الاپاریب
Olaparib
نام تجاری الاپاریب:
لین پارزا Lynparza
دسته دارویی الاپاریب:
یک داروی هدفمند است. یک مهارکننده PARP می باشد.
مکانیسم اثر الاپاریب:
الاپاریب داروی هدف درمانی است. الاپاریب یک مهار کننده آنزیم پلی پلیمراز (آنزیم های PARP1, PARP2, PARP3) است. آنزیم های PARP در رونویسی DNA، تنظیم سیکل سلولی و ترمیم DNA نقش دارند. الاپاریب یک مهرکننده قوی PARP است که موجب می شود در سلول های فاقد BRCA1/2 (BRCA1/2 جهش یافته دارند) در DNA شکستگی ای ایجاد شود که قابل ترمیم نیست و این منجر به مرگ سلول سرطانی می شود.
موارد مصرف الاپاریب:
- سرطان تخمدان پیشرفته (با جهشهای BRCA در رده ژرم (سلولهای زایا)) که با سه خط یا بیشتر از داروهای شیمی درمانی درمان شده است و با شکست مواجه شده است.
- سرطان سینه متاستاتیک HER2- (همراه با یا مشکوک به جهش BRCA) که با شیمی درمانی درمان شده است.
دستور مصرف الاپاریب:
- الاپاریب بصورت قرص یا کپسول است و خوراکی 2 بار در روز مصرف می شود. می تواند با یا بدون غذا مصرف شود.
- الاپاریب را دقیقا همانطور که دستور داده شده مصرف نمایید.
- کپسول را به طور کامل قورت دهید آنرا له نکنید، حل نکنید یا باز نکنید.
- اگر بنظرتان کپسول آسیب دیده است یا نشتی دارد استفاده نکنید.
- دوز الاپاریب را تغییر ندهید یا آنرا قطع نکنید مگر اینکه پزشک بگوید.
- اگر یک نوبت مصرف آنرا فراموش کردید دوز بعدی را طبق زمانبندی مصرف نمایید. بصورت جبرانی آن دوز فراموش شده را به دوز بعدی اضافه نکنید.
- اگر الاپاریب را زیتدی مصرف کردید بلافاصله به پزشک اطلاع دهید و به فوریت ها بروید.
- حین درمان با الاپاریب از مصرف گریپ فروت، نارنج اجتناب نمایید.
- اگر هر داروی جدیدی را شروع کرده اید (سیپروفلوکساسین، فلوکونازول، ...) به پزشکتان اطلاع دهید.
عوارض جانبی الاپاریب:
نکات مهم:
- اکثر افراد تمام عوارض جانبی لیست شده را بروز نمی دهند.
- شروع و مدت زمان عوارض اغلب قابل پیشبینی است.
- گزینه های زیادی وجود دارد که به شما کمک می کند عوارض را به حداقل برسانید یا از عوارض جلوگیری نمایید.
- هیچ ارتباطی بین وجود یا شدت عوارض و تاثیر دارو وجود ندارد.
- عوارض تقریبا همیشه قابل برگشت است و پس از خاتمه درمان از بین می رود.
- می توان عوارض را بطور کامل مدیریت کرد. گزینه های زیادی برای به حداقل رساندن عوارض و پیشگیری از آنها وجود دارد.
عوارض شایع الاپاریب: (در بیش از 30% بیماران رخ می دهد)
- کاهش هموگلوبین
- تهوع
- خستگی (ضعف)
- کاهش گلبول های سفید
- دلدرد
- استفراغ
- عفونت راههای تنفسی فوقانی
- کم خونی
- کاهش نوتروفیل ها
- درد اسکلتی عضلانی
- اسهال
- کاهش پلاکت
- افزایش کراتینین
عوارض کمتر شایع الاپاریب: (در 10-30% بیماران رخ می دهد)
- کاهش اشتها
- دردماهیچه
- سوزش سر دل
- سردرد
- دانه های پوستی
- کمر درد
- تغییر مزه
- ادم (تورم)
- سرگیجه
- یبوست
- تنگی نفس
- عفونت ادراری
لیست بالا تمام عوارض را ندارد و موارد با شیوع کمتر از 10% آورده نشده است. هرگونه علامت غیرمعمولی را با پزشکتان درمیان بگذارید.
در موارد زیر با گروه درمان سرطان تماس بگیرید:
در صورت بروز علایم زیر، فورا با گروه درمان تماس بگیرید (روز یا شب) و به فوریتها بروید (اورژانسی):
- تب 38 درجه یا بالاتر، لرز
- علایم واکنش آلرژی، راش، کهیر، خارش، پوست قرمز، پوسته پوسته، تاولی، تب، خس خس سینه، سنگینی قفسه سینه یا گلو، مشکل تنفس یا صحبت، خشونت صدای غیر عادی، تورم دهان، صورت، لبها، زبان یا گلو.
- مشکل تنفس، تنگی نفس، سرفه جدید
در صورت بروز علایم زیر، طی 24 ساعت به گروه درمان اطلاع دهید (غیر اورژانسی):
- اسهال (4-6 نوبت در 24 ساعت)
- تهوع (مانع خوردن می شود و با دارو برطرف نمی شود)
- ناتوانی در خوردن یا نوشیدن برای 24 ساعت یا علایم کم آبی، خستگی، تشنگی، دهان خشک، ادرار پررنگ و کاهش ادرار، گیجی
- احساس سوزش یا درد حین ادرار کردن
- کاهش اشتها
- خونریزی یا کبودی آسان، وجود خون در ادرار یا مدفوع
- درد کمر، ماهیچه یا مفصل
- گیجی
- سردرد
- دلدرد یا سوزش سر دل
- تحریک بینی یا گلو
- احساس خستگی یا ضعف
احتیاطات الاپاریب:
- قبل از شروع درمان با الاپاریب، به پزشکتان درباره هر دارویی که استفاده می کنید (نسخه ای، بدون نسخه، ویتامین ها، داروهای گیاهی، ...) اطلاع دهید.
- هنگام دریافت الاپاریب هیچگونه واکسیناسیون یا ایمونیزاسیونی را بدون تایید پزشکتان استفاده نکنید.
- اگر حامله هستید یا می خواهید حامله شوید قبل از شروع درمان به پزشکتان اطلاع دهید. دارو در حاملگی دسته D است (ممکنست برای جنین مضر باشد).
- برای خانم ها و آقایان: تا زمانیکه الاپاریب مصرف می کنید نباید بچه دار (حامله) شوید. حین درمان روشهای پیشگیری با موانعی چون کاندوم توصیه می شود و حداقل برای یک ماه پس از خاتمه درمان نیز باید ادامه یابد. زمانیکه پس از درمان قصد باردار شدن دارید با پزشکتان در میان بگذارید.
- زمان دریافت این دارو نباید شیردهی داشت.
توصیه ها:
- ممکنست فشارخون بالا یک عارضه الاپاریب باشد. فشار خون شما باید قبل از شروع الاپاریب بدقت کنترل شده باشد. مراقب سلامت شما به طور منظم باید فشار خون شما را حین درمان اندازه بگیرد.
- حداقل 2-3 لیتر مایعات در 24 ساعت مصرف نمایید مگر اینکه به شما آموزش دیگری داده باشند.
- اگر دچار تهوع استفراغ شدید از پزشکتان داروهای ضد تهوع بخواهید و وعده غذایی خود را کوچک اما متعدد بگیرید. جویدن آدامس نیز کمک کننده است.
- از نور خورشید دوری کنید. کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر بزنید و پوشش محافظ مانند کلاه داشته باشید.
- از مصرف الکل اجتناب نمایید و با پزشکتان درمیان بگذارید.
- خیلی استراحت نمایید.
- تغذیه خوبی داشته باشید.
- الاپاریب می تواند موجب خستگی، ضعف یا تاری دید شود. اگر هر کدام از این علایم را داشتید هنگام رانندگی و کار با ماشین یا هرچیزی که نیاز به هوشیاری دارد احتیاط کنید.
- اگر علایم یا عوارضی را تجربه کردید به تیم درمانتان اطلاع دهید. آنها می توانند به شما دارو و/یا پیشنهادات مفیدی برای کنترل علایم دهند.
مترجم: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی