علت شناسی سرطان مقعد

Anus Cancer Etiology

هر آن چيزى كه به احتمال ابتلا به يك بيمارى مثل سرطان مى افزايد، ريسك فاكتور محسوب مى شود و براى سرطان هاى مختلف، متفاوت مى باشد. برخى مانند سيگار كشيدن و يا نحوه زندگى قابل تغييرند، و بعضى مانند سابقه خانوادگى و يا سن و سال، غير قابل تغيير مى باشند. داشتن يك يا چند ريسك فاكتور، به معناى ابتلاى حتمى به سرطان نيست، اما هستند كسانى هم كه بدون هيچ ريسك فاكتور شناخته شده اى، به سرطان مقعد مبتلا شده اند.

• عفونت با ويروس پاپيلوماى انسانى (HPV) و ریسک سرطان مقعد:

اغلب قريب به اتفاق سرطان سلول هاى "اسكواموس" مقعد، با اين عفونت مرتبط مى باشند، و اين همان ويروس عامل سرطان گردن رحم (وچند نوع سرطان ديگر) مى باشد. در حقيقت زنانى كه سابقه سرطان دهانه رحم و يا "علایم پيش سرطانى"  داشته اند، ريسك بالاتر ابتلا به سرطان مقعد دارند. "اچ پى وى"، شامل گروهى بيشتر از ١٥٠ ويروس مرتبط مى باشد. چون برخى از آن ها موجب پديدارى "پاپيلوما" يا برجستگی هاى روى پوست (به نام زگيل) مى شوند، به آن ها ويروس هاى پاپيلوما گفته مى شود. "HPV" زير مجموعه هاى زيادى دارد، اما "HPV16" بيشتر از همه احتمال ايجاد سرطان مقعد دارد. ساير زير مجموعه هاى آن اگر چه موجب پديدارى زگيل هاى ناحيه تناسلى و مقعدى مى شوند، اما سرطان زا نمى باشند. دو زير مجموعه "HPV16" و "HPV11"، شایعترین عامل پديدارى زگيل هاى ناحيه تناسلى و مقعدى مى باشند. بايد بدانيم كه هرچند خود زگيل هاى ناحيه مقعدى، تبديل به سرطان مقعد نمى شوند، اما كسانى كه اين زگيل ها را دارند، در معرض ريسك بالاتر ابتلا به سرطان مقعد هستند. (زيرا، احتمال آلودگى به ويروس هاى عامل سرطان مقعد در ايشان بيشتر مى باشد.)

"HPV" از فردى به فرد ديگر، از طريق تماس پوست با پوست ناحیه آلوده بدن، ايجاد می شود و گسترش مى يابد. اين گسترش عفونت مى تواند از طريق (سكس) مقاربت مهبلى، مقعدى و يا دهانى باشد. اما خود عمل مقاربت، موجب انتشار عفونت نيست، بلكه عامل اصلى تماس پوست با پوست ناحيه آلوده به ويروس "اچ پى وى" مى باشد. عفونت از راه تماس ناحيه تناسلى با ناحيه تناسلى فرد ديگر و يا حتى تماس دست با ناحيه تناسلى نيز منتشر مى گردد. عفونت از يك ناحيه بدن فرد مبتلا به ناحيه ديگر از بدن همان فرد هم قابل انتشار است، مثلاً در ناحيه تناسلى شروع شده باشد و به ناحيه مقعدى انتشار يافته باشد. اجتناب از مواجهه با ويروس "HPV" بسيار دشوار مى باشد. شايد بتوان از عفونت ناحيه تناسلى، به وسيله ممانعت از تماس ديگران با ناحيه تناسلى و مقعدى پيشگيرى نمود، اما بازهم، راه هاى نامعلوم ديگرى وجود دارند كه موجب پديدارى عفونت در افراد مى گردند.

آلودگى با عفونت "HPV" شيوع بالایی دارد اما در اغلب موارد، قدرت تدافعى بدن، آن را از بين مى برد، جدا از آنكه، در برخى افراد عفونت كاملاً از بين نمى رود و مزمن مى گردد، و اين عفونت مزمن (خصوصاً با انواعى از ويروس كه از ريسك بالايى برخوردار هستند) با گذشت زمان، موجب پديدارى سرطان هايى خاص، از جمله سرطان مقعد مى گردند. "بیشتر بدانید"

• سابقه سایر سرطان ها و ریسک سرطان مقعد:

زنانى كه به ديگر سرطان ها مثل دهانه رحم، واژن ويا "مهبل" (فرج) مبتلا بوده اند، در معرض تهديد ريسك بالاترابتلا به سرطان مقعد قرار دارند و شايد علت آن اين باشد كه ويروس هاى "HPV" خود مى توانند در پديدارى اين سرطان ها نقش داشته باشند. در ميان مردان این احتمال وجود دارد كه پديدارى سرطان مقعد ربطي به سرطان" آلت" داشته باشد (كه خود بازهم مرتبط با عفونت با اچ پى وى مى باشد)، اما هنوز در مطالعات به چنين نتايجى نرسيده اند.

• عفونت با ويروس "اچ آى وى" و ریسک سرطان مقعد: 

آلودگى به ويروس عامل بيمارى ايدز (HIV)، احتمال ابتلا به سرطان مقعد (نسبت به كسانى كه به آن آلوده نيستند) را بالا مى برد. "بیشتر بدانید"

• فعاليت هاى جنسى و ریسک سرطان مقعد:

داشتن چند شريك جنسى متعدد، احتمال آلودگى به ويروس هاى اچ آى وى و، اچ پى وى را بالا برده، و در نتيجه بر احتمال سرطان مقعد هم می افزاید.

• سيگار كشيدن و ریسک سرطان مقعد:

سيگارى ها چندين برابر ديگران در معرض تهديد سرطان مقعد هستند. ترك آن موجب كاسته شدن از ريسك مى گردد، و كسانى كه قبلاً ترك كرده اند بازهم از ريسك بيشترى نسبت به آن ها كه هرگز نكشيده اند، برخوردار مى باشند.

• ضعف سيستم ايمنى بدن و ریسک سرطان مقعد:

سرطان مقعد در كسانى كه سيستم ايمنى ضعيفى دارند و يا مثلاً به علت پيوند اعضاء، داروهاى سركوب گر ايمنى دريافت مى نمايند، بيشتر ديده مى شود.

• نژاد و ریسک سرطان مقعد:

كلاً سرطان مقعد در ميان زنان نسبت به مردان شایعتر است، اما اين نسبت بستگى به قوميت، نژاد و سن هم دارد، مثلاً در آفريقايى آمريكايى ها، قبل از شصت سالگى در ميان مردان بيشتر ديده مى شود، اما بعد از شصت سالگى در زنان بيشتر ديده مى شود.

دلایل پیدایش سرطان مقعد:

علت دقیق پديدارى سرطان مقعد مشخص نيست، اما برخى ريسك فاكتورهاى تشديد كننده خطر آن پيدا شده اند: 

• عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی HPV و ایجاد سرطان مقعد:

هر چند اكثر مبتلايان به عفونت اچ پى وى، به سرطان مقعد دچار نمى شوند، اما اين عفونت در پديدارى آن نقش مهمى دارد. دلايل محكمى مبنى بر ايجاد كارسينوما در سلول هاى "اسكواموس مقعد"، توسط ويروس "HPV" وجود دارد، اما نقش آن در پديدارى "آدنوكارسينوماى مقعد" كمتر مشخص شده است. بيش از ١٥٠ نوع زيرمجموعه در ويروس"اچ پى وى" تا حالا كشف شده است، مثلاً اچ پى وى ١٦، هم در زگيل هاى مقعدى و هم در اكثر موارد "كارسينوماى سلول هاى اسكواموس" ديده مى شود، اما اچ پى وى ١٨ كمتر يافت شده است. اغلب زگيل هاى مقعدى به وسيله اچ پى وى ٦ و اچ پى وى ١٨ ايجاد مى گردند، و كمتر از زگيل هاى حاوى اچ پى وي ١٦ سرطانى مى شوند. ويروس هاى اچ پى وى، پروتئين هايى (E6 و E7) توليد مى نمايند كه موجب از كارافتادن دو پروتئين عمده سركوب گر تومورها در سلول هاى معمولى مى شوند. اين پروتئين ها كه "P53" و "Rb" هستند، معمولاً از رشد خارج از كنترل سلول ها پيشگيرى مى نمايند و زمانى كه غير فعال شوند، احتمال سرطانى شدن سلول ها بسيار بالا مى رود.

• ضعف سيستم ايمنى و ایجاد سرطان مقعد:

همانگونه كه قبلاً اشاره شد، عفونت ها با ويروس مثل اچ آى وى، عامل ايدز، و يا اچ پى وى، ويا داروهاى سركوب گر سيستم ايمنى بدن (مثلاً در موارد پيوند اعضاء)، ريسك پديدارى سرطان مقعد را چندبرابر مى افزايد.

• كشيدن سيگار و مصرف توتون و ایجاد سرطان مقعد:

اغلب مردم مى دانند كه مصرف دخانيات عامل اصلى سرطان ريه است، اما كمتر كسى مى داند كه عوامل سرطانزاى موجود در دود توتون، مى توانند از ريه ها به تمام بدن برسند و موجب پديدارى ساير سرطان ها بشوند (مثلاً سيگار در ضعف سيستم ايمنى در مبارزه با HPV، نقش دارد). چند مطالعه، ارتباط سيگار با سرطان مقعد را خصوصاً در كسانى كه از ديگرريسك فاكتورهاى نیز برخوردار بودند، كاملاً نشان داده اند. (مهم است كه بدانيم كسانى هم در ميان مبتلايان بوده اند كه هيچ ريسك فاكتورى نداشته اند).