر و متيل اتر، ... مى باشند.

• دود خودروهاى ديزلى (گازوييل سوز) و خطر سرطان ریه

• آرسنيك در آب آشاميدنى و خطر سرطان ریه:

در مكان هايى كه ارسنيك در آب آشاميدنى از ميزان مجاز بالاتر بوده، سرطان ريه بيشتر مشاهده شده است .

• مكمل هاى ويتامينی و خطر سرطان ریه:

مطالعاتى كه در مورد تاثير مكمل هاى ويتامينه بر كاهش ریسک سرطان ريه شده است، نشان دهنده نتيجه عكس بوده، مثلاً بتا كاروتن (منبع ويتامين آ)، باعث بروز بيشتر سرطان ريه در سيگارى ها مى گردد و اين افراد بايد از آن (در مقادير زياد) اجتناب بنمايند.

فاکتورهاى خطر غيرقابل تغيير سرطان ریه غیر سلول کوچک:

• مواجهه با اشعه و خطر سرطان ریه:

تابش اشعه به قفسه سينه به دليل معالجه ديگر سرطان ها، خصوصاً در افراد سيگارى، بر ريسك ابتلا به سرطان ريه مى افزايد (كسانى كه براى درمان بيمارى لنفوم هوچكين و يا زنانى كه سينه هاى آنان بر اثر سرطان پستان برداشته شده است، و سپس پرتودرمانى شده اند، از ريسك بالاترى برخوردار مى باشند). به نظر نمى رسد زنانى كه فقط توده پستان در ايشان تشخيص و خارج سازى شده و سپس تحت پرتودرمانى قرار گرفته، از ريسك بالاتر از عادى ابتلا به سرطان ريه برخوردار باشند.

• آلودگی هوا و خطر سرطان ریه:

هواى آلوده در شهرهاى بزرگ خصوصاً اطراف مكان هاى پرترافيك، به ميزان اندكى بر ريسك ابتلا به سرطان ريه مى افزايد. (خطردود سيگار بسيار بيشتر است). گفته مى شود در سراسر جهان پنج درصد از مرگ ها (بعلت سرطان ريه غير سلول كوچك) به دليل آلودگى هوا اتفاق مى افتند.

• سابقه شخصى و خانوادگى و خطر سرطان ریه:

كسانى كه قبلاً مبتلا به سرطان ريه بوده اند، با احتمال بازگشت بالايى روبرو هستند. همچنين كسانى كه برادر يا خواهر آنان مبتلا بوده و يا فرزند افراد مبتلا به سرطان (خصوصاً اگر والدین در جوانى مبتلا شده باشند) از اندك احتمال بالاترى براى ابتلا برخوردارند. (اینکه چه ميزان از اين ريسك بعلت هاى ژنتيكى و چه مقدار آن به دلايل محيطى خانه مانند دود توتون و يا گاز رادون باشد، مشخص نيست) اما، در خانواده هايى كه ابتلا به سرطان ريه غير سلول كوچك  در آن ها بالا است، ژن ها نقش فعالى دارند.

فاكتورهای خطر سرطان ريه غير سلول كوچک با اثر نامعلوم:

• مصرف مارى جُوانا (علف، پات، وييد، مارى، گُل ،گِراس، جوينت ...) و خطر سرطان ریه:

دلايلى مبنى بر سرطان زا بودن مارى جوانا در دست مى باشد، چونكه دود آن داراى همان ماده "تار" (موجود در دود سيگار) و چند ماده سرطانزاى ديگر مى باشد. تار ماده چسبناك غليظى است كه از سوختن توتون ايجاد مى شود و شامل خطرناك ترين مواد موجود در دود سيگار و توتون مى باشد. "سيگار" هاى مارى جوانا تا ته كشيده مى شوند (غلظت ماده تار در ته سيگار بسيار زياد است)، و چون دود آن را عميقاً به درون ريه فرو برده و مدتى نگه ميدارند، پس احتمال انباشته شدن مواد مضر آن هم بيشتر مى شود. چون كسانى كه مارى جوانا مصرف مى نمايند، اغلب سيگار هم مى كشند، هنوز كاملاً اثرات سرطانزاى دود مارى جوانا مشخص نگرديده است.

• پودر تالك و پودر تالكوم و خطر سرطان ریه:

پودر تالك در فرم طبيعى خود، حاوى مقدارى آزبست است، پس معدن كاران آن، بيشتر در معرض ابتلا به سرطان ريه قرار دارند (وهمچنين ديگر بيمارى هاى تنفسى)، پودر تالكوم كه از تالك ساخته مى شود، از سال ١٩٧٠، عارى از آزبست شده و مصارف آرايشى آن مضر نيست.

علت پیدایش سرطان ريه غير سلول كوچك:

ما دقيقاً علت بروز هر موردى از سرطان را نمى دانيم، اما تعدادى از ريسك فاكتورهاى عمده آن و اینکه چگونه باعث مى شوند  سلول ها سرطانى شوند را تا به حال شناخته ايم.

• سیگار و خطر سرطان ریه:

سيگار كشيدن را اصلى ترين عامل تشكيل سرطان ريه غير سلول كوچك مى دانيم. كسانى كه در معرض گازرادون و يا ماده آزبست قراردارند، يا بعضى سيگاری هاى قبلى به سرطان ریه مبتلا مى شوند. اما همه سيگارى ها به سرطان ريه مبتلا نمى شوند، پس عوامل ژنتيكى هم در اين امر دخيل هستند.

• سرطان ريه غيرسلول كوچك در افراد غير سيگارى: 

كسانى كه سيگارى نيستند اما در محل كار يا محل سكونت، در معرض گازرادون، دود دست دوم سيگار، آزبست، دود گازوييل، ... قراردارند، از احتمال بيشتر ابتلا به سرطان ريه برخوردارند. ميزان اندكى از سرطان ريه، در بعضى افراد بى هيچ ريسك فاكتورى پديدار مى گردد و اغلب محصول عواملى هستند كه بر ما ناشناخته مى باشند. بروز سرطان هاى ريه در افراد غير سيگارى،  با افراد سيگارى تفاوت هايى دارد. مثلاً اغلب در سنين پايين تر پديدار مى شود و تغييرات ژنتيكى مشخصى دارند كه با تومورهاى سرطانى اشخاص سيگارى متفاوت است. در برخى موارد از اين تغييرات ژنتيكى به عنوان "راهنما"ی  تعيين نوع درمان بهره مى برند.

• تغييرات ژنتيكى دخیل در سرطان ريه غيرسلول كوچك:

دانشمندان مى دانند چگونه برخى ريسك فاكتورها، موجب تغييراتى مشخص در ژن هاى تشكيل دهنده قسمتى از چرخه "دى ان آ" مى شوند و منجر به سرطان ريه مى شوند. چرخه "دى ان آ" حامل ژن های سلول هاى بدن ما است، و اين ژن ها عملكرد هاى مختلف سلول ها را كنترل مى نمايند.

منبع دى ان آ ى ما پدر و مادر ما هستند، پس ما در خصوصياتى شبيه به ايشان مى شويم . دى ان آ، مى تواند بر عوامل بيمارى هاى مشخصى تاثير گذار باشد، زيرا برخى ژن ها موجب رشد و تقسيم بی رویه سلول شده و برخی مانع مرگ سلول می شوند که به اینها "آنكوژن" مى گويند، برخى ژن های ديگر فرايند حياتى تقسيم سلول و مهم تر از آن مرگ به موقع آن ها را تحت كنترل دارند كه به نام "سركوب گرهاى تومور" شناخته مى شوند. سرطان ها به علت ايجاد تغييرات عديده در "دى ان آ" ایجاد می شود كه موجب مى شود "آنكوژن" ها بيش از حد فعال و يا "سركوب گر هاى تومور" از كارافتاده شوند.

• تغييرات ژنتيكى به ارث رسيده و خطر سرطان ریه:

برخى افراد (تغييرات) جهش ژنتيكى را از والدين خود به ارث مى برند كه تاثيرات زيادى بر افزايش ريسك ابتلا به سرطان هاى مشخصى دارند، اما تمامى موارد سرطان ريه غير سلول كوچك، بر اثر توارث نیست، با اين وجود، مثلاً تغييرات ژن هاى كروموزوم ٦ (كه به بعضى ارث رسيده باشد) احتمالاً موجب بروز سرطان ريه در ايشان مى گردد (هرچند كه سيگارى هم نباشند).

بعضى افراد "توانايى" كمترى "در از بين بردن" مواد سرطان زا (مانند مواد موجود در توتون و ...) دارند و به همين دليل احتمال بروز سرطان در ايشان بيشتر است. در عده اى ديگر ممكنست "آنزيم" تصحيح و بازسازى ژنتيكى دى ان آ (به دلائل توارثى) خوب عمل ننمايد، كه احتمالاً موجب بروز تغييراتى در ژن ها شده كه باعث شود ايشان در مقابل مواد شيميايى سرطان زا "بى دفاع" باشند. آزمايشاتى براى تشخيص اين افراد در دست اقدام مى باشد. اما در حال حاضر محققين دورى هرچه بيشتر از انواع دخانيات و ساير مواد سرطان زا را توصيه مى كنند.

• تغييرات ژنتيكى اکتسابی و خطر سرطان ریه:

معمولاً تغييرات ژنتيكى عامل سرطان ريه غير سلول كوچك، در طول زندگى فرد ايجاد مى شوند تا اين كه به ارث رسيده باشند. هر چند اين جهش ها معمولاً به علت عوامل محيطى مى باشند (مثلاً مواد سرطان زا و يا دود سيگار) اما، برخى تغييرات اتفاقى درون سلول ها (بدون عامل خارجى) هم مى توانند دليل پديدارى سرطان ريه باشند. تغييرات ژن هايى مثل "تى پى ٥٣ TP53" يا "پى ١٦ P16" كه سركوبگر تومور هستند، و يا جهش های ژن "كى- آر آ اس KRAS" و يا "آ ال كى ALK" كه آنكوژن مى باشند، بعنوان عوامل مهم  گسترش سرطان ريه غير سلول كوچك شناخته مى شوند. بديهى است كه تمامى سرطان هاى ريه، نتيجه جهش ژن هاى مشخص نيستند، و جهش هاى ديگر در برخى ژن ها نيز مى توانند عامل سرطان ريه باشند كه هنوز يافت نشده اند.

"اگر سوالی دارید، بپرسید."