علت شناسی سارکوم استخوان (استئوسارکوما)

Bone Sarcoma (Osteosarcoma) Etiology

ریسک فاکتورهای سارکوم استخوان:

عوامل خطرساز عواملی هستند که امکان ابتلای فرد به بیماری ها از جمله سرطان را افزایش می دهد. عوامل خطر برای سرطان های مختلف فرق می کند بعنوان مثال، سیگار کشیدن یک عامل خطر برای برخی از سرطان ها از جمله ریه، حنجره، دهان، کلیه ها و بسیاری از ارگان های دیگر بدن است. تماس مستقیم با اشعه قوی خورشید بدون محافظ، عامل خطر سرطان پوست است.

با وجودیکه دانشمندان عوامل خطر متعدد سرطان معده را کشف کرده اند، در برخی از افراد وجود یک یا چند عامل خطر باعث بروز سرطان نخواهد شد. در اکثر افراد مبتلا به سرطان استخوان عامل خطری یافت نشده است.

• ژن های ارثی و ریسک سارکوم استخوان:

تعداد کمی ازسرطانهای استخوان (مخصوصا استئوسارکوم) در یک زمینه ارثی بروزمی کنند. وجود برخی از سندرم های ارثی باعث افزایش ابتلا کودکان به استئوسارکوم می شود. سندرم لی فرامنی باعث افزایش انواع سرطان ها ازجمله پستان، مغز، استئوسارکوم و سایر انواع سارکوم ها می شود. اکثر این موارد بوسیله جهش در ژن بازدارنده تومور P53 ایجاد می شود.

رتینوبلاستوم یک سرطان چشمی نادر کودکان است که حدود تا 10% استعداد ارثی در ایجاد این بیماری نقش دارد. کودکان مبتلا به نوع ارثی رتینوبلاستوم، درمعرض خطر بیشتر ابتلا به استئوسارکوم می باشند. علت آن جهش غیرعادی در ژن رتینوبلاستوم است که فرد را درمعرض سرطان قرار می دهد. همچنین پرتو درمانی جهت درمان کودکان مبتلا به رتینوبلاستوم باعث افزایش خطر استئوسارکوم استخوان های جمجمه می شود.

• بیماری پاژه و ریسک سارکوم استخوان:

این بیماری خوش خیم است ولی درحالت پیش سرطانی باعث درگیری یک استخوان یا تعداد بیشتری ازاستخوان های بدن می شود. بیماری غالبا در سنین بالای 50 سال ایجاد شده و باعث تشکیل بافت استخوانی غیرعادی می  گردد. استخوان های درگیر، متراکم و ضخیم بوده ولی به آسانی می شکنند. این شرایط تهدید کننده زندگی نیستند. سارکوم استخوانی (معمولا استئوسارکوم) در 5% تا 10% از موارد شدید بیماری پاژه و مواردی که استخوان های زیادی درگیر شده باشند بروز می نماید.

• اگزوستوزهای متعدد و ریسک سارکوم استخوان:

وجود اگزوستوزهای متعدد (رشد بیش ازحد بافت استخوانی) باعث افزایش خطر بروز استئوسارکوم می شود.

• استئوکندروم های متعدد و ریسک سارکوم استخوان:

استئوکندروم یک تومور استخوانی خوش خیم است که از استخوان و غضروف تشکیل شده است. استئوکندروم خطر زیادی جهت تبدیل به استئوسارکوم ندارد.  اکثر استئوکندروم ها به وسیله جراحی درمان می شوند. با وجود این در برخی افراد به طور ارثی شروع به گسترش می کنند. بیماران مبتلا به استئوکندروم های متعدد در معرض خطر بیشتری برای استئوسارکوم می باشند چون بعلت تعداد زیاد، جراحی همه آن ها امکان پذیر نیست.

• انکُندروم های متعدد و ریسک سارکوم استخوان:

افراد با چندین عدد از تومورهای غضروفی خویش خیم نسبت به افراد فاقد این تومور در معرض خطر بیشتری جهت کندروسارکوم هستند. با وجود این، خطر تبدیل انکندروم به کندروسارکوم بسیار پایین است.

• اشعه و ریسک سارکوم استخوان:

مواجهه استخوان با اشعه باعث افزایش خطر سرطان می شود . یک عکس ساده رادیوگرافی از استخوان خطرناک نیست اما تماس با دوز بالای اشعه (بعنوان مثال، پرتو درمانی سرطانهای دیگر) باعث افزایش خطر می شود. شروع درمان در سنین جوانی یا درمان با دوز بالای اشعه (معمولا بیش از GY₆₀) هر دو باعث افزایش خطر سرطان استخوان می شوند. ممکنست تماس با مواد رادیواکتیو از قبیل رادیوم و استرانیوم باعث ایجاد سرطان شود زیرا این مواد در داخل استخوان ها تجمع می یابند.

اشعه غیر یونیزه از قبیل امواج میکروویو و میدان های الکترومغناطیسی خطوط فشار قوی، خطوط تلفن و دستگاه های خانگی باعث افزایش خطر سرطان استخوان نمی شوند.

• صدمات استخوان و ریسک سارکوم استخوان:

مردم همیشه می پرسند آیا صدمه به استخوان باعث ایجاد سرطان می شود این موضوع هنوز ثابت نشده است. برخی افراد مبتلا به سرطان ضربه به بخشی از استخوان را به خاطر می آورند. اکثر پزشکان ضربه را عامل سرطان نمی دانند. افراد مبتلا بعد از ایجاد سرطان حادثه ضربه را به یاد می آورند یا ضربه باعث توجه فرد به استخوان و لمس توده ای می شود که از مدت ها قبل وجود داشته است.

دلایل پیدایش سارکوم استخوان چیست؟

اکثر دلایل ایجاد سرطان استخوان ناشناخته است. با وجود این دانشمندان دریافته اند که این سرطان در همراهی با یکسری شرایط ایجاد می شود که در بخش عوامل  خطر ذکر شده اند. به خاطرداشته باشیم که بیشتر افراد مبتلا هیچ گونه عامل خطر شناخته شده ای نداشته و دلایل سرطان در آن ها ناشناخته است. تحقیقات دراین زمینه جهت شناخت دلایل درحال انجام است.

درطول چندسال گذشته دانشمندان پیشرفت های بزرگی در جهت درک این مطلب که، چگونه تغییرات خاص در DNA فرد باعث تبدیل سلول استخوانی به سلول سرطانی می شود به دست آورده اند. DNA حاوی دستورات لازم برای عملکرد سلول های ما می باشد. ما معمولا شبیه والدین خود هستیم زیرا آن ها منشا DNA ما هستند. با این وجود DNA، عملکردی بیش از قیافه ظاهری ما دارد. DNA باعث می شود خطر تولید برخی بیماری های خاص از جمله سرطان در ما افزایش یابد.

برخی از ژن ها (بخشی از DNA) شامل دستوراتی جهت کنترل رشد و تقسیم سلولهای ما است. ژن هایی که مسوول تقسیم سلولی هستند آنکوژن نامیده می شوند. بقیه که باعث کند شدن تقسیم سلولی یا مرگ سلول می شوند ژن های مهار کننده تومور نامیده می شوند. سرطان به وسیله جهش در DNA  که عامل فعال شدن انکوژن ها یا غیرفعال شدن ژن های مهار کننده تومور است ایجاد می شود. برخی افراد مبتلا به سرطان جهش هایی در DNA دارند که از یک والد خود به ارث برده اند. این جهش ها شانس آن ها را برای برخی بیماری ها افزایش می دهند. معمولا جهش های DNA بیشتر از آن که به ارث برسد از طریق اکتسابی به دست می آید. برخی از جهش های DNA که باعث سرطان استخوان می شود شناخته شده است.

