داساتینیب
Dasatinib
نام تجاری داساتینیب:
اسپرایسل Sprycel
دسته دارویی داساتینیب:
داساتینیب یک داروی هدف درمانی است. داساتینیب داروی مهار کننده انتقال پیام و از دسته داروهای مهار کننده تیروزین کیناز است.
مکانیسم اثر داساتینیب:
داساتینیب با چندین تیروزین کیناز پروتئینی تداخل ایجاد می کند.
موارد مصرف داساتینیب:
- درمان CML لوسمی میلوئید مزمن با مقاومت یا عدم تحمل درمان قبلی
- درمان لوسمی حاد لنفوبلاستیکALL با کروموزوم فیلادلفیای مثبت (Ph+) با مقاومت به یا عدم تحمل درمان های قبلی
- در درمان GIST نیز به کار می رود.
دستور مصرف داساتینیب:
- داساتینیب قرص است و بصورت خوراکی مصرف می شود.
- ممکنست داساتینیب همراه یا بدون غذا مصرف شود.
- قرص را نشکنید، له نکنید یا نجوید.
- اگر یک دوز داساتینیب را فراموش کردید، دوز بعدی را در زمان مشخص روز بعد مصرف نمایید و دوز داساتینیب را دو برایر نکنید. اگر مطمئن نیستید چکار کنید با مراقب سلامت تماس بگیرید.
- میزان دوز داساتینیب به فاکتورهای زیادی بستگی دارد منجمله نوع سرطان. یا شرایط شما. پزشک دوز و برنامه زمانی مصرف داساتینیب را تعیین می کند.
عوارض جانبی داساتینیب:
نکات مهم:
- شما به تمام عوارض زیر دچار نمی شوید.
- اغلب مواقع زمان شروع، طول مدت و شدت عوارض قابل پیشبینی است.
- عوارض داساتینیب تقریبا همیشه قابل برگشت هستند و پس از تکمیل درمان از بین می روند.
- عوارض داساتینیب کاملا قابل کنترل هستند. گزینه های زیادی برای به حداقل رساندن یا جلوگیری از عوارض وجود دارد.
عوارض شایع داساتینیب: (در بیش از 30% بیماران رخ می دهد)
- شمارش پایین سلول های خون. گلبول های سفید و گلبول های قرمز و پلاکت خون به طور موقت کاهش می یابد. این موجب افزایش ریسک عفونت، کم خونی و/یا خونریزی می شود.
- اسهال
- سردرد
- خونریزی
- درد عضله و استخوان
- خستگی
- تب
- دانه های پوستی
- تهوع
- انباشته شدن مایعات در بدن: تجمع مایعات در پاها و اطراف چشم ها. در موارد شدید تر ممکنست مایعات اطراف ریه ها (افیوژن پلورا)، ساک اطراف قلب (افیوژن پریکارد) یا حفره شکم (آسیت) نیز تجمع یابد. چنانچه دچار تورم، افزایش وزن یا تشدید تنگی نفس، شدید فورا به گروه درمان اطلاع دهید.
- عفونت
عوارض کمتر شایع داساتینیب: (در 10-30 درصد بیماران رخ می دهد)
- سرفه
- عفونت راههای تنفس فوقانی
- دلدرد
- استفراغ
- ضعف عمومی
- کاهش اشتها
- زخم های دهان
- سرگیجه
- یبوست
- کاهش وزن
- کاهش سطح فسفر خون
- کاهش سطح کلسیم خون
- درد قفسه سینه
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست ها یا پا ها
- تپش قلب
- لرز
- خارش
- اضافه وزن
- ذات الریه
عوارض بسیار نادریکه در کمتر از 10 درصد بیماران رخ می دهد در لیست بالا قرار ندارد. در صورت تجربه هرگونه علایم غیر معمول همیشه به گروه درمان اطلاع دهید.
تاثیر بر باروری: تاثیر داساتینیب بر باروری زنان و مردان مطالعه نشده است. مطالعات روی حیوانات آزمایشگاهی دال بر اثرات بالقوه داساتینیب بر تولید مثل و باروری است. در این زمینه با مراقب سلامت صحبت نمایید.
در موارد زیر با گروه درمان سرطان تماس بگیرید:
در صورت بروز علایم زیر فورا پزشك یا گروه درمانى را مطلع نمایید:
- تب 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر (علایم بالقوه عفونت)
- خونریزی یا کبودی آسان
در صورت بروز علایم زیر طی 24 ساعت پزشك یا گروه درمانى را مطلع نمایید:
- تورم، وزن گیری یا افزایش تنگی نفس
- تهوع (در صورت ایجاد تداخل با غذا خوردن یا بهبود نیافتن با دارو)
- استفراغ (بیش از 4-5 مرتبه در 24 ساعت)
- اسهال (بیش از 4-6 مرتبه در 24 ساعت)
- خونریزی یا کبودی غیر معمول
- مدفوع سیاه یا تیره یا وجود خون در مدفوع
- وجود خون در ادرار
- درد یا سوزش ادرار
- خستگی مفرط (ناتوانی در انجام مراقبت های شخصی)
- زخم های دهانی (قرمزی، تورم یا زخم های دردناک)
احتیاطات داساتینیب:
- قبل از شروع درمان با داساتینیب هر دارویی که مصرف می کنید را به اطلاع پزشکتان برسانید (منجمله داروهای نسخه ای، غیر نسخه ای، ویتامین، گیاهان دارویی، ...). آسپرین و ترکیبات حاوی آسپرین مصرف نکنید مگر اینکه پزشک شما اجازه دهد.
- داساتینیب با بسیاری از داروهای شایع تداخل دارد. قبل از شروع هر داروی جدیدی پزشکتان را در جریان قرار دهید.
- حین دریافت لاپاتینیب بدون تایید پزشکتان هیچگونه واکسیناسیون یا ایمونیزاسیون ای دریافت نکنید.
- اگر حامله هستید یا ممکنست حامله شوید قبل از شروع درمان به پزشکتان اطلاع دهید. دسته دارویی لاپاتینیب در حاملگی D است و ممکنست برای جنین مضر باشد.
- خانم ها و آقایان باید از روش های پیشگیری از حاملگی استفاده کنند و بچه دار نشوند. توصیه می شود از روش های سد کننده مانند کاندوم ها استفاده شود.
- هنگام دریافت این دارو باید از شیردهی اجتناب نمود.
توصیه ها:
- در 24 ساعت حداقل 2-3 لیوان مایعات بنوشید مگر اینکه پزشک شما توصیه دیگری کرده باشد.
- برای کاهش تهوع، از پزشکتان داروهای ضد تهوع بخواهید، وعده های غذایی را کوچک اما متعدد نمایید.
- برای کمک به درمان/پیشگیری از زخم های دهان، از یک مسواک نرم استفاده کنید و سه بار در روز با یک قاشق جوش شیرین مخلوط با 25 سی سی آب، دهان را بشویید.
- شما در معرض خطر عفونت هستید به همین خاطر فورا تب یا هرگونه علامت عفونت را به مراقب سلامت خود اطلاع دهید. از حضور در مکان های شلوغ یا رویارویی با افراد تب دار و سرما خورده بپرهیزید.
- دستان خود را مکرر بشویید.
- برای کاهش خطر خونریزی از ماشین اصلاح الکتریکی و مسواک نرم استفاده نمایید.
- از ورزش های تماسی یا فعالت های آسیب زا پرهیز کنید.
- از رویارویی با نور خورشید پرهیز نمایید. از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر و پوشش های مناسب استفاده نمایید.
- در کل نوشیدن الکل باید کاملا قطع شود. شما باید این مساله را با پزشکتان درمیان بگذارید.
- خیلی استراحت کنید.
- تغذیه خوب داشته باشید.
- اگر دچار عوارضی شدید به تیم مراقب سلامتتان اطلاع دهید. آنها می توانند دارو یا راهکارهایی را به شما پیشنهاد دهند که در مدیریت این مشکلات موثر است.
پایش و تست های مورد لزوم:
در دوره مصرف داساتینیب به طور منظم توسط پزشک ویزیت می شوید تا عوارض پایش شود و پاسخ به درمان ارزیابی گردد. بررسی دوره ای خون برای ارزیابی سلول های خونی (CBC) و نیز عملکرد سایر اعضا (کلیه و کبد) انجام می شود.
مترجم: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی