درمان تنگی نفس بیمار سرطانی

Treatment of Dyspnea in Cancer Patient

مقدمه:

تنگی نفس می تواند علل متنوعی داشته باشد. تنگی نفس می تواند توسط تومور سرطانی ایجاد شود که منجر به انسداد راه هوایی شده و ورود و خروج هوا به ریه را دچار مشکل میکند. سلول های سرطانی موجود در ریه نیز می توانند جابجایی اکسیژن از ریه به خون را مشکل کنند. تجمع مایع در اطراف ریه (پلورال افیوژن) نیز می تواند تنگی نفس ایجاد کند. توموری که منجر به انسداد ورودی خون به قلب می شود (سندرم ورید اجوف فوقانی SVC Syndrome) یا تجمع مایع اطراف پریکارد در قلب نیز می تواند موجب تنگی نفس شود.

اصولا کم خونی نیز می تواند منجر به احساس تنگی نفس شود. کم خونی در بیماران سرطانی شایع است(*). بیماری مزمن ریه مثل آمفیزم و بقیه بیماری های غیر مرتبط با سرطان نیز می توانند منجر به تنگی نفس بیمار شوند.

درمان تنگی نفس بیمار سرطانی:

غالبا تجویز اکسیژن برای تنگی نفس مفید است. اکسیژن دهی از طریق لوله ای نازک که به داخل بینی هدایت می شود یا از راه ماسکی که دهان و بینی را می پوشاند انجام می شود.

درصورت امکان درمان بیماری می تواند منجر به رفع تنگی نفس بیمار شود. ممکنست درمان سرطان با شیمی درمانی یا هدف درمانی کمک کننده باشد. درصورتیکه یک توده سرطانی منجر به انسداد راه هوایی شده باشد درمان با اشعه (مثل پرتودرمانی از خارج از بدن، پرتودرمانی استریوتاکتیک یا براکی تراپی) کمک کننده است. راه دیگر عبور دادن لوله ای انعطاف پذیر از راه گلو به داخل ریه (که برونکوسکوپ نام دارد) می باشد که با لیزر تومور را کوچک می کنند.

گاهی ممکنست داخل بافت ریه مایع جمع شود که ادم ریوی نامیده می شود. در بیماران قلبی تجمع مایع در ریه شایع است. مایع تجمع یافته در ریه با داروهای ادرار آور (دیورتیک) و درمان بیماری قلبی درمان می شود.

کم خونی بیمار با تجویز خون درمان شده و احساس تنگی نفس بیمار را کم می کند.

داروهای شبه مورفین برای رفع تنگی نفس کاربرد دارند. داروهای ضد اضطراب مثل دیازپام می تواند سرفه را کم کرده و احساس تنگی نفس را کاهش دهند. گاهی داروهای خلط آور نیز کمک کننده است.

احساس تنگی نفس بیمار را مضطرب می کند. برخی از پزشکان و بیماران برای رفع این اضطراب از درمان های تکمیلی زیر استفاده می کنند:

• شیوه های آرامش بخش
• بیوفیدبک
• تخیل های هدایت شده
• تماس درمانی
• رایحه درمانی
• هنردرمانی و موسیقی درمانی
• انحراف حواس (نگاه به تلویزیون یا خواندن کتاب)
• وزش باد بصورت پنکه و شبه پنکه