درمان غیر دارویی تهوع/استفراغ سرطان
Nondrug Treatment of Nausea/Vomiting of Cancer
مقدمه:
درمان اصلى حالت هاى دل بهم خوردگى، تهوّع و استفراغ، با استفاده از داروهاى ضد تهوع انجام مي پذيرد. اما، بعضى روش هاى غير دارويى هم وجود دارند كه با كمك يك درمان گر با تجربه و متخصص و نيز به كار گيرى ذهن و بدن، می تواند كاربرد داشته باشد.
روش هاى درمان غير دارويى ، فقط براى حالت هاى تهوّع سبك و ملايم به كار گرفته شده و اغلب در غلبه و كنترل بر "تهوع و استفراغ انتظارى" كمك خوبى می نمايند. اين روش ها، همراه با داروهاى ضد تهوع، براى كسانى كه نوع درمان در نظر گرفته شده براى آنان، احتمالاً باعث بروز حالات تهوّع و استفراغ مي گردد، در نظر گرفته شده مي شود. اگر دوست داريد كه يكى از اين روش ها را امتحان نماييد، از گروه درمانى خود بخواهيد كه يكى از اين متخصصين را به شما معرفى نمايند.
اين روش ها به طرق زير سعى در كاستن از حدّت تهوع و استفراغ دارند:
- كمك كنند كه شما احساس آرامش و راحتى نماييد.
- توّجه شما را از آنچه كه در حال انجام است منحرف سازند.
- كمك كنند كه شما بر خود مسلّط باشيد.
- باعث شوند كه شما احساس درماندگى كمترى داشته باشيد.
در اينجا، چند روش غير دارويى براى تغييرات رفتارى به منظور تسلّط بر حالت تهوّع و استفراغ شرح داده شده كه تقريباً هيچ عوارض جانبی نداشته و با كمك يك درمان گر باتجربه ، تقريباً همه افراد میتوانند آنها را به كار گيرند:
خود افسون كردن (خواب مصنوعى)، يا خود هيپنوتيزم:
براى تسلّط بر حالت تهوع و استفراغ با ايجاد تغييرات رفتارى، عمل مينمايد. اين كا، يك حالت توجّه جدّى، علاقه مندى شديد و نيز آمادگى مفرط ، براى پذيرش يك تصوير ذهنى، فراهم مي آورد. اين روش در كودكان و نوجوانان بسيار خوب عمل كرده و نتايج قابل قبولى داشته است.
شل كردن تدريجى و پیشرونده ماهيچه ها (PMR):
به فرد ياد مي دهد كه چگونه با گام به گام منقبض نمودن و بعد سست كردن تدريجى گروه هاى مختلف ماهيچه هاى بدن ، به آرامش و راحتى نسبى برسد. اين روش از شدّت حالت تهوّع ايجاد شده به خاطر گرفتن شيمى درمانى ، ميكاهد. كسانى كه اين روش را مى آموزند ، نه تنها از آن براى ديگر موارد فشار، دلشوره و اضطراب استفاده مينمايند، بلكه ديده شده كه براى تسلّط بر بى قرارى، عصبانیت، درد، خشم، سردرد و افسردگى نيز كمك كننده است.
"بيوفيدبك":
كمك ميكند كه افراد به يك حالت راحتى، آسايش و خوشى برسند. به وسيله آن فرد ياد ميگيرد كه بر يك عكس العمل فيزيكى بدنش، مانند تهوّع و استفراغ، تا حد امكان تسلّط يابد. اين کار با تنظیم کردن تغييرات لحظه به لحظه بدن كه با باز خورد هاى فيزيكى بدن مرتبط است، انجام مي شود. به عنوان مثال از اين روش ، براى جلو گيرى از افزايش حرارت پوست بدن، كه معمولاً پيش از شروع حالات تهّوع، دلبهم خوردگى و استفراغ، اتفاق مى افتد ، مي توان استفاده نمود. استفاده توام بيوفيدبك و PMR بسيار كار بردى تر است و به تنهايى اثر چندانى نخواهد بخشيد.
تصوير سازى رهنمون شده (خيال پردازی):
اجازه ميدهد كه فرد تحت درمان ، به طور ذهنى خود را از مركز درمانى و محيطى كه در آن قرار دارد، رهايى بخشيده و در هر جاى ديگر كه برایش آرامش بخش و شادى آور است، خود را متصوّر سازد. آنجا، اتاقى در منزل ، يك كوه يا جنگل ، يك مقصد سفرهاى تفريحى ... و يا هر مكان مطبوع ديگرى مي تواند باشد. بسيارى افراد قادرند هنگام تلاش براى به تصوير در آوردن، شنيدن، ديدن و احساس نمودن محل مورد نظر، بطور ذهنى از تهوّع و استفراغ، پيشگيرى نمايند.
حسّاسيّت زدايى روش مند:
كمك مينمايد كه افراد ياد بگيرند كه يك موقعيّت اضطراب آور ( مثل تهوع و استفراغ) را تصوّر نموده و سپس از شدت دلشوره واضطراب مربوط به موقعيّت تصوير شده، بكاهند. در اغلب موارد فرد قادر است تا با چیزی كه بدون دلشوره و اضطراب، به تصوّر در آورده، در دنياى واقعى نیز بدون اضطراب، با آن روبرو شود.
طب سوزنى چينى و Acupressure:
يك روش سنتى است ، و در آن از تعدادى سوزن بسيار باريك، كه به نقاط خاص و مشخصّى از پوست فرو می رود، استفاده مينمايند. تعدادی از روشهای طب سوزنی هستند که بجای سوزن از فشار دادن استفاده می کنند. بعضى مطالعات بالینی حاکی از تاثیر طب سوزنى در كاستن از احساس تهوع و استفراغ، است.
موسیقی درمانی:
متخصصين دوره ديده سلامتى، از موسيقى براى تقليل و كاستن از نشانه ها و علايم بيمارى استفاده مينمايند. ايشان روش هاى مختلف را براى هر فرد خاص، با توجّه به توانايى ها و احتياجات وى در نظر ميگيرند. مداركى وجود دارند كه نشان از اين دارند كه چنانچه موسيقى، با روش هاى مناسب درمانى تركيب گردد، مي تواند از شدّت حالات تهوّع و استفراغ (مرتبط با شيمى درمانى) بكاهد ، ضربان قلب را پايين بياورد، از فشار خون بكاهد، از اضطراب و افسردگى كاسته و احساس خوب بودن را ايجاد نمايد.
منبع: 2017 American Cancer Society
مترجم: نادر قطمیری، کارشناس زبان انگلیسی
بازبینی: سیدسعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی