تشخیص سرطان با منشا ناشناخته (CUP)

Cancer of Unknown Primary (CUP) Diagnosis

اين سرطان ها معمولاً به دليل علایم ذکر شده در بخش قبل، كشف مى شوند. در اينجا، اجمالاً تعدادى از اين آزمايشات شرح داده مى شوند: 

شرح حال و معاينه:

اگر علایمى دال بر وجود سرطان بروز نموده باشد، احتمالاً پزشك در مورد سابقه ابتلا به بعضى از بيمارى ها در خانواده از بیمار سوالاتى می پرسد، وجود ريسك فاكتورهاى احتمالى را در وى مورد بررسى قرار می دهد، و بدن بيمار (خصوصاً موضع علامت دار) را کامل معاينه می کند. چنانچه نشانه ها و نتايج معاينات، شك به سرطان را تائيد نمايد، پزشك مى تواند با استفاده از آزمايشات مختلف به جستجوى سرطان، مكان آن، نوع آن، و حتى محل احتمالى اولين بروز، بپردازد.

تصوير برداری در سرطان با منشا ناشناخته:

با استفاده از امواج صوتى، اشعه ايكس، مواد راديواكتيو، مغناطيس ... تصاويرى از داخل بدن تهیه مى نمايند تا بتوانند هر موضع غير طبيعى (كه شايد سرطانى باشد) میزان گسترش و مکان اولیه شروع، را مورد بررسى قرار دهند. همچنین تصویربرداری ها کمک می کنند بفهمیم، كدام گزينه هاى درمانى مفيدتر و موثرتر خواهند بود.

• سينتى گرافى گیرنده سوماتوستاتین (SRS) در سرطان با منشا ناشناخته:

آزمايش تصويرى سينتى گرافى كه به " اُکترئواسكن" هم شناخته مى شود، در تشخيص تومورهاى نوراندوكرين بسيار كارآمد مى باشد (شامل كارسينوماى نوراندوكرين، چنانچه بيمار مشكوك به ابتلا به سرطانى با منشأ ناشناخته باشد.) با استفاده از يك ماده هورمون مانند (اُکترئوتيد) كه به يك ماده راديواكتيو به نام "اينديوم -١١١"، (باند) متصل مى باشد و تزريق آن به جريان خون سياهرگى، اين ماده به پروتئين هاى روى سطوح سلول هاى سرطانى بسيارى از تومورهاى نوراندوكرين متصل شده و يك دوربين ويژه، محل هاى تجمع راديواكتيو در بدن را آشكار مى سازد (اسكن هاى ديگرى هم نيز تا چند روز بعد قابل انجام خواهند بود). اين تست، نه تنها براى كشف سرطان، بلكه براى تصميم گيرى صحيح در انتخاب گزينه هاى مناسب درمانى موثر مى باشد. (زيرا چنانچه تومورى در اين روش ديده شود، به داروهاى مشخصى جواب مطلوبى  خواهد داد).

• اندوسكوپى در سرطان با منشا ناشناخته:

اندوسكوپ يك لوله باريك قابل ارتجاع و مجهز به لنز و نور و چند وسيله ديگر است. چندين نوع دارد كه هريك كاربرى ويژه دارد. مثلاً:

"لارنگوسكوپ" براى ديدن و معاينه حنجره كار برد دارد. 

"ازوفاگوگاسترواندوسكوپ" برای اندوسكوپى قسمت هاى بالاى سيستم گوارش، (مرى، معده و اثنى عشر) كاربرد دارد.

"برونكوسكوپ" براى مشاهده و معاينه داخل ريه كاربرى دارد.

"كولونوسكوپ" برای معاينه و مشاهده درون روده بزرگ (كولون)، از راه مقعد كاربرد دارد.

"سيستوسكوپ" براى معاينه همراه با ديدن مثانه كاربرد دارد.

چنانچه نواحى مشكوكى ديده شود، نمونه هايى از آن نقاط برداشته مى شود و در زير ميكروسكوپ مورد بررسى دقيق قرار می گیرد تا از وجود سلول هاى سرطانى يا عدم آن، اطمينان حاصل شود.

• سونوگرافى با اندوسكوپ در سرطان با منشا ناشناخته:

اين آزمايش به وسيله يك دستگاه ويژه توليد كننده امواج صوتى كه متصل به اندوسكوپ است انجام شده و براى داشتن تصاويرى از لوزالمعده و يا تومورهاى مرى كاربرد بسيار عالى دارد. اگر تومور در مرى، باشد، بخوبى و از نزديك تصاوير قابل بررسى ايجاد مى كند، و چنانچه تومورى نباشد، با عبور از مرى و معده وارد اولين قسمت روده كوچك (دوازدهه) شده و با هدف گيرى امواج صوتى به سمت لوزالمعده (كه در مجاورت همين قسمت از روده كوچك قرار دارد) مى تواند  از تومورهاى كوچك لوزالمعده، تصويربردارى نمايد (با وضوح و دقتى بيشتر از سى تى اسكن)، و در صورت لزوم نمونه بردارى هم انجام مى شود. نوع ديگرى از همين وسيله از طريق مقعد به داخل ركتوم فرستاده می شود تا مشاهدات دقيقى از تومورهاى احتمالى ناحيه مقعد و ركتوم داشته باشند.

• ائ آر سى پى  (ERCP) در سرطان با منشا ناشناخته:

اندوسكوپ از مرى و معده، گذر می کند و وارد اثنى عشر، می شود. سپس پزشك با تزريق ماده حاجب (رنگ مخصوص) از طریق "آمپول واتر" (محلى كه كيسه صفرا و مجراى صفراوی مشترک و مجراى لوزالمعده به روده كوچك متصل مى شود)، تصاویری بدست می آورد. اگر مجارى نامبرده باريك يا مسدود شده باشند، مى تواند به دليل سرطان لوزالمعده باشد كه با يك برس ويژه، تعدادى از سلول ها را جدا نموده، و زير ميكروسكوپ در جستجوى سلول هاى سرطانى بررسی مى کنند.

آزمايش خون در سرطان با منشا ناشناخته:

اگر علایم بيمار مشكوك به سرطان باشد بايد با آزمايش كامل خون، تعداد و نوع تمام سلول هاى مختلف خون و مواد شيميايى موجود در خون تعیین شود. به شرح زير:

• شمارش كامل گلبول هاى خون "سى بى سى" در سرطان با منشا ناشناخته:

كمبود سلول هاى خون (گلبول سفيد، قرمز و پلاكت) با اين آزمايش مشخص می شود. این کمبود مى تواند نشانه اى از يك سرطان با منشأ ناشناخته با درگیری مغز استخوان باشد (که جانشين سلول هاى نرمال خونساز مغز استخوان، شده). كمبود گلبول هاى قرمز (اَنِمی) مى تواند نشانى از خونريزى كوچك معده یا روده باشد كه به وسيله تومور سرطانى ايجاد شده است.

• شيمى خون در سرطان با منشا ناشناخته:

سنجش مواد شيميايى خون نشانى از چگونگى كاركردن اندام ها است. در مواردى هم نشانى از موضع برخاستن تومور سرطانى است. مثلاً نتيجه غير عادى تست كاركرد كبد (LFT)، در فردى مبتلا به سرطان با منشأ ناشناخته مى تواند دال بر وجود سرطان در كبد باشد (سرطان ممكنست از كبد شروع شده يا از موضعى ديگر به كبد سرايت نموده باشد. نتايج ساير آزمايشات مى تواند نشان دهنده نحوه كاركرد كليه ها يا اشغال استخوان توسط سلول هاى سرطانى باشد.

