تشخیص سرطان دهانه رحم

Uterus Cervix Cancer Diagnosis

اغلب اولین ردپای سرطان دهان رحم، نتیجه غیرطبیعی آزمایش Pap است که منجر به آزمایش‌های بیشتری می ­شود که می‌تواند سرطان دهانه رحم را تشخیص دهند.

اگر علایمی مانند خونریزی غیرطبیعی و یا درد در حین رابطه جنسی وجود داشته باشد ممکنست شک به سرطان دهانه رحم ایجاد شود. پزشک یا متخصص زنان اغلب می‌توانند آزمایش‌های لازم برای تشخیص پیش سرطان‌ و سرطان‌ را انجام دهند و همچنین ممکنست بتوانید قبل از بروز سرطان درمان شوید.

اگر تشخیص سرطان تهاجمی وجود داشته باشد، پزشک باید شما را به متخصص آنکولوژی زنان ارجاع دهد که پزشک متخصص سرطان‌های سیستم تولید مثلی زنان است.

شرح حال و معاینه:

اول، دکتر از شما درباره سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی سؤال خواهد کرد. این شامل اطلاعات مربوط به عوامل خطر و نشانه‌های سرطان دهانه رحم است. یک معاینه کامل پزشکی به ارزیابی وضع سلامت عمومی شما کمک خواهد کرد. دکتر معاینه لگن را انجام می‌دهد و ممکنست یک آزمایش Pap (اگر قبلاً انجام‌ نشده باشد) انجام دهد. علاوه بر این، گره‌های لنفاوی شما را برای پیدا کردن شواهدی از متاستاز (گسترش سرطان) لمس می کند.

آزمایش Pap یک آزمایش غربالگری است، نه یک آزمایش تشخیصی و نمی‌تواند بگوید که آیا سرطان دهانه رحم دارید یا نه. نتیجه غیرطبیعی پاپ ممکنست منجر به آزمایشات بیشتر شود که گاهی شامل بررسی وجود سرطان یا پیش سرطان می­ شود. آزمایش­های مورد استفاده عبارتند از: کولپوسکوپی (با نمونه­ برداری)، برداشتن یک لایه از درون گردن رحم و نمونه­ برداری مخروطی.

کولپوسکوپی برای سرطان دهانه رحم:

اگر علایم خاصی وجود دارد که نشان‌دهنده سرطان است یا اگر نتیجه آزمایش پاپ سلول‌های غیرطبیعی را نشان دهد، باید یک آزمایش به نام کولپوسکوپی انجام دهید. روی تخت معاینه همانطور که برای معاینه لگن دراز می­کشید و دکتر یک اسپکولوم در مهبل (واژن) قرار می­دهد تا بتواند دهانه رحم را ببیند. دکتر از یک کولپوسکوپ برای بررسی دهانه رحم استفاده می‌کند. کولوسکوپ وسیله ­ای است که خارج از بدن قرار می‌گیرد، دارای لنزهای بزرگنمایی می‌باشد و این اجازه را به پزشک می‌دهد که با دقت و به ­وضوح سطح دهانه رحم را ببیند. کولپوسکوپی به‌ تنهایی معمولاً از معاینه با اسپکولوم  ناراحت‌ کننده‌تر نیست و می‌توانید حتی اگر حامله هم هستید آن را با خیال راحت انجام دهید. البته بهتر است مانند آزمایش پاپ، در طول دوره قاعدگی آن را انجام ندهید.

پزشک یک محلول ضعیف اسید استیک (شبیه سرکه) را در دهانه رحم قرار می‌دهد تا هر ناحیه غیرطبیعی را راحت‌تر ببیند. اگر یک ناحیه غیرطبیعی دیده شود، نمونه ­برداری (برداشتن یک قطعه کوچک از بافت) انجام خواهد شد. بافت برای بررسی زیر میکروسکوپ به یک آزمایشگاه فرستاده می‌شود. بهترین راه تشخیص ناحیه غیرطبیعی پیش سرطانی و سرطان واقعی نمونه­ برداری است. اگرچه روش کولپوسکوپی معمولاً دردناک نیست، نمونه ­برداری دهانه رحم می‌تواند در برخی زنان باعث ناراحتی، گرفتگی، خونریزی یا حتی درد شود.

