تشخيص سرطان پروستات

پس از تشخیص سرطان پروستات، برای تشخیص اینکه آیا سلول‌های سرطانی در پروستات یا سایر قسمت‌های بدن گسترش‌ یافته‌اند، آزمایش‌هایی انجام می‌شوند.

فرایند مورد استفاده برای تشخیص اینکه سرطان در پروستات یا سایر قسمت‌های بدن گسترش‌ یافته است، مرحله­ بندی یا staging نامیده می‌شود. اطلاعات جمع‌ آوری‌شده از پروسه مرحله ­بندی، مرحله بیماری را تعیین می­کند. مهم این است که مرحله را بدانید تا بتوانید برای درمان برنامه‌ ریزی کنید. نتایج آزمایش‌هایی که برای تشخیص سرطان پروستات استفاده می‌شود، اغلب در مرحله پیشگیری از بیماری نیز استفاده می‌شود. چنانچه مشخص شود كه بيمار سرطان پروستات دارد، پزشكان با بررسى مجموع نتايج "DRE" و نيز "PSA" و توجه به مختصات "نمره دهى گليسون" (اعلام شده از آزمايشگاه پاتولوژى)، نتيجه گيرى مى كنند كه آيا سرطان گسترش يافته يا خير. كسانى كه نتيجه معمول داشته باشند، نيازى به تحقيق بيشتر ندارد، اما براى كسانى كه احتمال گسترش سرطان (متاستاز) به ساير بافت ها وجود دارد (در سرطان پروستات ممکنست آزمایش‌های مرحله­ بندی انجام نشود، مگر اینکه بیمار علائم یا نشانه‌هایی از گسترش سرطان مانند درد استخوان، سطح PSA بالا یا نمره Gleason بالا داشته باشد)، تصويربرداریهاى زير انجام میشود:

همانند ساير موارد گفته شده در مباحث ديگر، از پرتوهای قدرتمند اشعه ايكس، امواج صوتى، تركيب محيط مغناطيس با امواج صوتى (ام آر آى)، و يا، مواد راديو اكتيو خاص و بعضاً تضعيف شده ،در تصوير بردارى از نقاط داخلى بدن، استفاده مى شود.

Bone Scan يا اسكن استخوان:

یک روش برای بررسی اینکه آیا سلول‌ها مانند سلول‌های سرطانی، در استخوان به‌سرعت در حال تقسیم شدن هستند. سرطان پروستات، در صورت گسترش به نقاط دوردست، اول به بافت استخوانى سرايت مى نمايد، و اثبات اين احتمال، با اسكن استخوانى امكان پذير مى باشد. در ابتدا، مقدار بسیار کمی از يك ماده راديو اكتيو ضعيف شده، به داخل سیاهرگ تزریق می‌شود. جريان خون شده و نهايتاً در "نقاط آسيب ديده استخوان‌ها"  تجمع می یابد. همچنان که بیمار بر روی میزی که در زیر اسکنر به‌ صورت کشویی حرکت می­کند دراز کشیده است، مواد رادیواکتیو تشخیص داده می‌شود و تصاویر روی یک صفحه‌ نمایش کامپیوتر یا فیلم ساخته می‌شوند. تجمع این مواد با يك دوربين ويژه، عكسبردارى میشود و تمامى اين نقاط در اسكلت استخوانى مشخص مى شود. 

(براى ايجاد اطمينان بيشتر، ام آر آى، سى تى اسكن و يا حتى نمونه بردارى از بافت استخوانى هم شايد پيشنهاد گردد)

CT scan، سى تى اسكن : 

با استفاده از اشعه ايكس، تصاوير متعددى از مقاطع مختلف اندام ها ايجاد می کند. تصاویر توسط یک کامپیوتر متصل به یک دستگاه اشعه ایکس ساخته می­شوند. ممکنست رنگی به داخل رگ تزریق شود یا خورده شود تا اندام‌ها یا بافت‌ها به‌ وضوح نشان داده شوند. این روش همچنین توموگرافی کامپیوتری یا توموگرافی محوری کامپیوتری نامیده می‌شود. تفسير اين تصاوير در تشخيص گسترش سرطان پروستات به غدد لنفاوى مجاور، و يا متاستاز به برخى اندام هاى داخلى لگن خاصره، كاربرد زیادی دارد، اما براى مشاهده دقيق خود غده پروستات، دستگاه "ام آر آى " بهتر است.

MRI: 

در تصوير بردارى به روش ام آر آى، از مغناطیس، امواج رادیویی و یک رایانه استفاده می‌شود تا تصاويرى دقيق از بافت هاى نرم بدن پديدار شود. (احتمال دارد كه يك ماده رنگى به نام " گادولينيوم" براى ايجاد وضوح بيشتر، قبل از عكسبردارى تزريق شود.) تصاوير ايجاد شده، مى توانند دقيقاً نشان دهند كه، آيا سرطان از پروستات به بافت هاى اطراف هم رسوخ كرده و يا خير (اگر احتمال بدهند كه سرطان هنوز فقط در غده پروستات مى باشد، نياز چندانى به انجام ام آر آى نيست)، براى ايجاد وضوح بهتر، پيش از انجام ام آر آى، دستگاهى ويژه به نام "اندوركتال كويل" را (كه در داخل مقعد قرار مى گيرد)، در موضع قرار داده و از آن استفاده مى نمايند. این روش همچنین تصویربرداری رزونانس مغناطیسی هسته NMRI نامیده می­شود.

(بى حس كننده ها و يا خواب آور هاى قوى براى راحتى بيمار به كار میرود.)

نمونه بردارى از غدد لنفاوى:

در اين نمونه بردارى يكى و يا چند غده لنفاوى خارج سازى مى شود، و در زير ميكروسكوپ مورد بررسى قرار داده مى شود، هدف جستجوى سرطان در غده پروستات نيست، بلكه، براى تشخيص گسترش (متاستاز) احتمالى به غدد لنفاوى مجاور مى باشد. در هنگام، و نيز قبل از عمل جراحى خارج سازى كامل غده پروستات، شايد جراح از غدد لنفاوى نمونه بردارى کند، و گاه در هنگامى كه بيمار هنوز بيهوش است، غدد لنفاوى خارج سازى شده را منجمد نموده (و با گرفتن مقاطع باريكى از آن ها، نمونه ها را در زير ميكروسكوپ مورد بررسى دقيق قرار مى دهند)، اگر سرطان، در غدد لنفاوى وجود داشته باشد، جراح احتمالاً ديگر غده پروستات را خارج نخواهد نمود. زيرا براى درمان سرطان پروستات، اين عمل ديگر فايده نداشته و عوارض جانبى جدى هم ايجاد خواهد نمود. پس، چنانچه شانس(احتمال) گسترش سرطان پروستات كم باشد، آزمايش منجمد سازی انجام نشده و غدد لنفاوى به همراه غده پروستات، خارج شده و تماماً به آزمايشگاه ارسال خواهند شد. بديهى است كه ابلاغ نتيجه قطعى، چندين روز به طول خواهد انجاميد.

گاهى فقط از غدد لنفاوى نمونه بردارى انجام مى شود (مثل زمانیكه بعضى مردان، ترجيح مى دهند فقط با  پرتودرمانى درمان شوند). اما در هر صورت دانستن اين كه سرطان به غدد لنفاوى هم گسترش يافته يا خير، (براى انجام اقدامات بعدى) ضرورى است.

نمونه بردارى با دستگاه لاپاراسكوپ:

با ايجاد چند شكاف كوچك در شكم، لوله لاپاراسكوپ و چند دستگاه ديگر را وارد حفره شكم نموده، و جراح با ديد دقيق از راه دوربين، از غدد لنفاوى اطراف غده پروستات نمونه بردارى را انجام مى دهد و به آزمايشگاه مى فرستد. چون شكاف هاى اندكى در شكم ايجاد شده، بيمار بعد از يك يا دو روز به منزل فرستاده مى شود.

نمونه بردارى با سوزن ظریف (FNA):

اگر هنگام تصوير بردارى با سى تى اسكن، و يا ام آر آى، براى پزشك متخصص مشخص گردد كه غدد لنفاوى متورم شده اند، احتمال دارد پزشك براى نمونه  بردارى به اين روش متوسل شود. با بى حس نمودن شكم، و با كمك تصاوير سى تى اسكن، پزشك يك سوزن "توخالى" ويژه را، از پوست شكم وارد غده لنفاوى نموده، قطعه اى از آن را نمونه بردارى کرده، و به آزمايشگاه پاتولوژى (براى كشف و تشخيص احتمالى سرطان)، ارسال مى نمايد. (بيمار پس از چند ساعت قادر خواهد بود كه به منزل باز گردد).

خارج سازی غدد لنفاوی لگن:

یک روش جراحی برای خارج سازی غده ­های لنفاوی در لگن است. پاتولوژیست، بافت را زیر میکروسکوپ برای جستجوی سلول‌های سرطانی مشاهده می­کند.

نمونه­ برداری از کیسه منی (Seminal Vesicle):

برداشتن مایعی از کیسه­ های منی (غده‌هایی که منی تولید می‌کنند) با استفاده از یک سوزن انجام می­شود. پاتولوژیست، برای جستجوی سلول‌های سرطانی، مایع را زیر میکروسکوپ مشاهده می­کند.

ProstaScint scan:

روشی برای بررسی گسترش‌ سرطان از پروستات به سایر قسمت‌های بدن مانند غده ­های لنفاوی است. مقدار بسیار کمی مواد رادیواکتیو به داخل رگ تزریق می‌شود و از طریق جریان خون حرکت می‌کند. مواد رادیواکتیو به سلول‌های سرطانی پروستات متصل و توسط یک اسکنر شناسایی می‌شوند. مواد رادیواکتیو بصورت یک نقطۀ روشن در تصویر در مناطقی که سلول‌های سرطانی پروستات وجود دارد، نشان داده می­شوند.