علت شناسی سرطان خون (لوسمی) مزمن لنفوئیدی CLL

Chronic Lymphoid Leukemia (CLL) Etiology

ريسك فاكتورهاى لوسمى مزمن لنفوسيتى CLL:

ريسك فاكتور، عاملى است كه بر احتمال ابتلای فرد به بيمارى، مثلاً سرطان تاثيرمى گذارد. بعنوان مثال، از تابش شديد نور خورشيد (عامل پديدارى سرطان پوست) يا كشيدن سيگار (عامل ايجاد تعدادى از سرطان ها) مى توان نام برد. داشتن يك ريسك فاكتور و يا حتى چندين ريسك فاكتور، به معناى مبتلا شدن به یک بيمارى نیست، چه بسا افرادى كه هيچ ريسك فاكتور شناخته شده اى ندارند و به سرطان مبتلا مى گردند. بسيار دشوار است برآورد كنيم كدام ريسك فاكتور و به چه ميزان در پديدارى آن بيمارى سهيم است. ريسك فاكتورهاى شناخته شده اندكى براى لوسمى لنفوسيتى مزمن (CLL) وجود دارد كه به قرار زير هستند:

• مواجهه با مواد شيميايى و خطر CLL:

بعضى مطالعات نشان از آن دارد که مواجهه با يك نوع خاص از علف كش ها به نام "عامل نارنجى" (استفاده گسترده در جنگ ويتنام)، با بروز "CLL" ارتباط دارد. همچنين چندين مطالعه ديگر نيز خبر از وجود ارتباط بين مواجهه با برخی "حشره كش ها" و افزايش بروز "CLL" دارند، اما مطالعات گسترده بيشترى در اين مبحث، مورد لزوم مى باشد.

• سابقه خانوادگى و خطر CLL:

افراد درجه يك فاميل (پدر، مادر، خواهر، برادر و فرزند) فرد مبتلا به "CLL"، دو برابر بیشتر ريسك ابتلا به بیماری را دارند.

• جنسیت و خطر CLL:

مردان، كمى بيشتر از زنان به "CLL" مبتلا مى شوند، اما دليل آن اصلاً مشخص نيست.

• نژاد و خطر CLL:

لوسمى مزمن لنفوسيتى در آمريكاى شمالى و اروپا متداول تر از آسيا است. آسيائى هايى كه در آمريكا زندگى مى كنند، بيشتر از هم نژادان آسيا نشين خود ريسك  ابتلا ندارند. يكى از دلایلى كه محققين را به اين باور رسانيده كه ابتلا، بيشتر دلایل ژنتيكى دارد، و ربط چندانى به عوامل محيطى ندارد، همين موضوع مى باشد.

دلایل پیدایش لوسمى مزمن لنفوئیدى (CLL):

دليل اصلى ابتلا در اغلب قريب به اتفاق موارد اصلاً مشخص نيست، اما محققين و دانشمندان در مورد تفاوت سلول هاى لنفوسيت سالم و سلول هاى لوسمى مزمن لنفوسيتى، چيزهاى بسيارى آموخته و مى دانند. سلول هاى طبيعى، بر اساس اطلاعاتى كه در كروموزوم هاى آنان وجود دارد، رشد و عمل مى نمايند. كروموزوم ها، حاوی مولكول هاى بلندى از "DNA" هستند و اين "DNA" ها، حامل ژن هاى ما مى باشند، يعنى حامل دستورالعمل هايى هستند مبنى بر اينكه هر سلول چگونه وظايف و كاركرد طبيعى خود را به انجام برساند. هر زمان كه سلولى آماده تقسيم شدن به دو سلول مى شود، بايد يك نسخه (كُپى) جديد از "DNA" ى موجود در كروموزوم هايش را ايجاد نمايد. اين فرآيند هميشه كامل انجام نمى شود، و برخى اوقات با اشتباهاتى همراه است كه احتمال دارد بر ژن هاى "DNA" تاثيراتى داشته باشد.

ژن هايى كه بر رشد و تقسيم سلول ها كنترل دارند، "آنكوژن" نام دارند و ژن هايى كه سرعت فرآيند رشد و تقسيم و، مرگ به موقع سلول ها را در كنترل دارند "سركوب گر هاى تومور" نام دارند. سرطان ها مى توانند در اثر جهش (تغييرات) "DNA"، كه موجب فعالیت بيش از حد آنكوژن ها و يا عدم فعاليت سركوب گر هاى تومور، مى شود، پديدار شوند.

هر سلول انسانى ٢٣ جفت كروموزوم دارد. در اغلب مواردِ "CLL" حداقل يك تغيير را در يكى از اين كروموزوم ها مى توان يافت، كه غالباً به صورت از دست رفتن (حذف) قسمتى از كروموزوم مى باشد (از دست رفتن قسمتى از كروموزوم ١٣ بيشتر از همه اتفاق مى افتد، اما ساير كروموزوم ها مثل ١١ و ١٧ هم مى توانند تحت تاثير قرار بگيرند). گاهى يك كروموزوم ١٢ اضافى نيز وجود دارد (تريزومى١٢)، به علاوه ناهنجارى هاى نادر ديگرى نيز وجود دارد. محققين مى دانند كه اين جهش ها در پديدارى و بروز لوسمى لنفوسيتى مزمن تاثيرات عمده و نقش اصلى را دارند، اما چه ژن هايى كاملاً دخيل هستند، ويا دقيقاً چگونه اين فرآيند منجر به شكل گيرى و هويدا شدن "CLL" مى شود، مشخص نشده است.

ما مي دانيم كه سلول هاى لنفوسيت "بى" قسمتى از سيستم ايمنى بدن هستند و در هنگام برخورد با "آنتى ژن" ها رشد كرده و تقسيم می شوند. (مواد بيگانه مواردی هستند که بطور طبیعی در بدن فرد وجود ندارند و توسط سيستم ايمنى بدن قابل شناسايى هستند. بطور مثال این مواد شامل ميكروب ها يا، سلول هاى گروه خونى فرد اهدا کننده خون که مغاير با گروه خونى فرد گیرنده باشد).

به اعتقاد محققين لوسمى مزمن لنفوسيتى، آن گاه آغاز مى شود كه سلول هاى بى، بعد از واكنش صحيح به آنتى ژن وارد شده به بدن، باز هم بى وقفه به تقسيم خود ادامه بدهند، اما دليل اين اتفاق مشخص نيست. گاهى اوقات افراد جهش هاى ژنتيكى اى از والدين خود به ارث مى برند كه ريسك بزرگ ايجاد برخى از سرطان ها را به همراه دارد. اين جهش هاى وراثتی، به ندرت باعث پديدارى "CLL" مى شوند. تغييرات ژنتيكى مرتبط با "CLL"، غالباً اكتسابى بوده و در دوران زندگى فرد بُروز مى نمايند.

"اگر سوالی دارید، بپرسید."