علت شناسی سرطان غدد فوق کلیوی (آدرنال)

Adrenal Cancer Etiology

ريسك فاكتورهاى سرطان غدد فوق كليوى:

يك ريسك فاكتور هر آن چيزى است كه احتمال ابتلا به يك بيمارى مثلاً سرطان را تغيير مى دهد و براى سرطان هاى مختلف متفاوت مى باشد. بعضى مانند سيگار كشيدن قابل تغيير هستند اما برخى ديگر مانند سن و سال و يا سابقه خانوادگى غير قابل تغيير هستند. اگر چه چندين ريسك فاكتور براى سرطان فوق كليوى توسط متخصصين و دانشمندان كشف شده است، اما تقريبا غيرممكن است  بگوييم كدام يك در گسترش سرطان اثر گذارتر است. هستند كسانى كه با وجود چندين ريسك فاكتور در ايشان، هيچگاه به سرطان غددفوق كليوى مبتلا نشده و بالعكس گاهى افرادى هم كه مبتلا شده اند هيچ ريسك فاكتور شناخته شده اى نداشته اند.

علت دقیق سرطان غدد فوق کلیوی نامشخص است.

سندرم هاى ژنتيكى مرتبط با سرطان غدد فوق کلیوی:

غالب سرطان هاى لايه بيرونى (كورتيكال) غددفوق كليوى غير ارثى هستند (اسپوراديك)، اما حدود ١٥ درصد آن ها خصوصاً در كودكان در اثر نقص هاى ژنتيكى ایجاد می شود:

• سندروم لى-فرامنى و ریسک سرطان آدرنال:

اين سندرم نادر است و اغلب بعلت نقص در ژن "پى ٥٣" (ژن سرکوب کننده تومور) پديدار مى گردد. این سندرم همچنین فرد را مستعد ابتلا به سرطان های دیگر، از جمله سرطان پستان، سرطان استخوان (استئوسارکوم)، سارکوم بافت نرم، لوسمی، سرطان مغز نیز می کند.

• سندرم بك ويت-ويدمان و ریسک سرطان آدرنال:

كسانى كه حامل اين سندروم هستند، علاوه بر هيكل هاى درشت، زبان هاى بزرگى نيز دارند و احتمال بالاى ابتلا به سرطان كبد، كليه و غددفوق كليوى آن ها را تهديد مى نمايد.

• سندرم MEN و خطر سرطان آدرنال:

كسانى كه اين سندرم را دارند، احتمال خيلى بالای ابتلا و گسترش تومورها در سه غده هيپوفيز، پاراتيروئيد و پانكراس (لوزالمعده) را دارند. حدود يك سوم تا يك دوم افراد حامل اين سندرم، مبتلا به تومورهاى خوش خيم غدد فوق كليوى، و يا رشد غير عادى غدد فوق كليوى مى شوند. اين ها معمولاً علائمى از خود ندارند و علت پديدارى آن وجود نقص در ژن "MEN" مى باشد. كسانى كه در سابقه خانوادگى آن ها اين سرطان ها زياد ديده مى شود، بايد توسط پزشك متخصص ژنتيك مشاوره شوند.

• سندرم پولیپهای آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و خطر سرطان آدرنال:

افراد حامل اين سندرم، صدها پوليپ در روده بزرگ دارند و چنانچه روده بزرگ (كولون) خارج سازى نشود، اين پوليپ ها به سرطان كولون منجر خواهند شد. همچنين ريسك ابتلا به چند سرطان ديگر از جمله سرطان غدد فوق كليوى نیز ايشان را تهديد مى نمايد (هر چند اغلب تومورهاى فوق كليوى در اين افراد خوش خيم مى باشند). اين سندرم بعلت نقص در ژن "APC" پديدار مى شود.

• سندرم لينچ يا سرطان ارثى غيرپوليپى كولوركتال (HNPCC) و خطر سرطان آدرنال:

اين سندرم كه قبلاً به نام "HNPCC" شناخته مى شد، يك نقص ژنتيكى ارثى است كه احتمال سرطان راست روده-مقعد و نيز سرطان معده، و چند سرطان ديگر منجمله سرطان كورتكس غددفوق كليوى را به همراه دارد. در اغلب موارد اين بيمارى ها به دليل نقص در ژن هاى "MLH1" و يا "MSH2" پديدار مى شوند. در موارد كمترى، ساير ژن های عامل سندرم لينچ  عبارتند از:

"MLH3" و "MSH6" و "TGFBR2" و "PMS2" و "PMS1".

اين سندروم با جزييات بيشتر در قسمت سرطان كولوركتال سايت به بحث و توضيح گذارده شده است.

نحوه زندگى، عوامل محيطى و ریسک سرطان آدرنال و خطر سرطان آدرنال:

ريسك فاكتورهايى همچون چاقى، اضافه وزن، كشيدن سيگار، بى تحركى، در معرض مواد سرطان زا بودن (در محيط خانه و كار)، بر ريسك ابتلا به بسيارى از سرطان ها مى افزايد. اگرچه هيچ كدام از اين عوامل را نمى توان با قاطعيت در گسترش سرطان غدد فوق كليوى مقصر اصلى دانست، اما عده اى از محققين از توتون و سيگار بعنوان يك ريسك فاكتور عمده نام برده اند.

دلایل پیدایش سرطان غدد فوق كليوى:

ما دقيقاً نمى دانيم كه چه عواملى موجب پديدارى تومورهاى كورتكس (غشای) غددفوق كليوى مى شوند، اما مشخص شده كه تغييرات معينى در "DNA"، موجب مى شود كه سلول هاى غددفوق كليوى سرطانى شوند. تركيب ژن ها در چرخه "DNA" كه ماده شيميايى درون سلول هاى ما را تشكيل مى دهد، تقريباً تمامى اعمال سلول هاى ما را كنترل مى نمايند. ما به اين علت به والدين خود شبيه هستيم كه آن ها منبع "DNA" ما محسوب مى شوند. اين چرخه در ديگر چيزها هم تاثير گذار است، مانند ابتلا به بعضى از بيمارى ها منجمله ده ها نوع سرطان.

ژن هايى كه به رشد سلول و تقسيم صحيح آن ها كمك مى كنند آنكوژن ناميده مى شوند، اما ژن هايى كه از سرعت تقسيم سلول ها كم مى نمايند و آن ها را وادار مى كنند كه به موقع "بميرند"، ژن هاى سركوبگر تومور ناميده مى شوند. سرطان ها مى توانند به علت جهش هايى در دى ان آ، كه موجب فعال شدن آنكوژن ها و يا غير فعال شدن سركوبگر هاى تومور مى شوند، پديدار بشوند. بعضى بیماران نقص هاى ژنتيكى را به ارث برده اند، اما اغلب جهش های "دى ان آ" در طول دوره زندگى فرد پديدار مى شوند (بعضى مى توانند به علت تابش اشعه و يا مواد شيميايى ايجاد شده باشند. غالباً براى بيشتر اين تغييرات (جهش) دلايل مشخصى در دست نيست و عامل خارجى براى آن نمى توان شناخت.

چون سرطان غدد فوق كليوى كلاً كمياب مى باشد، اگر شما مبتلا هستيد، ممكنست انجام آزمايشات ژنتيكى (به منظور دريافت اين موضوع كه آيا شما حامل يكى از اين سندروم ها هستيد يا خير) مفيد و سودمند باشد، زيرا چنانچه شما و يا يكى ديگر از افراد خانواده شما حامل آن باشيد، احتمال ابتلا به بعضى سرطان های ديگر نيز در شما وجود دارد. مثلاً، در سندرم لى- فرامنى به این دلیل پدیدار می شود که ژن سركوبگر تومور، به نام "تى پى ٥٣" در اثر تغييرات وراثتی، غیر فعال می شود. اين سندروم علت پيدايش يك مورد از هر بيست مورد سرطان غددفوق كليوى در بزرگسالان مى باشد، اما در كودكان و نوجوانان علت اصلى بروز (٨ مورد از هر ١٠ مورد) اين سرطان محسوب مى گردد.

اكتساب غيرارثى و بعد از تولد جهش هاى ژن "تى پى ٥٣" موجب پديدارى تعدادى ديگر از سرطان هاى غددفوق كليوى مى شود.

"اگر سوالی دارید، بپرسید."