سندرم لی–فرامنی نتیجه یک جهش ارثی است که باعث غیرفعال شدن ژن مهار کننده تومور P53 شده است. این جهش باعث افزایش خطر بسیارزیاد ایجاد یکی یا بیشتر از سرطانها از جمله سرطان پستان، سرطان مغز، استئوسارکوم و سایر سارکوم ها می شود. نقص ارثی در ژن مهار کننده تومورRb باعث افزایش خطر ابتلا به رتینوبلاستوم که یک نوع سرطان چشم در کودکان است می شود. کودکانی که این نقص ژنی را داشته باشند در معرض خطر افزایش ابتلا به استئوسارکوم هستند.

وقتی بچه ها  جهش های P53 یا Rb را از یک والد به ارث می برند این جهش ها در بسیاری از سلول های بدن آن ها وجود دارد. بنابراین می توان بوسیله آزمایش DNA سلول های خونی آن ها را مورد بررسی قرار داد زیرا هر فردی دو تا ژن P53 و Rb دارد اما فقط یکی از آنها را به فرزندانش منتقل می کند. (ژن دیگر از والد دیگر دیگر منتقل می شود) بنابراین احتمال انتقال ژن جهش یافته از یک والد به فرزند 1/2 می باشد.

تعداد زیادی از سرطان های استخوانی ناشی از جهش ارثی DNA نیست بلکه نتیجه جهش های اکتسابی در طول زندگی فرد می باشد. این جهش ها فقط در سلول های سرطانی وجود دارند و قابل انتقال به فرزندان فرد بیمار نمی باشند.

اگر چه اشعه در درمان برخی از سرطان ها مفید است ولی بعلت تخریب DNA باعث ایجاد سرطان جدید می شود. به همین دلیل در هنگام درمان سایر سرطان ها بوسیله اشعه، استخوان ها توسط وسایل محافظ پوشانده می شوند تا از سرطان استخوان در طول زندگی آینده فرد جلوگیری شود.

سایر جهش های DNA مشکل خاصی را ایجاد نمی کنند اما ممکنست خطاهای اتفاقی حین تولید مثل سلول ها موجب پدیده بشود. قبل از تقسیم سلولی، سلول باید DNA خود را کپی کند تا هر دو سلول تازه دستورات مشابهی داشته باشند. گاهی اوقات این مراحل کپی برداری به طور کامل و صحیح انجام نمی شود. دانشمندان هنوز به طور دقیق نمی دانند چرا و چگونه این جهش ها در برخی افراد رخ می دهد و دربقیه اتفاق نمی افتد. خوشبختانه سلول راه هایی برای تصحیح کپی DNA و ترمیم اشتباهات دارد. ممکنست سلول ها بعد از آسیب DNA خیلی سریع تقسیم شوند بطوریکه سلول های دختر جدید قبل از ترمیم آسیب DNA سلول اصلی ایجاد شوند. وقتیکه سلول ها تشکیل شدند دیگر برای ترمیم آسیب DNA بسیار دیر خواهد بود. نتیجه این خواهد شد که دستورات صادرشده برای کنترل رشد سلول متفاوت خواهد بود و یک سرطان (مثل استئوسارکوم) رشد خواهد کرد. به همین دلیل است که دروضعیت های نرمال (مثل دوران رشد نوجوانی) و برخی بیماری ها (مثل بیماری پاژه استخوان، اگزوستوز متعدد و استئوکندروم متعدد) رشد سریع استخوان ها باعث افزایش خطر استئوسارکوم می شود.

اگرچه دانشمندان در کشف این مطالب پیشرفت کرده اند اما هنوز نقاط مبهمی وجود دارد که به طور کامل کشف نشده است. اما جای امیدواری است که مطالعه کامل تر به ما کمک می کند تا راه های بهتر درمان و پیشگیری از سرطان استخوان را دریابیم.