تشخیص سرطان مقعد:

در بعضى افراد با ريسك ابتلاى بالا، سرطان مقعد هنگام "ديجيتال ركتال اگزم" يا (معاينه مقعد با انگشت) و يا "تست پاپ مقعد" كشف مى گردد. گاهى با معاينات معمول و يا هنگام جراحی هموروييد، بطور اتفاقى سرطان مقعد كشف مى شود. درمان اين سرطان ها، اغلب بسيار موثر است، زیرا تومور ها قبل از گسترش كشف شده اند (يعنى كوچك بوده وگسترده نشده اند). اما در اغلب موارد  به علت بروز علائم و نشانه هاى سرطان كشف مى شود. پس از اطمينان از سرطانى بودن موارد مشكوك، براى تعيين ميزان گستردگى و مرحله آن بايد آزمايشاتى انجام شود.

شرح حال و معاینه:

اگر شما علایمى داشته باشيد كه مشكوك به سرطان مقعد باشد، پزشك در مورد گذشته شما و ريسك فاكتورهاى احتمالى پرس و جو نموده و ساير فاكتورهاى سلامتى را مدنظر قرار مى دهد. مثلاً براى زنان، آزمايشاتى مثل "پاپ" و تست دهانه رحم و همچنين "معاینه مقعد و رکتوم" (براى لمس احتمالى توده ها و يا ساير تغييرات در راست روده) انجام خواهد شد. چنانچه تغييرات و مشكلاتى كشف شود، احتمالاً شما را به يك فوق تخصص گوارش يعنى متخصص بيمارى هاى مقعد و راست روده راهنمايى مى نمايند، تا براى انجام معاينات گسترده تر تحت آزمايشات لازمه قرار گیريد، مثلاً:

آندوسکوپى:

از مسير مقعد لوله باريكى مجهز به دوربين و ابزار ويژه به داخل روده ارسال مى نمايند تا ضمن مشاهده بافت هاى داخل روده، در صورت لزوم از ناحيه مقعدى نیز نمونه بردارى انجام پذيرد. معمولاً براى انجام  اندوسكوپى از داروهاى خواب آور تزريقی ويژه ای استفاده مى شود.

آنوسكوپى:

لوله اى باريك به طول حدوداً ١٠ سانتى متر و قطر ٢/٥ سانتی متر، مجهز به نور و لنز، از راه مقعد وارد راست روده شده، تا پزشك بتواند مشاهدات واضحى از داخل كانال مقعدى داشته باشد.

پروكتوسيگمويدوسكوپى برای سرطان مقعد:

براى معاينه ناحيه مقعدى و راست روده و قسمت هاى پايينى "كولون سيگمويد" لوله اى به طول ٢٥ سانتى متر مجهز به لنز و دوربين و نور، از راه مقعد وارد كرده و كاربرد زيادى دارد. ممكن است كه لازم باشد با مصرف ملين هاى قوى، روده ها را قبل از انجام معاينه پاكسازى نمايند.

نمونه بردارى (بيوپسى) برای سرطان مقعد:

اگر لازم باشد حين آندوسكوپى (چنانچه تغييرات خاص و يا رشد غير عادى توده ديده شود) از آن ناحيه مشكوك نمونه بردارى انجام شده و براى تشخيص صحيح تر به آزمايشگاه ارسال مى گردد.

چنانچه تومور كوچك باشد، ممكنست بطور كامل با اندوسكوپ خارج شود. در آزمايشگاه پزشك متخصص آسيب شناسى (پاتولوژى) نمونه را در زير ميكروسكوپ بررسى نموده و اگر سرطانى باشد نوع سلول سرطان و ميزان گسترش آن را تعيين مى نمايد.

سرطان مقعد گاهى به غدد لنفاوى مجاور(محل تجمع سلول هاى ايمنى) گسترش مى يابد. متورم بودن اين غدد مى تواند علامتى از گسترش سرطان به آن ها باشد. براى اطمينان از اين موضوع، نمونه بردارى لازم است (هر چند عفونت ها هم مى توانند عامل تورم غدد لنفاوى باشند). راه هاى متعددى براى نمونه بردارى از غدد لنفاوى وحود دارد، مثلاً "FNA" "نمونه برداری با سوزن ظریف" كه در آن با يك سوزن باريك و توخالى، نمونه كوچكى از بافت و مايع غده لنفاوى متورم برداشته و به آزمايشگاه ارسال مى شود تا براى اطمينان از وجود سرطان مورد آزمايش قرار گیرد. گاهى پس از حصول نتيجه و حتمى بودن سرطان در غدد لنفاوى براى خارج سازى آنها از جراحى استفاده مى گردد.

تصوير برداریها در سرطان مری:

در آزمايشات تصويرى از پرتوهاى اشعه ايكس، محيط مغناطيسى، امواج صوتى، و يا مواد راديو اكتيو براى تصوير بردارى از مناطق مختلف داخل بدن بهره مى برند. در مورد سرطان مقعد به دلایل مختلف قبل و بعد از تشخيص سرطان، از اين تصوير بردارى ها استفاده مى نمايند به شرح زير:

• براى کشف سرطان.
• براى درك بهتر از ميزان گسترش سرطان .
• براى اطمينان از میزان تاثیر درمان ها.
• براى جستجوى علایم بازگشت سرطان بعد از درمان.

اين تصوير بردارى ها، كه بعضى معمول ترند، به قرار زير مى باشند:

• سونوگرافى:

از ارسال امواج صوتى و دريافت انعكاس آن ها، توسط كامپيوتر تصاويرى ساخته مى شود كه در مورد سرطان مقعد، دستگاه توليد امواج صوتى را مستقيماً وارد مقعد نموده (اندوركتال)، و تصوير بردارى را انجام مى دهند (گاهى هم در جستجوى گسترش سرطان به اندام هاى مجاور مقعد، وعمق آن ها از اين روش استفاده مى گردد).

• سى تى اسكن برای سرطان مقعد:

در اين تصوير بردارى، شعاع هاى قدرتمند اشعه ايكس تصاويرى متعدد از سطوح (مقطع) بافت هاى بدن تهیه مى کند، و توسط كامپيوتر تبديل به تصاويرى واضح از سطوح مختلف بافت ها و اندام ها مى شود. تصوير بردارى معمول براى سرطان مقعد سى تى اسكن مى باشد، همچنين براى دريافت گسترش (به اندام هاى مجاور، مانند ريه، كبد و ...) و ميزان گستردگى سرطان كاربرد خوبى دارد.

• نمونه بردارى سوزنی با هدايت سى تى اسكن:

دستگاه سى تى اسكن مى تواند كمك موثرى در هدايت دقيق سوزن نمونه بردارى به بافت مشكوك، از راه پوست، باشد. نمونه به آزمايشگاه ارسال و در زير ميكروسكوپ با دقت مورد مشاهده قرار مى گيرد.

• ام آر آى برای سرطان مقعد:

در اين روش از امواج صوتى در محيط مغناطيس قوى استفاده مى شود. امواج صوتى توسط بدن جذب شده و انعكاس آن به صورت الگوى دقيقى (بر اساس نوع بافت و يا بيمارى)، به وسيله كامپيوتر مخصوص، تبديل به تصوير واضح و با جزئيات از قسمت هاى بدن مى باشد. ام آر آى، براى تشخيص تورم غدد لنفاوى مجاور هم كاربرى خوبى دارد.

• عكس ساده قفسه سينه با اشعه ايكس:

تصوير بردارى عادى از قفسه سينه با تابش اشعه ايكس، براى رديابى اثرى از گسترش سرطان به ريه ها.

• پِت اسكن برای سرطان مقعد:

در اين روش تصوير بردارى، يك نوع "قند" راديواكتيو را به نام "فلورودى اكسى گلوكز" را به جريان خون تزريق مى نمايند. از آن جايى كه سلول هاى سرطانى بسيار فعال هستند و هميشه "گرسنه" مقادير بالايى از اين قند را جذب مى نمايند. پس از يك ساعت دوربين خاصى مى تواند از نقاطى كه اين مواد راديواكتيو را جذب نموده اند، تصاويرى ايجاد نمايد. اگر چه تصاوير به دقت سى تى اسكن و يا ام آر آى نخواهد بود، اما اطلاعات بسيار مفيدى از كل بدن به دست می دهد. تركيب اين نوع تصوير بردارى با سى تى اسكن، امكان مقايسه مناطق با فعالیت راديواكتيو بالا، با تصاوير دقيق همان نواحى فراهم مى آورد.