• نشانگر (مارکر) تومور در سرطان با منشا ناشناخته:

بعضى از تومورهاى سرطانى، مواد مشخصى را به جريان خون وارد مى كنند كه بعنوان نشانگرهاى تومور شناخته مى شوند. تعداد اين نشان گر ها متعدد است اما تنها برخى از آن ها در تعيين منشا سرطان به ما كمك مى نمايند، مثلاً:

• "پى اس آ" (PSA):

"پى اس آ" بالا، در مردان حاکی از آنست كه سرطان با منشأ ناشناخته احتمالا از غده پروستات شروع شده است.

• گونادوتروپین جفتی انسانی (HCGS):

مقادير بالای اين هورمون مى تواند نشانه ای از تومور سلول هاى زایا "جِرم" باشد. سرطانى كه در بيضه ها، تخمدان ها، فضاى بين ريه ها، يا فضاى پشت روده ها "صفاق" ظاهر می شود.

• آلفا فیتوپروتئین (AFP):

اين ماده علاوه بر اين كه توسط سرطان كبد توليد مى شود، گاهى اوقات نيز توسط تومور سلول هاى زایا "جِرم" نيز وارد خون مى شود.

• کروموگرانین آ (CgA):

ميزان اين هورمون با پيدايش سرطان هاى نوراندوكرين بالا مى رود.

ساير نشانگر هاى تومور كه ممكنست در كشف منشأ احتمالى بعضى سرطان های فاقد منشأ مشخص، كمك كننده باشند:

• CA-125:

ميزان بالاى اين ماده در خون يك زن مى تواند نشانه سرطان لوله فالوپ، تخمدان، يا سرطان هاى صفاقى باشد.

• CA19-9:

مقادير بالاى اين نشان گر تومور، خبر از سرطان های با منشا لوزالمعده يا مجارى صفراوى دارد.

نشانگر هاى تومور ديگرى هم وجود دارند كه سنجش آن ها كمك اندكى به تشخيص سرطان با منشأ نا شناخته مى نمايد، زيرا ميزان آن ها در اثر سرطان هاى مختلفى بالا می رود، مثلاً:

• آنتى ژن كارسينوامبريونيك (CEA):

در آدنوكارسينومای هر اندامى بالا مى رود. سرطان هاى روده بزرگ، ريه، تخمدان، لوزالمعده، معده و چندين موضع ديگر مى توانند آدنوكارسينوما بوده و ميزان اين آنتى ژن را بالا ببرند.

‏

نمونه بردارى در سرطان با منشا ناشناخته:

براى اطمينان از وجود سرطان، لازم است كه مقدارى از تومور خارج شده و زير ميكروسكوپ مورد مشاهده و بررسى دقيق قرار گیرد. نمونه بردارى براى تشخيص نوع سرطان (مثلاً آدنوكارسينوما يا، كارسينوماى سلول سنگفرشى) و محل آغاز سرطان با منشا ناشناخته لازم است. بر اساس موضع تومور مشكوك مى توان نمونه بردارى هاى متعددى انجام داد: 

نمونه بردارى سوزنى ظریف (Fine) یا درشت (Core)، نمونه بردارى با جراحى، و نمونه بردارى با دستگاه اندوسكوپ.

• "توراسنتز" یا "پاراسنتز" در سرطان با منشا ناشناخته:

اگر بيمار تجمع مقادير زيادى مايع در فضاى قفسه سينه و اطراف ريه ها (پلورال افيوژن) يا در شكم (آسيت) داشته باشد، مى توان نمونه هايى از اين مايعات را با يك سوزن بلند توخالى (با هدايت سوزن از طريق سونوگرافى)، بدست آورد تا در زير ميكروسكوپ وجود سلول هاى سرطانى بررسى شود و نوع سرطان احتمالى هم تشخيص داده شود. (به خارج کردن مايع اطراف ريه ها و حفره قفسه سينه "توراسنتز" و به خارج سازى مايعات از شكم "پاراسنتز" مى گويند و معمولاً با بى حسى موضعى انجام مى پذيرد.)

