درمان زخم دهان بیمار سرطانی

Treatment of Mouth Sores in Cancer Patient

التهاب هاى دهان، شبيه به برش هاى كوچك يا زخم هايى در دهان هستند. اين زخم ها ممكن است قرمز رنگ و يا دارای لكه ای سفيد در ميان باشند. آنها يك تا دو هفته بعد از بعضى از شيمى درمانى ها به وجود مى آيند. همچنين، علل ديگرى براى پديدار شدن آنها مى توان نام برد، از قبيل: پرتو درمانى در ناحيه سر و گردن، عفونت، كم آبى (تشنگى شديد)، عدم مراقبت از دهان، اكسيژن در مانى، مصرف الكل يا دخانيات، نرسيدن ويتامين كافى به بدن و يا، كمبود پروتئين. درمان حدود دو تا چهار هفته طول مى كشد. زخم هاى دهان مى توانند بسيار دردناك و منجر به ضعف تغذیه، كم آبى و يا از دست رفتن وزن بشوند.

به دنبال چه علایمى بايد باشيد؟

• داخل دهان و نيز لثه ها، به نظر قرمز و براق امده و يا، اماس كرده است.
• زخم هاى كوچك، روى زبان، زير ان، روى لثه ها و يا ساير نقاط دهان وجود دارند.
• لايه زرد يا سفيدى روى زبان را فرا گرفته باشد.
• وجود خون در دهان.
• وجود لكه هاى نرم سفيدك مانند، يا، چرك و عفونت در دهان.
• وجود بلغم و مخاط در دهان.
• احساس زخم يا درد در دهان و يا حلق.
• احساس خشكى، سوزش ملايم يا درد، در هنگام خوردن غذاهاى سرد ويا گرم.

بيمار چه كار مى تواند انجام دهد؟

• با استفاده از يك چراغ كوچك پر نور، و يك چوب بستنى، روزى دو بار دهان خود را معاينه نماييد (اگر دندان مصنوعى داريد، ان را بيرون بياوريد). اگر دهان شما به نظر تان متفاوت آمده يا احساس ديگرى در دهان خود داريد، يا اگر متوجه شده ايد كه طعم ها برايتان تغيير يافته است، تیم درمان را مطلع سازيد.
• برنامه اى را كه در زير، براى مراقبت از دهان ارائه مى گردد، ٣٠ دقيقه بعد از هر غذا و هر چهار ساعت يك بار (در هنگام بيدارى)، يا حداقل دو بار در روز، انجام دهيد مگر دستورات ديگرى به شما داده شده شود:
  • از يك مسواك نرم با نخ هاى نايلونى، استفاده نماييد و قبل از استفاده، آن را در آب داغ قرار دهيد تا نرم تر بشود، و در حين مسواك زدن آن را با آب گرم، خيس نماييد. اگر مسواك آزار دهنده است، ازيك چوب بستنى كه دور آن را گاز استريل پيچيده ايد استفاده نماييد و يا فوم هاى نرم زخم پاك كن را از داروخانه ها تهيه نماييد.
  • پس از مسواك، آن را با اب داغ خوب شسته و در يك جاى خشك وخنك قرار دهيد.
  • ازخمير دندان هاى غير ساينده كه داراى فلورايد باشند، استفاده نماييد (سفيد كننده ها، ماده پر اكسيد هيدروژن دارند كه زخم ها را تحريك مى نمايند.)
  • ما بين وعده ها، دندان مصنوعى خود را بيرون بياوريد و بطور منظم تميز نماييد. اگر در زير دندان هاى مصنوعى زخمى وجود دارد، در فواصل مابين وعده ها و نيز شب ها، آنها را بيرون آورده، كنار بگذاريد، و يا بهتر است آن را در يك ماده يا مايع ضد باكترى نگهدارى كنيد. چنانچه، اندكى لق و شل هستند، در دوره درمان ان ها را كنار بگذاريد و استفاده ننماييد.
• دهان خود را به ملايمت قبل و بعد از هر غذا و نيز در هنگام به بستر رفتن، با يكى از شوينده هاى پيشنهاد شده در زير بشوييد. مايع را خوب به هم زده، مدتى در دهان خود به گردانيد و پس از غرغره ملايم، به بيرون بريزيد.
  • يك قاشق چاى خورى جوش شيرين، محلول در دو فنجان آب.
  • از جوش شيرين و نمك، هركدام يك قاشق چاى خورى محلول در يك ليتر آب.

• از خريد دهان شويه از فروشگاه ها خوددارى كنيد زيرا حاوى الكل يا ساير محرك ها هستند.
• اگر از نخ دندان قبلاً استفاده مى نموده ايد، حد اقل يك بار در روز اين كار را ادامه دهيد (مگر به شما گفته شود كه اين كار را انجام ندهيد)، اگر موجب خونريزى و ساير مشكلات شد، تیم درمانى را مطلع سازيد، و چنانچه قبلاً از نخ دندان استفاده نمى كرده ايد، پيش از مصرف اطلاع دهيد.
• لب هاى خود را با كره كاكائو، يا يك مرهم ملايم، يا با وازلين چرب و مرطوب نماييد.
• در صورت موافقت گروه درمانى، روزى دو تا سه ليتر آب يا ساير مايعات بياشاميد.
• براى تسريع در درمان، موارد استفاده از Maalox، يا شيرمنيزى ( بَتا شير فرنگى ) را سوال كنيد. شير منيزى را بگذاريد ته نشين شده و مايع آن را جدا ساخته، با يك چوب پنبه پيچ شده، مقدارى از ماده جامد ته ظرف را به روى زخم ها بماليد و پس از ١٥ تا ٢٠ دقيقه با آب بشوييد.
• اگر درد دهان زياد است و غذا خوردن را با مشكل روبرو مى سازد، دارويى بخواهيد كه بتوان ٢٠ دقيقه قبل از غذا در دهان چرخانيد و يا با يك چوب پنبه پيچ شده، روى زخم ها ماليد. اگر اثرى نداشت، شما به دارويى قوى تر ويا مسكّن نياز داريد.
• ازغذا ها و مايعات خنک استفاده كنيد، مثل: الاسكا، خرده يخ، ماست يخ زده، شربت آلات يا بستنى
• از غذاهاى نرم كه بلعيدن ان ها اسان است استفاده كنيد.
• از غذاهاى كوچك، گاهى بى ادويه و مزه، مرطوب و غير تند استفاده كنيد. از سبزيجات خام و ميوه هاى سفت و نارس، همچنين غذاهاى خشك همچون چيپس و يا نان برشته اجتناب كنيد .
• غذاهاى پر نمك، پر ادويه و بسيار شيرين را كنار بگذاريد.
• از آب گوجه فرنگى، ليمو، پرتقال، گريپ فروت و... به علت اسيدى بودن، اجتناب كنيد.
• از خوردن نوشابه هاى گاز دار، مشروبات الكلى و مصرف دخانيات به پرهيزيد.
• يك فضاى دلپذير و ارام براى زمان غذا خوردن در نظر بگيريد.

مراقبين، چه كار می توانند انجام دهند؟

• از يك نور قوى براى بررسى دهان بيماران، و ديدن احتمالى نواحى براق، قرمز شده ويا لكه هاى سفيد استفاده كنيد، اين نواحى احتمالاً به زخم هاى دهان تبديل مى گردند. قبل از ان، دندان مصنوعى بيمار را (چنانچه استفاده مى كند)، بيرون بياوريد.
• مايعات را با نى به بيماران بدهيد تا كمتر با زخم ها تماس داشته باشد.
• غذا ها را به صورت پوره، له شده و نرم در بياوريد تا راحت تر بلعيده شوند.
• سعى كنيد قبل از غذا روى زخم ها را با Anbesol و يا Orajel، بپوشانيد، تا آنها را بى حس نمايد. ٣٠ دقيقه قبل از غذا به بيماران مسكّن بدهيد.

در موارد زیر با تیم سرطان تماس بگیريد:

• قرمزى يا درخشندگى در دهان، بيش از چهل و هشت ساعت ادامه داشته باشد.
• از لثه ها خون بيايد.
• هر نوع بريدگى يا زخم در دهان ديده شود.
• دماى دهان، 37.5 درجه سانتیگراد يا بيشتر باشد.
• درداخل دهان يا روى زبان لكه هاى سفيد وجود دارد.
• در دو روز گذشته مايعات و غذاى كمى خورده شده باشد.
• بيمار به خاطر زخم هاى دهانى، قادر به خوردن دارو نباشد.