موسسه سنین CNIN Institute

تشخیص سارکوم بافت نرم

Soft Tissue Sarcoma Diagnosis


 

اگر علایم یا دلایل دیگری برای ابتلای احتمالی به سارکوم دارید، پزشک تان در این مورد با شما صحبت و شما را معاینه خواهد کرد و احتمالا باید برخی از آزمایش ها را انجام دهید تا متوجه شوید که آیا مبتلا به سرطان هستید یا خیر.

 

تصویربرداری در سارکوم بافت نرم:

بعضی از آزمایش ها مانند اسکن کامپیوتری (CT) یا اسکن رزونانس مغناطیسی (MRI)، اغلب بدنبال علت علایم و یافتن تومور (مانند سارکوم) هستند. ممکنست پس از تشخیص سارکوم برای بررسی متاستاز آزمایش های دیگری نیز انجام شود.

 

  • عکس ساده قفسه سینه در سارکوم بافت نرم:

تصویربرداری با اشعه ایکس برای تشخیص ناحیه توده می تواند اولین آزمایش توصیه شده باشد. ممکنست پس از تشخیص، برای مشخص شدن این که آیا سارکوم به ریه ها گسترش یافته است یا خیر، رادیوگرافی قفسه سینه انجام شود.

 

  • سی تی اسکن در سارکوم بافت نرم:

سی تی اسکن یک روش تصویر برداری با اشعه ایکس است که تصاویر دقیق و مقطعی از بدن فرد را تولید می کند. بجای گرفتن یک تصویر مانند آنچه در تصویر برداری با اشعه ایکس مرسوم است، یک اسکنر کامپیوتری چند عکس به صورت چرخشی از پیرامون بدن شما می گیرد. سپس یک کامپیوتر این تصاویر را با یکدیگر ترکیب می کند. دستگاه چندین قسمت از بدن شما را مورد بررسی قرار می دهد. سی تی اسکن اغلب زمانی استفاده می شود که پزشک مشکوک به سارکوم بافت نرم در سینه، شکم یا پشت شکم باشد. این آزمایش برای تشخیص اینکه آیا سارکوم به ریه، کبد یا سایر اعضای بدن متاستاز داده است یا خیر، استفاده می شود.

اسکنر سی تی مشابه یک دونات بزرگ می باشد که یک میز باریک در وسط آن قرار گرفته است. در حالی که اسکن انجام می شود باید بر روی میز دراز بکشید. سی تی اسکن طولانی تر از تصویربرداری منظم با اشعه ایکس است و شما ممکن است از اینکه روی میز دراز کشیده اید احساس محدودیت کنید.

قبل از تصویربرداری، از شما خواسته می شود تا 1 تا 2 لیوان مایعی بنام کنتراست خوراکی بنوشید. این کار باعث می شود تا تصاویر اعضای شکم شما وضوح بیشتری داشته باشند. همچنین ممکنست رنگ کنتراست به صورت داخل وریدی (کنتراست IV) به شما تزریق شود. این کار به دستیابی به تصویر بهتر از بدن شما کمک می کند.

استفاده از کنتراست IV می تواند باعث بروز برخی علایم پوستی (مانند قرمزی سطح پوست و احساس گرم شدن) شود. ممکنست برخی افراد که سابقه آلرژی دارند به ندرت واکنش های جدی تری مانند اختلال در تنفس و افت فشار خون را تجربه کنند. اگر قبلا هنگام استفاده از کنتراست در تصویربرداری، حساسیت داشته اید، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

ممکنست سی تی اسکن برای هدایت بیوپسی سوزنی به داخل تومور (برای مثال تومور سینه یا شکم)، انجام شود. در این روش که بیوپسی سوزنی تحت هدایت سی تی اسکن نامیده می شود، بیمار روی  میز سی تی اسکن دراز می کشد، در حالی که رادیولوژیست یک سوزن بیوپسی را به سمت محل تومور هدایت می کند. تا زمانی که پزشکان مطمئن شوند سوزن درون تومور قرار گرفته است سی تی اسکن ادامه می یابد.