• آسپيراسيون و نمونه بردارى مغز استخوان در سرطان با منشا ناشناخته:

براى تشخيص گسترش احتمالى سرطان به مغز استخوان، اين دو نمونه بردارى همزمان انجام مى شود. ابتدا با سوزن باريك توخالى و سرنگ از مغز استخوان (معمولاً استخوان لگن) نمونه اى را بيرون مى كشند (آسپيراسيون) سپس يك نمونه از استخوان و مغز استخوان (حدود دو ميلى متر قطر و دوازده ميلى متر طول) را با فروكردن و چرخاندن يك سوزن ويژه بزرگتر، جدا نموده و به آزمايشگاه پاتولوژى ارسال مى نمايند تا از نظر وجود سلول هاى سرطانى مورد بررسى قرار دهند.

تمامى نمونه ها، در آزمايشگاه پاتولوژى توسط پزشك متخصص مشاهده مى شوند. نتايج اين مشاهدات، علایمى از موضع شروع سرطان را نشان می دهد، اما چنانچه نتايج آن طورى كه بايد واضح نباشند، آزمايشات ديگرى در دستور كار قرار مى گیرد.

سایر تست هاى آزمايشگاهى در سرطان با منشا ناشناخته:

• ايمونوهيستوشيمى (IHC) در سرطان با منشا ناشناخته:

براى اين آزمايش يك قسمت از نمونه را با پروتئين هاى (آنتى بادى) ساخت دست بشر كه به مواد خاصی در سلول هاى سرطانى (آنتی ژن) متصل می شوند، "مخلوط" نموده و چنانچه سرطان مورد بررسى حامل آن مواد باشد، آنتى بادى به آن ها مى چسبد. سپس مواد شيميايى ديگرى به اين تركيب اضافه مى شود تا سلول های دارای آنتى بادى تغيير رنگ یابد (پزشكان اين تغيير رنگ را در زير ميكروسكوپ می بینند). براى تشخيص سرطان هاى مختلف بايد از آنتى بادى هاى متفاوت استفاده شود.

• فلوسيتومترى در سرطان با منشا ناشناخته:

در اين آزمايش سلول های نمونه را با مواد خاصى (آنتى بادى) تركيب مى نمايند كه هر كدام از اين مواد فقط به نوع خاصى از سلول ها متصل مى شود. سپس اين سلول ها را از مقابل يك شعاع نورليزرى عبور مى دهند. چنانچه آنتى بادى به سلول ها چسبيده باشند، ليزر باعث مى شود نورهاى رنگين (كه توسط كامپيوتر ويژه مورد آناليز و بررسى قرار می گیرد) از خود ساطع نمايند. اين آزمايش كارآمدترين بررسى براى پى بردن به نوع سرطان (لنفوم يا غیر لنفوم) موجود در گره لنفاوی است. همچنين، با تعيين دقيق نوع لنفوم، كمك مى كند پزشك بهترين وموثرترين درمان را انتخاب نمايد.

•  تست سيتوژنتيك در سرطان با منشا ناشناخته:

در اين آزمايش كروموزوم (حاوی "DNA") سلول ها را، در زير ميكروسكوپ براى جهش ها بررسى مى کنند. هر سلول طبيعى انسانى ٤٦ عدد (٢٣ جفت) كروموزوم دارد. بعضى سرطان ها، ناهنجارى هاى شاخصى را در كروموزوم سلول هاى خود دارند و چندين تغيير (جهش) را در اين كروموزوم ها مى توان مشاهده نمود. در اين آزمايش پزشك بايد بداند كه به دنبال كدام يك از اين ناهنجارى هاى كروموزومى است. از آنجاكه آزمايشات پيشرفته تر "ايمونوهيستوشيمى"  تغییرات اختصاصی سلول های سرطانی را بهتر مشخص می کنند، آزمايش "سيتوژنتيك" در سرطان با منشأ ناشناخته خیلی استفاده نمى شود.

• آزمايش ژنتيك مولكولى در سرطان با منشا ناشناخته:

گاهى، با آزمايش "DNA" سلول هاى سرطانى با روش هايى مانند  PCR می توان تغييراتی که زير ميكروسكوپ قابل مشاهده نیستند را تشخیص داد.

هنگام انجام اين تست پزشك بايد بداند كه به دنبال يافتن چگونه تغييرى است. در ضمن، از اين روش مى توان برای پيداكردن ويروس هاى خاصى مانند "اپشتين-بار" EBV استفاده نمود. يافتن اين ويروس در سلول هاى سرطانى گره لنفاوى متورم گردن، مى تواند به معناى سرطان "ناحيه بينى-حلق" nasopharyngeal cancer تلقى شود. بديهى است كه انجام اين آزمايش در تمامى موارد ضرورت ندارد، اما در دسته بندى سرطان هايى كه كشف منشأ آن ها در ساير آزمايشات ناممكن بوده، گاهى كمك كننده است (براى اطلاعات بيشتر، مى توانيد به قسمت "لوسمى حاد لنفوئیدی (ALL)" در وبسايت سنين مراجعه نماييد).

• پروفايل "بيان ِ" ژن (GEP) در سرطان با منشا ناشناخته:

با پيشرفت هاى علمى- تكنولوژيك، برخى آزمايشات جديد قادرند فعاليت تعدادى از ژن ها (در سلول هاى سرطانى) را هم زمان بررسی کنند. گاهى پزشكان با مقايسه الگوى فعاليت ژنهای سرطان با منشأ ناشناخته، و الگوی فعاليت ژنهای سرطان شناخته شده، نشانه هايى از محل اوليه پيدایش سرطان را مى يابند. هر چند اين رهيافت هنوز به بهتر شدن بازده و پيامدى براى بيماران منجر نشده است.

• میکروسکوپ الکترونی در سرطان با منشا ناشناخته:

ميكروسكوپ الكترونى، با استفاده از شعاع هاى الكترون، مى تواند در يافتن جزئيات بسيار ريز از سازه سلول هاى سرطانى بسيار كمك كننده باشد، كه در جاى خود اين جزئيات مى توانند نشانه هايى از منشأ يا نوع تومور سرطانی فراهم نمایند. هرچند اين روش، با وجود آزمايشاتی كه قبلاً توضيح داديم، بندرت در سرطان با منشأ ناشناخته، استفاده مى شود، اما امكان دارد كه در يافتن منشأ سرطان كمك كننده باشد، يا بتواند سرطان را دسته بندى کند و منجر به انتخاب بهترين گزينه درمان شود.

آزمايش براى يافتن بروز سرطان هاى با منشأ ناشناخته، با توجه به محل کشف:

بر اساس محل کشف و دسته بندى متاستاز يك سرطان با منشأ ناشناخته، پزشكان تصميم مى گيرند كه چه آزمايشات ديگرى را درخواست کنند. مثلاً يك نئوپلاسم بدخيم با تمايز ضعيف، تحت آزمايشاتى قرار داده مى شود تا دقيق تر دسته بندى شود، كه آيا در گروه ملانوما، لنفوما، ساركوما ... قرار دارد يا در گروه كارسينوم سلول كوچك، تومور سلول جِرم يا غيره قرار مى گيرد. بعلاوه، اين گونه دسته بندى (بر اساس محل متاستاز)، به پزشكان در انتخاب تصويربردارى ها، جهت يافتن محل اوليه سرطان كمك می كند.

در ادامه مطلب، تعدادى از موارد شايع محل هايى كه سرطان با منشأ ناشناخته، ممكنست پديدار شوند را به همراه توضيح مختصر از روش انجام آزمايش روى آن ها آورده ايم، به شرح زير: 

• سرطان در غدد لنفاوى گردن:

سرطان هایى كه در گره هاى لنفاوى گردن پديدار شده اند، معمولاً از سرطان هاى دهان، حلق، سينوس، غددبزاقى، حنجره، تيروئيد يا ريه ها، به اين گره ها انتشار يافته اند. براى يافتن نشانه ای از موضع اوليه بروز سرطان در تمامى اين قسمت ها، آزمايشات متعددى انجام خواهد شد. معمولاً نوع سرطان نشانه اى از محل پیدایش اولیه سرطان مى باشد (غالب سرطان هاى دهان، حلق، حنجره، از نوع كارسينوماى سلول سنگفرشى مى باشند). سرطان ريه و سينوس نيز مى تواند از نوع كارسينوماى سلول سنگ فرشى يا آدنوكارسينوما باشد. سرطان هاى غدد بزاقى در اغلب موارد نوعی از آدنوكارسينوما هستند. سرطان هاى غده تيروئيد مى توانند به گره هاى لنفاوى سرايت نموده و هنگامى كه اين سرطان ها شبيه بافت نرمال تيروئيد باشند تشخيص محل اوليه بروز آن ها ساده است، هر چند مى توانند به آدنوكارسينوما هم شبیه باشند.

سرطان هاى  تمام اين نواحى نه تنها مى توانند در دسته "كارسينوماى با تمايز ضعيف" گروه بندى شوند، بلكه احتمال دارد كه "نئوپلاسم بد خيم با تمايز ضعيف" نيز باشند. قاعده (ته) زبان، حلق و حنجره، عميقاً در داخل گردن قرار دارند و به آسانى قابل ديدن نيستند. فارينگوسكوپى غير مستقيم يا لارينگوسكوپى با کمک آينه هاى كوچك، قادرند به اين نواحى نگاه بيندازند. در ضمن با دستگاه  لارينگوسكوپ فيبر نوری، مى توان اعماق گلو را دید.

اگر به نظر مى رسد كه سرطان از سرو گردن آغاز شده، دهان، حلق، مرى، حنجره، ناى و برونش ها بايد به دقت مشاهده و بررسى شوند. اين آزمايش را "پان اندوسكوپى" panendoscopy گویند و در اتاق عمل با بيهوشى عمومى قابل انجام است. از سى تى اسكن و ام آر آىِ سينوس ها و گردن، مى توان براى جستجوى سرطان هاى كوچكی که به گره هاى لنفاوى سرايت نموده اند استفاده نمود. بعلاوه "پت اسكن" PET scan و تركيب آن با سى تى اسكن، نيز در اين موارد كاربرد خوبى دارد.

سى تى اسكن و برونكوسكوپى اغلب كمك مى كند تا سرطان مشكوك ريه (كه احتمالاً درعکس ساده قفسه سينه، قبلاً ديده نشده است) آشكار شود. از سونوگرافى و سى تى اسكن گردن هم مى توان براى جستجوى سرطان تيروئيد استفاده نمود.

• زنان با آدنوكارسينوما در غدد لنفاوى زير بغل:

در زنانی که سرطان به غدد لنفاوى زير بغل سرايت كره باشد، به احتمال بسيار قوى منشا پستان دارد. بنابراین معاينه دقيق و كامل پستان ها، و سپس ماموگرافى (تصوير بردارى با اشعه ايكس از پستان ها) از اولين آزمايشاتى هستند كه در دستور كار قرار می گیرد. اگر هيچ تومورى در پستان ها ديده نشد، ممكنست "ام آر آى" در اثبات سرطان يا عدم وجود آن كمك كننده باشد. انجام تست هاى آزمايشگاهى روى سلول هاى سرطانى براى کشف گيرنده "استروژن"يا "پروژسترون" نيز اهميت دارد، زیرا گيرنده ها اغلب در سرطان هاى پستان وجود دارند و كشف آن ها دليل محكمى براى تشخيص سرطان پستان مى باشد. بعلاوه، اثبات حضور اين گيرنده ها، براى برنامه ريزى درمان ها فاكتور بسيار مهمى مى باشد، زيرا سرطان هاى حامل اين گيرنده ها، به هورمون درمانى پاسخ خوبى مى دهند. اگر تشخيص قطعى سرطان پستان ممكن نباشد، باید انجام آزمايش براى يافتن رد سرطان ريه در دستور كار قرار گیرد. اگر چه سرطان ريه علت اصلى گسترش سرطان به غدد لنفاوى زير بغل مردان است، اما، احتمال اين كه در زنان هم عامل اين متاستاز باشد، وجود دارد.

