توپوتکان
Topotecan
موارد مصرف توپوتکان:
یک داروی مهار کننده تقسیم میتوز با مهار آنزیم توپوایزومراز می باشد که در سرطان های بدخیم بزرگسالان مانند تخمدان، ریه نوع (small cell)، دهانه ی واژن و... مورد استفاده قرار می گیرد.
دوز درمانی این دارو با توجه به پروتکل ها و شرایط و وزن بیمار محاسبه می شود و حداکثر دوز در یک نوبت تزریق دارو، ۴ میلی گرم می باشد.
همچنین در افراد با نقص کلیوی در صورتی که CrCl در محدوده ی ۲۰-۳۹ باشد، نیاز به کاهش دوز می باشد.
فرم دارویی توپوتکان:
این دارو به صورت تزریقی در دوز های مختلف از جمله ویال ۱ میلی گرم و ۴ میلی گرم موجود می باشد و همچنین کپسول خوراکی آن در دوز ۰/۲۵ و ۱میلی گرم با نام تجاری Hycomtin تولید شده است
مکانیسم اثر توپوتکان:
این دارو با اتصال به توپوایزومراز ۱ در کمپلکس DNA مانع تقسیم سلولی می شود.
فارماکوکینتیک توپوتکان:
متابولیسم این دارو به وسیله هیدرولیز وابسته به PH می باشد و بخش کمی از متابولیسم آن نیز کبدی و از طریق آنزیم CYP3A4 می باشد.
در فرم خوراکی دفع دارو از راه ادرار و مدفوع می باشد و نیمه عمر بین ۳ تا ۶ ساعته دارد. در فرم تزریقی عمده ی دفع، از راه ادرار می باشد و نیمه عمر ۲ الی ۳ ساعت می باشد.
عوارض جانبی توپوتکان:
عوارض شایع: نوتروپنی، لکوپنی، آنمی، ترومبوسیتوپنی، تهوع و استفراغ، آلوپسی، عفونت، اسهال و یبوست، خستگی، تب، ضعف عضلانی، درد، دیس پنه، درد شکمی، بی اشتهایی، سردرد، استوماتیت، راش، سرفه، افزایش آنزیم های کبدی، پارستزی
عوارض جدی: میلوساپرشن، کولیت نوتروپنیک، اسهال شدید ( در مصرف خوراکی )، خونریزی، انسداد روده، پنومونی، سپسیس، واکنش های آنافیلاکتوئید، آنژیو ادم، مشکلات ریوی، اکستراوازیشن و تخریب سلولی ناشی از نشت دارو در زمان تزریق
تداخلات دارویی توپوتکان:
این دارو با داروهای سوبسترای BCRP , P-gp و داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی تداخل دارد .
منع مصرف همزمان: واکسن های زنده مانند آبله مرغان، تیفوئید،واریسلا، تب زرد، زوستر، آدنوویروس، BCG، کلرا، آنفولانزا (واکسن زنده)، سه گانه، روتاویروس داروی talimogene laherparepvec
مصرف همزمان با احتیاط و پیگیری: سیکلوسپورین، داکلاتاسویر، دفریپرون، دروندارون، الباسویر، الترومبوپگ، gefitinib ، glecaprevir ، grazoprevir ،ایندیناویر، ایتروکونازول، کتوکونازول، lapatanib، لفلونوماید، ناتالی زومب osimertinib, palifermin, pibretasvir، کینیدین Radium Raz23, Regirafenib, rolapitant, sipuleualt , tedizolid phosfate , dichloride tieriflunomide، ودولیزومب، ولاپاتاسویر، voxilaprevir
همچنین داروهای زیادی از جمله دیگوکسین، کلوزاپین، آزاتیوپرین و ... نیاز به تنظیم دوز و احتیاط در مصرف همزمان با این دارو دارند.
منع مصرف توپوتکان:
- در موارد حساس به این دارو یا سایر داروهای این گروه مانند ایرینوتکان
- سطح ANC در ابتدای درمان کمتر از ۱۵۰۰باشد.
- پلاکت بیمار در ابتدای درمان کمتر از ۱۰۰۰۰۰باشد.
هشدارهای توپوتکان:
- در بیماران با سن بالای ۶۵ سال
- نارسایی کلیوی
توصیه های دارویی توپوتکان:
- ممکنست با مصرف این دارو میلوساپرشن شدید در بیمار رخ دهد در نتیجه تنها با وجود سطح اولیه ANC>1500 و Pt>100,000 تجویز گردد و تعداد و وضیعت سلول های خونی بصورت مرتب چک شود.
- سطح cr و CBC/diff در شروع درمان و سپس بصورت دوره ای بررسی گردد.