 

  • ام آر آی در سارکوم بافت نرم:

در تصویربرداری به روش رزونانس مغناطیسی (MRI) به جای اشعه ایکس برای تصویربرداری بدن، از امواج رادیویی و آهنرباهای قوی استفاده می شود. انرژی از طریق امواج رادیویی جذب می شود و سپس الگویی از نوع بافت و بیماری بدست می آید. یک رایانه الگوی امواج رادیویی که توسط بافت ها ارائه می شود را به تصویری بسیار دقیق از اندام تبدیل می کند. ممکنست کنتراست تزریق شود، درست همانطور که در سی تی اسکن انجام می شود، با این حال در این روش از کنتراست کمتر استفاده می شود.

اغلب تصویربرداری با MRI بخشی از مراحل تشخیص تومور از جمله سارکوم است. اغلب ام آر آی در تشخیص سارکوم بازو یا پا بهتر از سی تی اسکن عمل می کنند. آنها تصویر خوبی از اندازه تومور ارائه می دهند. آنها می توانند بسیاری از موارد مرتبط با تومور، از جمله محل، اندازه و گاهی حتی نوع بافتی که از آن می آیند (مثل چربی یا عضله) را نشان دهند. این باعث می شود که تصویربرداری ام آر آی در برنامه ریزی بیوپسی مفید باشد. ام آر آی همچنین در بررسی مغز و نخاع بسیار مفید است.

ام آر آی برای بیمار کمی ناراحت کننده تر از سی تی اسکن است. اولا این روش نیاز به زمان طولانی دارد، اغلب تا یک ساعت. ثانیا، بیمار باید درون یک لوله بلند قرار بگیرد که محدود بوده و می تواند ناراحت کننده باشد. گاهی برای افرادی که از فضاهای محصور می ترسند از دستگاه های ​​MRI باز، استفاده می د اما اشکال کار در اینجاست که تصاویر اغلب واضح نیستند. همچنین دستگاه ام آر آی سر و صدا تولید می کند که ممکن است برای بیمار آزار دهنده باشد. در برخی موارد برای اجتناب از شنیدن این سر و صدا (نویز) از هدفون و پخش موسیقی استفاده می شود.

 

  • سونوگرافی در سارکوم بافت نرم:

سونوگرافی از امواج صوتی و انعکاس آنها برای تولید تصویر از قسمت های مختلف بدن استفاده می کند. یک وسیله کوچک به نام مبدل، امواج صوتی را منتشر می کند و هنگامی که از اندامها بر می گردد، امواج را می گیرد. یک رایانه موج صدا را به تصویری تبدیل می کند که روی صفحه نمایش کامپیوتر نمایش داده می شود.

این یک روش بسیار آسان برای تشخیص است. از هیچ تابشی استفاده نمی کند، به همین دلیل است که اغلب برای بررسی رشد جنین استفاده می شود. برای اکثر سونوگرافی ها، شما روی میز دراز می کشید در حالی که رادیولوژیست مبدل را روی پوست شما می لغزاند. معمولا پوست ابتدا با ژل لغزنده می شود. ممکنست قبل از بیوپسی سونوگرافی انجام شود تا ببیند آیا کیست (داخل آن مایع است) خوشخیم است یا جامد و توموری؟ اگر CT یا MRI انجام شود این آزمایش اغلب مورد نیاز نیست.

 

  • پِت اسکن (توموگرافی انتشار پوزیترون) در سارکوم بافت نرم:

در این روش، گلوکز رادیواکتیو (قند) به صورت داخل وریدی به بیمار تزریق می شود تا سلول های سرطانی را بیابد. از آنجا که سلول های سرطانی در مقایسه با بافت طبیعی مصرف قند بالاتری دارند، این روش بر تشخیص سرطان متمرکز خواهد بود. توموگرافی انتشار پوزیترون (پِت) هنگامی که پزشک فکر می کند سرطان متاستاز یافته است اما نمی داند کدام اندام ها را درگیر کرده، مفید می باشد. پِت می تواند جایگزین چندین اشعه ایکس شود زیرا تمام بدن شما را اسکن می کند. اغلب پِت همراه با سی تی اسکن استفاده می شود. این به تصمیم گیری پزشک در این مورد که آیا ضایعات مشاهده شده در سی تی اسکن سرطان است یا چیز دیگر کمک کند. اغلب پِت برای سارکوم استفاده نمی شود، اما در بعضی موارد ممکنست مفید باشد.

 

  • نمونه برداری در سارکوم بافت نرم:

بیوپسی روشی است که بوسیله آن قسمتی از بافت تومور بعنوان نمونه برداشته می شود تا بررسی شود آیا سرطان است یا خیر. نمونه برداشته شده از بافت بوسیله میکروسکوپ بررسی می شود و ممکنست برخی آزمایش ها نیز بر روی نمونه انجام شود. ممکنست معاینه یا تصویربرداری نشان دهد که تومور سارکوم است یا خیر، اما بیوپسی تنها راهی است که می توان مطمئن شد  تومور، خوش خیم است یا سارکوم یا سرطانی دیگر؟

برای تشخیص سارکوم چندین نوع مختلف بیوپسی استفاده می شود. پزشکان با توجه به اندازه و محل تومور، یکی از  آنها را انتخاب خواهند کرد. اکثرا ترجیح می دهند که در گام اول از نمونه‌ برداری با سوزن ظریف یا بیوپسی سوزنی درشت (core needle biopsy) استفاده کنند.

 

نمونه برداری با سوزن ظریف (FNA):

در FNA، پزشک از یک سوزن بسیار نازک و یک سرنگ برای برداشتن یک نمونه بسایر کوچک از بافت توده تومور استفاده می کند. چنانچه تومور نزدیک سطح بدن باشد، دکتر اغلب می تواند سوزن را خود هدایت کند. اگر تومور بیش از حد عمیق باشد، پزشک می تواند سوزن را با توموگرافی کامپیوتری (CT) یا سونوگرافی هدایت کند. مزیت اصلی FNA این است که می توان بدون نیاز به عمل جراحی از این روش را برای بررسی تومورهای عمیق استفاده کرد. با این حال مشکل این روش این است که سوزن نازک بوده و ممکنست نتواند برای تشخیص دقیق بافت کافی را بردارد.

اغلب برای تشخیص اینکه توده ای که اولین بار بعنوان سارکوم تشخیص داده شده است (توموری که در آزمایشات پزشکی یا تصویربرداری مشاهده می شود) واقعا نوعی سرطان است، یا تومور خوش خیم، عفونت یا بیماری دیگر، از FNA استفاده می شود. اگر نتایج FNA نشان دهد تومور سارکوم است، معمولا برای برداشتن نمونه بزرگتر برای تأیید تشخیص از نوع دیگر بیوپسی استفاده می شود. پس از تشخیص سارکوم، FNA در تعیین اینکه آیا تومورهای سایر اندام ها متاستاز هستند یا نه مفیدتر است.

 

بیوپسی با سوزن درشت در سارکوم بافت نرم:

بیوپسی سوزنی درشت از سوزنی بزرگتر از سوزن FNA استفاده می کند. گاهی این سوزن یک سوزن Tru-Cut نامیده می شود. سوزن یک قطعه استوانه ای است که حدود 1/16 اینچ و 1/2 اینچ طول دارد. در این روش معمولا بافت برداشته شده به اندازه کافی بزرگ هست که تشخیص دهیم آیا بیمار مبتلا به سارکوم است یا خیر. مانند FNA، می توان برای هدایت سوزن به داخل تومورهای اندام های داخلی از سی تی اسکن و سونوگرافی استفاده کرد.

 

بیوپسی جراحی در سارکوم بافت نرم:

در بیوپسی جراحی، کل تومور یا قسمتی از تومور طی عمل جراحی برداشته می شود. دو نوع بیوپسی جراحی وجود دارد، بیوپسی اکسیژنال (بیوپسی کلی) و بیوپسی اینسیژنال (برشی).

در بیوپسی اکسیژنال، جراح تمام تومور را بر می دارد.

در بیوپسی برشی، فقط یک قسمت از یک تومور بزرگ برداشته می شود. در بیوپسی برشی همیشه به اندازه کافی از بافت برداشته می شود تا نوع و اندازه دقیق سارکوم تشخیص داده شود. اگر تومور نزدیک سطح پوست باشد، این یک عمل ساده است که می تواند با بیهوشی موضعی یا بی حسی انجام شود. اما اگر تومور عمیق و داخل بدن باشد، از بیهوشی عمومی استفاده می شود (بیمار کاملا بی هوش است).

اگر تومور نسبتا کوچک باشد، و نزدیک سطح بدن و مجاور بافت های حساس (اعصاب مهم یا رگ های خونی بزرگ) نباشد، ممکنست پزشک تصمیم بگیرد کل توده و حاشیه بافت طبیعی اطراف آن را با بیوپسی بردارد. در این روش بیوپسی جراحی و درمان همزمان انجام می شود، این عمل جراحی باید توسط جراح با تجربه در درمان سارکوم انجام شود.

اگر تومور بزرگ باشد،نیاز به نمونه برداری برشی است. در این حالت نیز فقط یک جراح با تجربه در درمان سارکوم باید این کار را انجام دهد.

ممکنست شما بخواهید در مورد تجربه استفاده از این روش از جراح خود سوالاتی بپرسید. استفاده مناسب از روش بیوپسی بخش مهمی از موفقیت درمان سارکوم بافت نرم است. بیوپسی نامناسب می تواند منجر به گسترش تومور و مشکلات بعد از برداشتن تومور شود. بیوپسی برشی در محل اشتباه یا برداشت نمونه بدون برداشتن کافی بافت های مجاور می تواند برداشتن کامل سارکوم را در آینده را سخت تر نماید. برای جلوگیری از این مشکلات، این دو نمونه بیوپسی صرفا باید توسط یک جراح با تجربه در درمان سارکوم انجام شود. بهتر است که بیوپسی برشی توسط همان جراحی انجام شود که بعدا قرار است تمام تومور را از بدن خارج کند (در صورت تشخیص سارکوم).

 

آزمایش نمونه ها در سارکوم بافت نرم:

بافت خارج شده زیر میکروسکوپ بررسی خواهد شد تا مشخص شود آیا سرطان وجود دارد یا خیر. در صورت لزوم، پزشک سعی می کند مشخص کند سرطان از چه نوعی است (سارکوم یا کارسینوم).

درجه بندی:

اگر سارکوم وجود دارد، از بیوپسی برای تعیین نوع و درجه آن استفاده خواهد شد. درجه یک سارکوم با مشاهده سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ مشخص می شود. در درجه بندی سرطان، آسیب شناس (پاتولوژیست: پزشک متخصص در تشخیص بیماری ها با نگاه کردن به بافت زیر میکروسکوپ) بررسی می کند که نمونه بافت سرطانی تا چه میزان با بافت نرمال شباهت دارد (یا متمایز است)، چند سلول در حال تقسیم شدن هستند و چه مقدار از بافت تومور از سلول های در حال مرگ تشکیل شده است.

به هر یک از عوامل نمره داده می شود و در نهایت جمع نمرات نشان دهنده درجه تومور می باشد. به طور کلی سارکوم های متشکل از سلول های مشابه سلول های طبیعی و تقسیم سلولی کمتر در یک رده پایین تر قرار می گیرند. تومورهای درجه پایین به آرامی رشد می کنند، سرعت متاستاز آنها پایین تر است و اغلب چشم انداز (پیش آگهی) بهتری نسبت به تومورهای درجه بالاتر دارند. برخی از انواع سارکوم ها به طور ذاتی درجه بالا هستند و بطور کلی این دسته از سارکوم ها در دسته سارکوم های درجه پایین قرار نمی گیرند. از جمله این سارکوم ها می توان به سارکوم سینوویال و سارکوم های رویانی (جنینی، امبریونال) اشاره کرد.

از درجه بندی برای تعیین مرحله سارکوم هم استفاده می شود. سیستم رسمی سارکوم ها را به سه دسته (از 1 تا 3) تقسیم می کند. درجه سارکوم کمک می کند تا سرعت رشد و گسترش تومور پیش بینی شود. این در پیش بینی چشم انداز بیمار نیز مفید است و به تعیین گزینه های درمان کمک می کند. "ببیشتر بدانید"

 

ایمونوهیستوشیمی در سارکوم بافت نرم:

گاهی اوقات آزمایش های ویژه ای برای تعیین دقیق اینکه آیا سارکوم وجود دارد یا خیر و تعیین نوع سارکوم مورد نیاز می باشد. بخشی از نمونه بیوپسی توسط آنتی بادی های خاص انسانی که پروتئین های سلولی معمولی را از سلول سارکومایی تشخیص می دهند، بررسی می شود. سلول ها از طریق مواد شیمیایی که رنگ سلول های حاوی این پروتئین های خاص را تغییر می دهند، مشخص می شوند. تغییر رنگ زیر میکروسکوپ مشاهده می شود.

 

سیتوژنتیک در سارکوم بافت نرم:

برای این آزمایش، کروموزوم سلول ها با میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرند تا تغییرات شناسایی شود. بعنوان مثال، در برخی از انواع سارکوم، بخشی از یک کروموزوم ممکن است به طور غیرمعمول به بخشی از یک کروموزوم (به نام ترانس لوکاسیون یا جابجایی) متصل شود. برای دیدن واضح کروموزوم ها، سلول های سرطانی باید در ظروف آزمایشگاهی کشت شوند تا شروع به تقسیم کنند. این کار می تواند یک هفته یا بیشتر از آن زمان ببرد.

گاهی اوقات می توان برای غربالگری تغییرات کروموزومی بدون کشت سلول در آزمایشگاه، از ترکیب فلوئوروسنت (FISH فیش یا) استفاده کرد. تست های تغییر کروموزوم برای تشخیص سارکوم لازم نیست، اما گاهی اوقات برای تایید نوع خاصی از سارکوم، بسیار مفید است. چنانچه تغییرات جدیدی شناسایی شود، ممکنست این آزمایش ها مهم تر و رایج تر شوند.

 

واکنش زنجیره پلیمراز معکوس (RT-PCR) در سارکوم بافت نرم:

این روش راه دیگر تشخیص برخی از سارکوم ها (مانند تومورهای خانواده یووینگ، رابدومیوسارکوم آلوئولار و سارکوما سینوویال) و تایید نوع تومور می باشد. روش RT-PCR به جای استفاده از میکروسکوپ برای دنبال کردن تغییرات کروموزومی (مانند آنچه در آزمایش سیتوژنتیک و یا FISH استفاده می شود)، از تجزیه شیمیایی RNA (ماده ای که از DNA ساخته شده است) استفاده می کند. روش   RT-PCR اغلب قادر به یافتن تغییراتی است که توسط سیتوژنتیک ها شناسایی نشده اند.

 

مترجم: مریم کریمی، مترجم زبان انگلیسی
بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی

سرطان های اعضای بدن