• سرطان در غدد لنفاوى كشاله ران:

شايع ترين اندام هايى كه احتمال مى رود اين سرطان ها از آنجا شروع به رشد و نمو کرده باشند فَرج، واژن، گردن رحم، آلت مردانه، پوست پا، مقعد، ركتوم و مثانه است. براى زنان "تست پاپ" و آزمايش دهانه رحم (براى بررسى فرج، گردن رحم و تخمدان هاى بزرگ شده) پيشنهاد مى گردد. براى اين كه مشخص شود كه منبع سرطان تخمدان بوده يا خير آزمايش خون ‏CA-125 بايستى انجام شود. در مردان آلت تناسلى و بيضه ها بايد به دقت معاينه شده و ميزان آنتى ژن پروستات PSA هم بايد در آزمايشگاه سنجیده شود. زيرا نتيجه آن در يافتن منشأ احتمالى سرطان كه شايد غده پروستات باشد، كمك كننده است. معاينه پوست بايد انجام شود، ادرار تحت مشاهدات ميكروسكوپى قرار گیرد، و سى تى اسكن از شكم و لگن هم مفيد مى باشد. اگر در ادرار ردى از خون ديده شود يا ساير علایم ادرارى وجود داشته باشد، بررسى مثانه با سيستوسكوپ بايد انجام شود.

• زنان با سرطان در حفره لگن:

احتمال اين كه تخمدان ها و لوله هاى فالوپ منبع گسترش سرطان بوده باشند از همه بيشتر است، اما متاستاز از سرطان پستان، ريه، يا سيستم گوارشى هم مى تواند عامل آن باشد. در اغلب سرطان های لوله فالوپ و تخمدان يا كارسينوم اوليه صفاقى (پريتوئن) آزمايش ‏CA-125 مثبت مى باشد و در تعيين محل اوليه كمك كننده مى باشد. انجام سى تى اسكن از شكم و لگن هم غالباً مفيد بوده و نتايجى از آن حاصل مى شود. البته سرطان های پرده صفاق، عملكرد و ظاهرى مشابه سرطان های تخمدان دارند، همچنين در خون بيمار هم ميزان CA-125 بالا است. كلاً كارسينوماى اوليه صفاقى همانند سرطان تخمدان، درمان مى شود.

• سرطان در ناحيه پشت صفاق (شكم) يا ميان قفسه سينه:

تومورهاى سرطانى سلول هاى زایا "جِرم" يكى از سرطان هايى است كه مى تواند در اين ناحيه آغاز شود (خصوصاً در افراد جوان تر). مکان غالب تومور سلول هاى (جِرم) بيضه يا تخمدان، است اما شروع ابتدایی از "مدياستينوم" (در قفسه سينه) نیز دیده شده است. نتايج دو آزمايش مختلف:

‏AFP و HCG در اغلب تومورهاى سلولهاى زایا (جِرم) مثبت هستند. همچنین مى توان تغييراتى را در كروموزوم سلول هاى سرطانى پيدا نمود كه آن ها نيز نشانه اى از سرطان سلول هاى "جِرم" مى باشند. در مردان، خصوصاً جوانانى كه سطوح غير طبيعى AFP يا HCG خون دارند، بايد بيضه ها و اسكروتوم (كيسه بيضه ها) را با سونوگرافى مورد بررسى قرار داد. سى تى اسكن از شكم، قفسه سينه، لگن به منظور كنار گذاردن امكان سرطان های ديگر (مثلاً ريه) ضرورت دارد. در زنان بايد بررسى احتمال شروع سرطان از سينه يا تخمدان مد نظر باشد. اهميت كشف و اثبات تومور سلول هاى "جِرم" صرفاً به اين دليل است كه غالباً اين سرطان ها به تركيبى از داروهاى شيمى درمانى مشخص، پاسخ بسيار خوبى مى دهند كه معمولاً پيامدهاى خوبى داشته و گاهى هم به " شفا" ى  كامل منجر شده است.

• ملانوم، فقط در گره هاى لنفى:

معاينه كامل ناخن ها، پوست، ديگر سطوح بدن، چشم، دهان ... براى جستجوى مکان اوليه ملانوم بايد انجام شود (ممكنست مکان اوليه ملانوم، كاملاً كوچك باشد يا در نظر يك پزشك كم تجربه، همانند خال هاى گوشتى عادى جلوه نمايد). ندرتاً ديده شده كه ملانوم اوليه، بعد از انتشار به موضعى ديگر خود به خود درمان شده، و تنها ناحيه اى كه رنگ پوست آن روشن تر از نواحى ديگر است از خود باقى مى گذارد. درمان ملانوم بستگى به اين دارد كه آيا فقط به گره هاى لنفاوى گسترش يافته يا اندام هاى داخلى ديگر را نيز درگیر نموده است. عكسبردارى از قفسه سينه، سى تى اسكن سر و شكم و آزمايش خون، براى يافتن احتمالى سرطان در سایر اندام ها ضرورى است.

• بروز سرطان در ديگر اندام ها:

هدف اصلى ازجستجو براى يافتن منبع اصلى گسترش يك سرطان با منشأ نا شناخته اين است كه ممكنست بيمار به درمان هاى ويژه بعضى از سرطان ها پاسخ خوبى بدهد. بعضى از مهمترين اين سرطان ها شامل سرطان هاى غده تيروئيد، پستان ها، و سرطان هاى پروستات مى باشند:

• آزمايش سلول هاى سرطانى از نظر هورمون تیروئید و تيروگلوبولين مى تواند منجر به کشف سرطان غده تيروئيد شود، كه اغلب به نحوى موثر با تزريق يون "يُد راديواكتيو" درمان مى شود.
• آزمايش سلول هاى سرطانى از نظر گيرنده استروژن (ER)، يا پروژسترون (PR) كمك مهمى در تشخيص سرطان پستان بوده و مى توان اين سرطان را مورد هورمون درمانى قرار داد.
• آزمايش خون و سلول هاى سرطانى براى كشف و سنجش ميزان PSA كمك بزرگى در تشخيص سرطان پروستات است كه اين بيمارى هم با هورمون درمانى، درمان مى شود. 

گاهى اولین تظاهر "سرطان هاى نورواِندوكرين با تمايز خوب" متاستاز به كبد (با محل اوليه نامعلوم) است. منبع اوليه اين سرطان ها مى تواند لوزالمعده (تومورهاى نورواندوكرين لوزالمعده)، يا مسير گوارشى، يا گاهى در موارد نادر، ريه ها باشند. اين سرطان ها رشد چندان سريعى ندارند و احتمال دارد كه به درمان هاى دارویى پاسخ خوبى بدهند.

كارسينوماى سلول كوچك و "كارسينوماى نورواندوكرين با تمايز ضعيف" مى توانند در ريه ها و با احتمال كمتر در ساير اندام ها شروع به رشد و گسترش نمايند. بعضى از اين سرطان ها، معمولاً به تركيب چند داروى شيمى درمانى معين، پاسخ خوبى مى دهند، اگر چه غالباً در زمانی ديگر مجدد عود مى نمايند.

"اگر سوالی دارید، بپرسید."