تاثير جراحى سرطان برزندگى جنسى زنان

Effect of Surgery on Women Sexual Life

مقدمه:
چگونه جراحى ناحيه لگن، مى تواند بر مقاربت و نزديكى اثر بگذارد؟ در اين قسمت، جراحى هاى شايع در درمان سرطان هاى  ناحيه لگن، توضيح داده شده و درباره تاثير آن  ها بر زندگى جنسى زنان صحبت مى کنيم.

جراحى خارج سازى کل رحم:

براى درمان بعضى از سرطان هاى ناحيه دهانه رحم به كار مى رود، و رحم به همراه مقدارى از بافت نگه دارنده آن و گاهى تخمدان ها، و نيز ٣ تا ٥ سانتى متر از لوله واژن (دور گردن رحم) خارج مى شود، و بعد انتهاى واژن بخيه می شد (در طول دوره بهبودى، مقداری "مايع" از واژن خارج خواهد شد)، و انتهاى واژن بزودى با بافت جديد تشكيل شده به دور زخم، بسته خواهد شد.

• تخمدانها ممکنست خارج شوند یا نشوند:

اگر زنى زير ٤٠ سال باشد، جراح سعى مى كند حداقل يك تخمدان را حفظ نمايد (تا از احتمال يائسگى زودرس، به علت عدم ترشح هورمون، بكاهد) اگر سن بيمار بين ٤٠ تا ٥٠ سال باشد، پزشك با سنجيدن منافع و مضرات خارج سازی تخمدان، تصميم مناسب را خواهد گرفت. (به علت ايجاد ناگهانى يائسگى زودرس) ... . در زنان ٥٠ سال به بالا، به احتمال قريب به يقين، جراح هر دو تخمدان را خارج خواهد نمود.

• تاثير خارج سازى رحم بر عملكرد مثانه:

گاهى پس از اين عمل توانايى كنترل ادرار و يا خارج سازى كامل محتويات مثانه، دشوار مى شود (هرچند با روش هاى جراحى جديد، سعى در حفظ شبكه هاى عصبى مى نمايند) ... و بعضى جراحان، تا چندين روز در مجراى خروج ادرار "سوند فولى"  قرار مى دهند، تا مشكلات ادرارى پديد نيايد. اگر يك زن نتواند تا بعد از چندين هفته پس از عمل، مثانه خود را كامل تخليه نمايد، بايد روش سوندگذارى در مجراى ادرار خود را از پزشك فراگرفته، و روزى چند بار (اغلب تا پايان عمر) اين كار را تكرار نمايد (دقت كنيد كه قبل از مقاربت، مثانه شما خالى باشد، تا مسئله عفونت مجارى ادرارى پيش نيايد.

• تاثير خارج سازی دهانه رحم بر عملكرد جنسى:

اين عمل موجب كوتاهى واژن شده و حساسيت اعضاء ناحيه تناسلى را به مقدار زيادى كم مى نمايد. زنان غالباً احساس "تهى" بودن مى نمايند و از حس بد "زن كامل نبودن" شكايت دارند، و اين افكار منفى بر عملكرد جنسى تاثير گذار است. چون طول واژن كوتاه شده است، بايد زمان بيشترى را صرف "معاشقه و نوازش و تحريك" قبل از "دخول" بنمايند، و نيز حتماً از روان كننده های با پايه آب استفاده نمايند. (به مطلب خشكى واژن در مقاله درمان مشكلات مقاربتى و جنسى در زنان سرطانى، در سايت مراجعه نماييد).
اگر عمق واژن كم است، روش هاى ديگرى همانند گرفتن دو دست در انتهاى "آلت مردانه" شريك جنسى (براى اجتناب از دخول عميق)، ويا استفاده از حلقه هاى مخصوصى كه در انتهاى آلت قرار داده مى شود، را مى توان به كار گرفت. در جراحى هاى خارج سازى رحم، اغلب توانايى دست يابى به ارگاسم (اوج لذت جنسى در زنان)، ازبين نمى رود، اما نائل شدن به آن، براى زنانى كه علاوه بر خارج سازى رحم مورد پرتو درمانى در ناحيه لگن قرار گرفته باشند را دشوار تر مى سازد.

خارج سازى كامل مثانه:

اين جراحي براى درمان سرطان مثانه انجام مى شود و به همراه آن رحم، تخمدان ها، گردن رحم، ديواره جلويى واژن و ميز راه نيز خارج مى شود. با اين كه تقريباً نيمى از واژن از دست مى رود، هنوز "دخول" ميسر است. جراحان گاهى با "پيوند پوست" و يا استفاده از بقاياى ديواره عقبى واژن، سعى در بازسازى مجدد آن مى نمايند.

• ارگاسم (اوج لذت جنسی) پس از سیستکتومی کامل:

بسیاری از زنان که دیواره قدامی واژن آنها با جراحی برداشته شده میگویند حین مقاربت مشکلی از نظر رسیدن به ارگاسم ندارند یا مشکل اندکی دارند. با وجود كوتاهى واژن، ارتباط جنسى میتواند با اتخاذ "وضعيت هاى خاصى" مانند بغل به بغل خوابيدن و یا با قرار گرفتن زن در "بالا" از عمق دخول بكاهند. اگر دخول مهبلى (فرج) دردناك باشد، زوجین مى توانند با لمس يكديگر با دست هم، به اوج لذت جنسى دستيابى داشته باشند. دو رشته عصبى در دوطرف واژن وجود دارد، اگر جراح بتواند آن ها را حفظ نمايد، دستيابى به ارگاسم مشكل نخواهد بود. مسئله ديگر، گاهى به علت خارج سازى تمامى ميز راه پديدار مى شود، كه بعلت آن، مقدار زيادى از خونى كه به خروسه (چوچوله) مى رسيده، از دست مى رود (خروسه، همانند آلت مردانه در هنگام تحريك شدگى پر خون مى شود)، و به همين دليل، "حالت تحريك شدگى" تا ميزان زيادى از دست مى رود. اما در بسيارى موارد اين جراحى، قسمت انتهايى ميز راه دست نخورده باقى مى ماند.

• یوروستومی:

پس از عمل خارج سازى مثانه، با ايجاد منفذى در شكم، كيسه مخصوصى را به آن ناحيه وصل مى نمايند (اوروستومى) تا ادرار در آن جمع شود. نوع خودنگهدار اين كيسه هم موجود است كه خشك باقى مانده و با يك سوند تخليه مى شود (به مقاله درمان مشكلات جنسى در زنان سرطانى سايت مراجعه نماييد).

خارج سازی Abdominoperineal (AP):

يك نوع جراحى براى درمان سرطان رکتوم (راست روده) است، كه در آن راست روده و مقعد خارج شده و با ايجاد منفذى در شكم، يك (استومى) كيسه مخصوص به آن وصل مى شود تا مواد زائد و مدفوع در آن جمع آورى شود. (گاهى بعلت گستردگى تومور، اجبار به خارج سازى رحم، تخمدان ها، ... ديواره عقبى واژن هم هست، كه در آن صورت چون شبكه عصبى آسيب نديده است، دست يابى به ارج لذت جنسى ميسر است.) اما بعلت نبود تخمدان ها و در نتيجه عدم ترشح هورمون ها، خشكى واژن ايجاد شده و بهتر است جهت نزديكى از روان كننده ها استفاده شود. ممكنست مقاربت در "شرایط خاص" ناراحت كننده و دردناك باشد، زيرا وقتى مقعد وجود نداشته باشد، واژن به پايين و سمت "دنبالچه" كشيده مى شود، پس بايد "ديگر وضعيت ها" را امتحان کرد، و براى مقاربت و نزديكى باید يك روش مناسب را بطور تجربى ياد گرفت.

 وولوكتومى يا خارج سازى "فرج":

سرطان مهبل، يا همان فرج، با خارج سازى كامل، يا قسمت عمده، و يا، مقدارى از آن انجام مى شود، و بستگى به ميزان گسترش سرطان و مكان آن دارد. در خارج سازى كامل، لب هاى داخلى و خارجى، چوچوله (خروسه) و گره هاى لنفى خارج شده، اما واژن و تخمدان و رحم باقى مى ماند.
پس از اين عمل ممكنست پوشيدن شلوارهاى تنگ، ناراحت كننده باشد، درضمن ناحيه تناسلى بسيار متفاوت به نظر مى رسد. گاهى اوقات باز سازى مقدارى از لب ها ميسر مى شود اما، "احساس" متفاوت بوده  و مانند قبل نخواهد بود. اگر بافت ترميم شده بعد از عمل، باعث تنگى واژن شود، بايد از "گشادكننده" هاى واژن و يا روان كننده ها، استفاده نماييد. زمانى كه گره هاى لنفى از كشاله ران خارج مى شود، موجب تورم و بادكردگى ناحيه تناسلى و پاها مى شود كه به آن "لنفِ ادِم" گفته مى شود، و موجب احساس درد، سنگينى، و يا خستگى و كوفتگى مى گردد. در هنگام مقاربت نيز ايجاد مشكلاتى مى نمايد كه بهتر است به قسمت "لنف ادم" در سايت مراجعه نماييد.
بعد از خارج سازى فرج، براى درمان سرطان (بسته به ميزان گسترش ناحيه سرطانى، و نحوه عمل)، ممكنست رسيدن به اوج لذت جنسى (ارگاسم)، خصوصاً اگر خروسه از دست رفته باشد، با مشكلات جدى روبرو باشد. در ضمن، بعضى زنان در ناحيه تناسلى، احساس "بى حسى" مى نمايند.

تخلیه لگن Pelvic Exenteration:

گسترده ترين جراحى در ناحيه لگن است و اغلب بعلت بازگشت مجدد سرطان دهانه رحم و يا راست روده (بعد از درمان قبلى) انجام مى شود، وبا خارج سازى رحم، تخمدان ها، دهانه رحم، لوله هاى فالوپ، واژن، مثانه، ميزراه، و يا مقعد همراه است، و اگر دو "استومى" در هنگام جراحى، كارگذارى شده باشد، "جراحى كامل خارج سازى لگن" ناميده مى شود. يك استومى براى انتقال مواد زائد بدن و مدفوع و ديگرى براى خارج كردن ادرار از بدن است. پديدارشدن بلندمدت ورم پاها "لنف ادم" يكى از عوارض اين عمل مى باشد و بهبودى از اين جراحى گسترده، زمانى طولانى را می طلبد و شايد سال ها به طول انجامد. اما، اين به آن معنا نيست كه يك زن باز هم نمى تواند زندگى شادى داشته باشد. با تمرين، تلاش و تصميم قاطع و مصمم، هنوز هم مى توان لذات جنسى را درك نمود، زيرا در ناحيه تناسلى، خروسه و ... اعضاء تناسلى خارجى در جاى خود باقى هستند.

ترميم واژن بعد از جراحى لگن:

اگر در جراحى نيمى از واژن از دست رفته باشد، هنوز دخول ممكن است، اما چنانچه واژن باريك شده باشد، اين عمل دردناك خواهد بود (خصوصاً در پرتو درمانى كه ديواره هاى واژن محكم و غير قابل انعطاف مى شود). وقتى واژن كوتاه اما گشاد باشد، دخول آسان تر است، اما "حركت" بدلیل عمق نداشتن زياد لذت بخش نيست. اگر در برخى از جراحى ها، واژن از دست برود، مى توان با استفاده از ديگر بافت هاى بدن، آن را بازسازى نمود (مثلاً با پوست و يا ماهيچه و پوست، از ديگر نواحى بدن).

• پيوند پوست:

زمانى كه واژن با پوست قسمتى از بدن ترميم مى شود، زنان بايد از "يك لوله (استنت) واژنى" استفاده نمايند، كه اين لوله در واژن قرار داده شده و آن را در حالت گشاد نگه مى دارد. اين لوله بايد از ابتدا تا حداقل سه ماه دائماً در موضع بوده و، بعد از آن هر روز چند دقيقه با (ديالتور) يا گشادكننده واژن، سعى در باز نگه داشتن آن نمود. (دخول مرتب آلت جنسى مرد هم مى تواند اين وظيفه را انجام دهد)، اين كار باید براى اجتناب از بسته شدن و بند آمدن واژن، تا آخر عمر ادامه یابد.

• پيوند پوست و ماهيچه:

با استفاده از بافت ماهيچه و پوست همراه آن از يك ناحيه بدن، واژن را بازسازى مى نمايند، اما در هنگام "تحريك و هيجانى شدن" هيچ روان كننده طبيعى از آن ترشح نمى شود و در هنگام "نزديكى" بايد حتماً از كِرم هاى مخصوص استفاده نمود. در هنگام "تماس، مالش و ضربه" اين احساس ايجاد مى شود كه پوست همان ناحيه اى كه بافت پيوندى از آن آمده است، در حال نوازش و مالش است (زیرا ديواره هاى واژن، هنوز با منابع عصبى اوليه خود مرتبط  هستند). اما با گذشت زمان، بهبودى نسبى در اين احساس پديدار خواهد شد.

• نگهدارى از واژن بازسازى شده:

واژن طبيعى، سيستم "خود تميز كن" را دارد و مايعات خارج شده، سلول هاى مرده را هم به خارج منتقل مى نمايند. اما يك واژن باز سازى شده، براى بد بو نبودن و ... احتياج هست كه مرتباً شستشو داده شده و نكات بهداشتى به دقت رعايت شود (با پزشك خود در اين موارد مشورت كنيد).
ماهيچه هاى اطراف دهانه واژن بازسازى شده، ديگر قادر به فشردن و تنگ كردن دهانه واژن نيستند (يكى از روش هاى لذت بخش براى زنان)، و زوج ها بايد ديگر روش ها را امتحان نمايند تا ببينند كدام روش عملكرد و "جوابدهى" بهترى دارد. خونريزى خفيف و كم، بعد از انجام نزديكى (سكس) دور از ذهن نيست، اما اگر زياد باشد بايد پزشك متخصص يا تیم درمان سرطان را در جريان گذاشت.

تاثیر جراحى پستان مى تواند بر احساسات جنسى و لذت آن:

در جراحى هاى سرطان پستان، اغلب يكى از پستان ها، يا قسمتى از آن، و ندرتاً هردو پستان از بين مى روند، و اين مطلب براى بسيارى از زنان اضطراب آور و ناراحت كننده است. بزرگترين عارضه جنسى جانبى آن، احساس عدم جذاب بودن است و ترس از اينكه شريك جنسى، ديگر ايشان را "مسحور كننده و سكسى" نداند، دائماً ايشان را آزار مى دهد. بعضى از زنان فقط با "فشردن و ضربه زدن به پستان هايشان، مى توانند به ارگاسم (اوج لذت جنسى) برسند، و براى برخى ديگر اين "مالش و نوازش" قسمت مهمى از شروع ارتباط جنسى را تشكيل مى دهد. اما، بعد از عمل، اغلب ايشان از فشرده شدن باقيمانده پستان يا نوك آن، احساس بيزارى مى نمايند.
بعضى از اين زنان، در هنگام نزديكى، شريك "بالايى" نمى شوند، چرا كه عدم وجود پستان ها بيشتر مشهود است. برخى از سينه بندهاى مخصوص و سينه مصنوعى درون آن بهره مى برند، و بعضى يك بلوز مى پوشند تا بالا تنه آن ها معلوم نباشد. گاهى اوقات ترميم و بازسازى پستان ميسر است، و اين كار ممكن است بر حس "كامل" بودن زنان بيافزايد، اما لمس شدن پستان (بازسازى شده)، احساسى قبلى (كه به آن عادت داشته اند) را، حاصل نخواهد نمود.
اگر فقط تومور پستان خارج شده و بعد از آن پستان راديو تراپى (پرتودرمانى) شود، شكل، احساس و سايز پستان دچار تغييراتى  خواهد شد، و در حين درمان پوست آن متورم و قرمز خواهد شد، و در بعضى نقاط متورم و دردناك خواهد بود، وبا گذشت زمان، بعضى نقاط نزديك به محل جراحى "بى حس" و يا كم حس خواهد بود.
پس از جراحى سرطان پستان، و يا پرتو درمانى آن، هيچ دليل جسمى براى كاهش تمايلات جنسى زنان وجود ندارد، ترشح روان كننده هاى طبيعى واژن کم نمیشود، و كسب لذات جنسى و بهره ورى از اعضاء تناسلى و رسيدن به "ارگاسم" (اوج لذت جنسى) كاملاً ميسر خواهد بود.