نمونه ­برداری برای سرطان دهانه رحم:

از چند روش نمونه ­برداری­ می‌توان برای تشخیص پیش سرطان‌ و سرطان‌ دهانه رحم استفاده کرد. اگر نمونه ­برداری بتواند بطور کامل تمام بافت غیرطبیعی را بردارد ممکنست برای درمان کافی باشد.

• نمونه ­برداری کولوپوسکوپی برای سرطان دهانه رحم:

برای این نوع نمونه ­برداری، ابتدا دهانه رحم با یک کولوپوسکوپ مورد بررسی قرار گیرد تا نواحی غیرطبیعی را بیابند. با استفاده از فورسپ­سهای نمونه ­برداری، بخش کوچکی (حدود یک­ هشتم اینچ) از ناحیه غیرطبیعی روی سطح دهانه رحم برداشته می­شود. نمونه­ برداری ممکنست موجب گرفتگی ملایم، درد کوتاه و خونریزی‌های جزئی بعدازآن شود. در بعضی موارد برای بی‌حس کردن دهانه رحم قبل از نمونه­ برداری از بیهوشی موضعی استفاده می‌شود.

• کورتاژ آندوسکوپیک برای سرطان دهانه رحم (endocervical scraping):

گاهی اوقات منطقه تغییر بافت (ناحیه‌ ترانزیشن که در معرض خطر عفونت HPV و پیش سرطان) با کولپوسکوپ دیده نمی‌شود، بنابراین باید برای بررسی این منطقه از نظر سرطان از روش دیگری استفاده شود. برای این منظور یک وسیله باریک (به نام کورت) را به کانال گردن رحم (بخشی از دهانه رحم که نزدیکترین ناحیه به رحم است) وارد میکنند. کورت برای تراشیدن مقداری از بافت‌ درون کانال استفاده می‌شود تا بخشی از بافت را برای بررسی در آزمایشگاه بردارند.

• نمونه ­برداری مخروطی برای سرطان دهانه رحم:

در این روش که بعنوان مخروط برداری ((conization هم شناخته‌شده است، پزشک یک قطعه مخروطی شکل از بافت دهانه رحم را برمی‌دارد. پایه مخروط توسط exocervix (قسمت خارجی دهانه رحم) شکل‌گرفته است و نقطه یا رأس مخروط از کانال گردن رحم است. بافت حذف‌شده در مخروط شامل منطقه تغییریافته (ترانزیشن) است (مرز بین دهانه خارجی و دهانه داخلی رحم که احتمالاً پیش سرطان­های دهانه رحم و سرطان­های دهانه رحم ازآنجا شروع‌ شده‌اند).

نمونه­ برداری مخروطی نه‌ تنها برای تشخیص پیش سرطان‌ها و سرطان‌ها استفاده می‌شود بلکه می‌تواند بعنوان یک درمان نیز مورداستفاده قرار گیرد زیرا گاهی اوقات می‌تواند بطور کامل پیش سرطان‌ها و برخی از سرطان­ها را در مراحل خیلی اولیه بردارد. نمونه­ برداری مخروطی، در اکثر زنان از بارداری جلوگیری نخواهد کرد، اما اگر مقدار زیادی بافت برداشته شود، ممکن است خطر زایمان زودرس بیشتر شود.

روش‌هایی که معمولاً برای نمونه­ برداری­های مخروطی استفاده می‌شوند عبارتند از روش برش جراحی الکتریکی حلقه (LEEP)، همچنین برش حلقه بزرگ منطقه تحریک (LLETZ) هم نامیده می­ شود و روش دیگر نمونه ­برداری مخروطی با چاقو سرد است. با هر دو روش، ممکن است برای چند هفته گرفتگی خفیف و خونریزی داشته باشید.

• روش برش جراحی الکتریکی حلقه (LLETZ، LEEP):

در این روش، بافت با یک حلقه سیم نازک که توسط برق گرم می‌شود و به‌عنوان یک چاقوی کوچک عمل می‌کند، برداشته می‌شود. در این روش از بیهوشی موضعی استفاده می‌شود و می‌تواند در مطب پزشک هم انجام شود.

• نمونه­ برداری مخروطی سرد:

این روش در بیمارستان انجام می‌شود. به‌جای یک سیم گرم، از یک چاقوی جراحی یا لیزر برای برداشتن بافت استفاده می‌شود. در طی عمل بیهوشی دریافت خواهید کرد (بیهوشی کامل (که به خواب میروید)، یا بیهوشی نخاعی یا اپیدورال دریافت می­کنید (تزریق به ناحیه اطراف نخاع که از ناحیه کمر به پایین بی­ حس می­شود). در اکثر زنان هیچکدام از نمونه­ برداری های مخروطی از بارداری جلوگیری نمی‌کند اما اگر مقدار زیادی از بافت‌ها برداشته شود، ممکن است زنان در معرض خطر بالایی از زایمان زودرس باشند.

تغییرات پیش سرطانی در یک نمونه ­برداری به نام cervical intraepithelial neoplasia (CIN) نامیده می‌شود. گاهی اوقات اصطلاح دیسپلازی به‌جای CIN به کار می‌رود. وقتی‌که نمونه زیر میکروسکوپ بررسی می­ شود CIN در مقیاس 1 تا 3 بر اساس اینکه چه مقدار از بافت غیرطبیعی است نمره­ گذاری می­شود.

نتایج نمونه­ برداری چگونه گزارش می­شود؟

• در CIN1، مقدار زیادی از بافت طبیعی است و بعنوان خفیف ترین پیش سرطان دهانه رحم (دیسپلازی خفیف) در نظر گرفته می­شود.
• در CIN2 بیشتر بافت غیرطبیعی به نظر می‌رسد (دیسپلازی متوسط).
• در CIN3 اکثریت بافت غیرطبیعی است (دیپلازی شدید) و شامل کارسینوم آن ناحیه است.

اگر نمونه­ برداری یک پیش سرطان را نشان دهد، پزشکان اقدامات لازم برای پیشگیری از پیشرفت به سرطان واقعی را انجام می دهند.

آزمایش‌های تشخیصی سرطان گردن/دهانه رحم:

اگر نمونه ­برداری نشان دهد که سرطان وجود دارد، ممکنست پزشک آزمایش‌های خاصی انجام دهد تا ببینید که تا چه حد سرطان گسترش‌یافته است. بسیاری از آزمایش­هایی که در زیر شرح داده می­شود برای همه بیماران لازم نیست. تصمیم‌ در مورداستفاده از این آزمایش‌ها بر اساس نتایج معاینه فیزیکی و نمونه ­برداری انجام می­ شود.

• سیستوسکوپی، پروکتوسکوپی و آزمایش تحت بیهوشی:

این آزمایش­ها اغلب در زنان دارای تومورهای بزرگ انجام می‌شود و اگر سرطان در مراحل ابتدایی تشخیص داده‌ شده است لازم نیست.

در سیستوسکوپی یک لوله نازک دارای لنز و منبع نوری از طریق مجرای مثانه وارد مثانه می‌شود. این امر به پزشک اجازه می‌دهد تا مثانه و مجرای مثانه بیمار را بررسی کند تا اگر سرطان در این مناطق رشد کرده است را ببیند. می‌توان در طول سیستوسکوپی برای آزمایش پاتولوژی (میکروسکوپی) نمونه‌ها را برداشت. سیستوسکوپی را می‌توان تحت بیهوشی موضعی انجام داد، اما ممکنست بعضی بیماران نیاز به بیهوشی عمومی داشته باشند. پزشک به شما اطلاع می‌دهد که قبل و بعد از عمل چه اتفاقی می­افتد.

پروکتوسکوپی یک بررسی چشمی راست‌ روده است که از یک لوله دارای لنز و منبع نوری برای بررسی گسترش سرطان دهانه رحم به راست‌ روده استفاده می­شود. همچنین پزشک می‌تواند معاینه لگن را درحالیکه تحت بیهوشی قرار دارید انجام دهد و بررسی کند که آیا سرطان به بیرون از دهانه رحم گسترش‌یافته است یا خیر؟

تصویربرداری ها در سرطان گردن/دهانه رحم:

اگر پزشک متوجه شود که سرطان دهانه رحم دارید، ممکنست مطالعات تصویربرداری خاصی انجام دهد تا داخل بدن را ببیند. این آزمایش‌ها می‌توانند نشان دهند آیا سرطان گسترش‌یافته است یا خیر که به شما و پزشک شما در تصمیم‌گیری در مورد برنامه درمان کمک خواهد کرد.

• گرافی ساده قفسه سینه در سرطان دهانه رحم:

ممکنست برای بررسی اینکه آیا سرطان به ریه­ های شما گسترش‌ یافته یا خیر با اشعه ایکس از قفسه سینه شما عکس­برداری کنند. انجام این کار بسیار بعید است مگر اینکه سرطان پیشرفته باشد.

• سی تی اسکن در سرطان دهانه رحم:

اگر تومور بزرگتر باشد یا اگر در مورد گسترش سرطان نگرانی وجود داشته باشد معمولاً CT اسکن­ انجام می­شود.

• ام آر آی در سرطان دهانه رحم:

 بعضی‌اوقات MRI برای مشاهده بافت های نرم بدن بهتر از سایر آزمایش­های تصویربرداری است. پزشک تصمیم می‌گیرد آیا این آزمایش تصویربرداری برای وضعیت شما مناسب است یا خیر.

• یوروگرافی داخل وریدی (IVU) در سرطان دهانه رحم:

در یوروگرافی داخل وریدی (یا پیلوگرام وریدی (IVP)) پس از تزریق یک رنگ خاص به ورید عکس‌برداری اشعه ایکس از سیستم ادراری انجام می شود. این آزمایش می‌تواند مناطق غیرطبیعی دستگاه ادراری که ناشی از گسترش سرطان دهانه رحم است را نشان دهد. شایع‌ترین یافته‌ها این است که مجاری ادراری (لوله‌هایی که کلیه‌ها را به مثانه وصل می‌کنند) توسط سرطان مسدود شده است. IVP بندرت در بیماران مبتلابه سرطان دهانه رحم مورداستفاده قرار می‌گیرد، زیرا CT و MRI نیز در پیدا کردن مناطق غیرطبیعی دستگاه ادراری مفید هستند. در ضمن درگیری جاهای دیگر با سرطان توسط IVP دیده نمی­ شوند.

• پِت اسکن در سرطان دهانه:رحم 

اسکن‌های PET از گلوکز (یک‌ شکل از شکر) که شامل یک اتم رادیواکتیو است استفاده می­کنند. سلول‌های سرطانی در بدن مقدار زیادی از شکر رادیواکتیو را جذب می‌کند و یک دوربین ویژه می‌تواند رادیواکتیویته را تشخیص دهد.

این آزمایش می‌تواند به پزشک کمک کند تا ببیند آیا سرطان به گره‌های لنفاوی گسترش‌یافته است یا خیر. اگر پزشک فکر می‌کند که سرطان گسترش‌یافته است اما نمی‌داند در کجا، اسکن PET می‌تواند مفید باشد، چراکه تمام بدن شمارا اسکن می‌کند.

 PETاسکن ها اغلب با سی تی اسکن (با استفاده از دستگاهی که می‌تواند هم‌ زمان هر دو کار را انجام دهد) ترکیب شود. آزمایش ترکیبی PET/CT بندرت برای بیماران سرطان دهانه رحم اولیه مورداستفاده قرار می‌گیرد، اما ممکن است برای جستجوی سرطان پیشرفته‌تر یا در مواردیکه پرتودرمانی مدنظر است استفاده شود.