سانیتینیب
Sunitinib
موارد مصرف سانیتینیب:
- درمان تومور استرومال دستگاه گوارش (GIST) در مواردیکه بیمار ایماتینیب را تحمل نکرده یا بیماری پیشرفت کرده است.
- درمان سرطان پیشرفته کلیه (RCC).
- درمان تومورهای نورواندوکرین پانکراس پیشرفته، متاستازدهنده یا غیر راجعه (PNET).
موارد مصرف ثابت نشده:
- درمان سرطان پیشرفته تیروئید
- درمان سرطان های بافت نرم غیر GIST
مکانیسم اثر سانیتینیب:
از طریق مهار گیرنده های مختلف تیروزین کینازها شامل فاکتورهای رشد مشتق از پلاکت (PDGFRα-PDGFRβ) ، فاکتورهای رشد اندوتلیوم عروق (VEGFR1,2,3) ، FMS-like tyrosine kinase-3 (FLT3) ، فاکتور محرک کلونی نوع 1 (CSF-1R) و glial cell line derived neutrophic factor receptor (RET) اثرات ضد توموری و ضد آنژیوژنز اعمال می کند.
فارماکوکینتیک سانیتینیب:
- توزیع: Vd/F=2230L
- اتصال به پروتئین: سونی تینیب (95 %)، SU12662: 90 %
- متابولیسم: کبدی و عمدتا از طریق CYP3A4 به متابولیت N دس اتیل (SU12662) که فعال نیز است تبدیل می شود.
- نیمه عمر: نهایی، سونی تینیب (60-40 ساعت)، SU12662 (110-80 ساعت)
- دفع: ادرار (16 %)، مدفوع (61 %)
منع مصرف سانیتینیب:
هیچ منع مصرفی گزارش نشده است.
عوارض جانبی سانیتینیب:
- قلبی عروقی: پرفشاری خون، ادم محیطی، کاهش LVEF، نارسایی قلبی، درد قفسه سینه، وقایع ترومبوتیک وریدی، DVT
- سیستم عصبی مرکزی: خستگی، سردرد، تب، بی خوابی، لرزش، افسردگی، گیجی
- پوستی: تغییر رنگ پوست، راش، سندروم دست-پا، خشکی پوست، ریزش مو، اریتم، خارش
- اندوکرین و متابولیک: کاهش پتاسیم، آلبومین، فسفات، کلسیم،سدیم، قند و منیزیم، افزایش قند خون، اسید اوریک، پتاسیم، کلسیم و سدیم، هایپوتیروئیدی
- گوارشی: اسهال، تهوع، افزایش لیپاز، بی اشتهایی، التهاب موکوس و زبان، تغییر حس چشایی، درد شکمی، استفراغ، افزایش آمیلاز، سوء هاضمه، یبوست، کاهش وزن، نفخ، درد در دهان، GERD، رفلاکس، هموروئید، پانکراتیت
- خونی: آنمی، لوکوپنی، نوتروپنی، لنفوپنی، ترومبوسیتوپنی، خونریزی
- کبدی: افزایش AST، آلکالین فسفاتاز، ALT، بیلی روبین
- عصبی عضلانی و اسکلتی: افزایش کراتین کیناز، درد پا، ضعف، درد مفاصل، درد کمر، درد عضلات
- کلیوی: افزایش کراتینین
- تنفسی: سرفه، تنگی نفس، خلط خونین، نازوفارنژیت، عفونت، مجاری تنفسی فوقانی، آمبولی ریوی
- متفرقه: سندروم شبه آنفلوانزا
تداخلات دارویی سانیتینیب:
- داروهای ضد آریتمی: مصرف همزمان باید با احتیاط صورت پذیرد.
- داروهای ضد صرع: باعث کاهش غلظت پلاسمایی سونی تینیب و متابولیت فعال آن می شود.
- داروهای ضد قارچ ضد آزول: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سونی تینیب و متابولیت فعال آن می شود.
- داروهای ضد مایکوباکتری: باعث کاهش غلظت پلاسمایی سونی تینیب و متابولیت فعال آن می شود.
- دگزامتازون: باعث کاهش غلظت پلاسمایی سونی تینیب و متابولیت فعال آن می شود.
- آب گریپ فروت: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سونی تینیب و متابولیت فعال آن می شود.
- مهار کننده های پروتئاز HIV: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سونی تینیب و متابولیت فعال آن می شود.
- ماکرولیدها: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سونی تینیب و متابولیت فعال آن می شود.
- نفازودون: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سونی تینیب و متابولیت فعال آن می شود.
- گیاه علف چای: باعث کاهش غیر قابل پیش بینی غلظت سونی تینیب می شود.
تداخل الکل/غذا/گیاه با سانیتینیب:
- آب گریپ فروت سطح و اثرات سونی تینیب را افزایش می دهد.
- غذا تاثیری بر زیست دست یابی سونی تینیب ندارد.
- از مصرف گیاه علف چای خودداری شود (متابولیسم سونی تینیب را افزایش و غلظت آن را کاهش می دهد).
هشدارهای سانیتینیب:
- ماده خطرناکی بوده و حین حمل و نقل و از بین بردن با احتیاط رفتار شود.
- باعث عارضه هپاتوتوکسیسیتی می شود که می تواند شدید بوده و منجر به نارسایی کشنده کبدی می گردد.
- می تواند باعث کاهش حجم خروج بطن چپ (LVEF) تا درجه 3 گردد. زمان متوسط نارسایی قلبی علامت دار 22 روز بعد از شروع درمان بروز می کند.
- در افراد مبتلا به طولانی بودن QTc، مصرف کننده داروهای طولانی کننده QTc ، بیماران مبتلا به بیماری قلبی، برادی کاردی و اختلال الکترولیت با احتیاط مصرف شود.
- می تواند افزایش فشار خون ایجاد کند.
- در افرادی که داروهای مهار کننده شدید CYP3A4 مثل کتوکونازول یا القا کننده های آن مثل ریفامپین مصرف می کنند، دوز سونی تینیب باید اصلاح گردد.
- می تواند خونریزی هایی مثل خون دماغ، خونریزی مقعد، لثه، دستگاه گوارش فوقانی، مجاری ادرار، دستگاه تناسلی، مغزی، خونریزی های زخم، خونریزی های ناشی از تومور و خلط خونین ایجاد کند که می تواند جدی و کشنده باشد.
- موارد نادری از پروتئینوری و سندروم نفروتیک گزارش شده است.
- آنمی خونی میکروآنژیوپاتیک (MAHA) و پرفشاری خون وابسته به دوز در هنگام مصرف همزمان سونی تینیب و بواسیزوماب گزارش شده است.
- تاخیر در بهبود زخم با سونی تینیب گزارش شده است.
- عوارض جدی و کشنده گوارشی شامل سوراخ شدگی بطور نادر گزارش شده است.
- در بیماران RCC پانکراتیت گزارش شده است.
- هایپوتیروئیدی می تواند رخ دهد. بعد از هایپوتیروئیدی ممکن است هایپرتیروئیدی رخ دهد.
- اختلالات عملکرد آدرنال گزارش شده است.
- می تواند باعث کاهش رنگ مو و پوست گردد.
- سندروم برگشت پذیر لوکوآنسفالوپاتی خلفی (RPLS) بطور نادر گزارش شده است.
توصیه های دارویی سانیتینیب:
می تواند با یا بدون غذا مصرف شود.