پمبرولیزوماب
Pembrolizumab
نام تجاری پمبرولیزوماب:
کی ترودا Keytruda
دسته دارویی پمبرولیزوماب:
پمبرولیزوماب یک آنتی بادی مونوکلونال است. آنتی بادی های مونوکلونال نوع نسبتا جدید هدف درمانی سرطان هستند.
مکانیسم اثر پمبرولیزوماب:
پمبرولیزوماب یک آنتی بادی مونوکلونال (IgG4) انسانی بسیار اختصاصی است که بر علیه گیرنده PD-1 بر سطح سلول های تی T ساخته شده است. در حالت عادی زمانیکه گیرنده PD-1 سلول های T در سیستم ایمنی به PD-L1 یا PD-L2 موجود در سطح سلول های سرطانی می چسبد و موجب مرگ برنامه ریزی شده سلول های T می شود. این دارو گیرنده PD-1 را مهار می کند و از چسبیدن آن به PD-L1 و PD-L2 بر سطح سلول های سرطانی جلوگیری می کند. این مکانیسم مانع از مرگ سلول های T شده و در عوض موجب پاسخ ایمنی سلول های T بر علیه سلول های توموری می شود.
موارد مصرف پمبرولیزوماب:
- در درمان عود سرطان یا سرطان متاستاتیک دهانه رحم دارای PD-L1 به کار می رود، همچنین در صورت پیشرفت بیماری حین یا پس از شیمی درمانی نیز استفاده می شود.
- در درمان سرطان پیشرفته یا متاستاتیک آدنوکارسینوم معده یا محل اتصال معده - مری دارای PD-L1 به کار می رود همچنین درصورت پیشرفت بیماری حین یا پس از شیمی درمانی خط دوم (شامل فلوروپیریمیدین و پلاتین و هدف درمانی HER2) نیز استفاده می شود.
- برای درمان ملانوم غیر قابل جراحی یا متاستاتیک.
- برای درمان بیماران با سرطان ریه غیر سلول کوچک NSCLC دارای PD-L1 به کار می رود، همچنین در صورت پیشرفت بیماری حین یا پس از شیمی درمانی با پلاتین ها نیز استفاده می شود.
- برای درمان سرطان متاستاتیک یا عود سرطان سلول سنگفرشی سر و گردن HNSCC به کار می رود، همچنین درصورت پیشرفت بیماری حین یا پس از شیمی درمانی با پلاتین ها نیز استفاده می شود.
- برای درمان لنفوم سلول بزرگ B در مدیاستن PMBCL در بزرگسالان یا اطفال با بیماری مقاوم یا عود پس از دریافت 2 خط درمانی استفاده می شود.
- برای درمان لنفوم هوچکین در بزرگسالان یا اطفال با بیماری مقاوم به درمان یا عود پس از دریافت 2 خط درمانی استفاده می شود.
- برای درمان کارسینوم پیشرفته یا متاستاتیک مجاری ادراری و مثانه که حین یا پس از شیمی درمانی با پلاتین ها
رو به پیشرفت است به کار می رود.
دستور مصرف پمبرولیزوماب:
- پمبرولیزوماب بصورت تزریق وریدی هر سه هفته، طی 30 دقیقه، داده می شود.
- ممکنست قبل از تزریق پمبرولیزوماب برای کاهش واکنش های آلرژیک داروهایی داده شود.
- دوز و برنامه درمانی پمبرولیزوماب توسط پزشک تعیین می شود و بستگی به فاکتورهای زیادی دارد شامل وزن، سلامت عمومی، وجود بیماری های دیگر و نوع سرطان.
عوارض جانبی پمبرولیزوماب:
نکات مهم:
- اغلب افراد به تمام عوارض مبتلا نمی شوند.
- عوارض پمبرولیزوماب اغلب از نظر زمان شروع، طول مدت و شدت قابل پیشبینی هستند.
- عوارض پمبرولیزوماب پس از تکمیل درمان بهبود می یابد. اما تعداد کمی از عوارض به طور نادر هفته ها یا ماه ها پس از قطع درمان رخ می دهد.
- حین درمان نیز به شیوه های مختلفی می توان از تشدید عوارض پیشگیری کرد یا آنها را مدیریت نمود.
- هیچ ارتباطی بین وجود و شدت عوارض با تاثیر دارو وجود ندارد.
عوارض شایع پمبرولیزوماب: (در بیش از 30% بیماران رخ می دهد)
- کم خونی (آنمی)
- خستگی
- افزایش قند خون
- کاهش سدیم خون
- کاهش آلبومین خون
- خارش
- سرفه
- تهوع
عوارض کمتر شایع پمبرولیزوماب: (در 30-10 درصد بیماران رخ می دهد)
- دانه های پوستی (راش)
- کاهش اشتها
- افزایش تری گلیسرید خون
- افزایش آنزیم های کبد
- کاهش کلسیم خون
- یبوست
- اسهال
- درد مفاصل، درد اندام ها، درد عضلانی
- تنگی نفس
- تورم
- سردرد
- دل درد
- کمر درد
- استفراغ
- تب، لرز
- بی خوابی
- گیجی
- عفونت راههای هوایی فوقانی
عوارض جدی و نادر پمبرولیزوماب:
- واکنشهای ایمنی درگیر کننده روده ها، کبد، پوست، اعصاب و سیستم غدد بدن. این واکنش ها می تواند حین درمان یا هفته ها یا ماهها پس از قطع درمان رخ دهد. علایم این واکنش در سراسر درمان باید بررسی شود (اسهال، دانه های پوستی، و آسیب عصبی). از آزمایش ها هم برای بررسی افزایش آنزیم های کبد و عملکرد تیروئید استفاده می شود.
تمام عوارض پمبرولیزوماب در لیست بالا آورده نشده است. برخی عوارض نادر که در کمتر از 10% بیماران رخ می دهد را نیاورده ایم. به همین دلیل در صورت بروز هر گونه علایم جدید یا تشدید علایم به پزشک اطلاع دهید.
درموارد زیر با گروه درمان سرطان تماس بگیرید:
در صورت بروز هر یک از علایم زیر فورا (اورژانسی) به گروه درمان سرطان اطلاع دهید:
- تب 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر، لرز
- علایم واکنش به دارو: خس خس سینه، سنگینی قفسه سینه، خارش، سرفه های بد، تورم صورت، لبها، زبان یا گلو
- سرفه جدید یا تشدید سرفه ها، درد قفسه سینه یا تنگی نفس
- اسهال یا دل درد شدید بخصوص در سمت راست
- خون در مدفوع یا مدفوع تیره
- زردی پوست یا سفیده چشم
- سردرد پایدار یا غیر معمول، ضعف شدید، گیجی یا غش یا اختلال بینایی
در صورت بروز هر یک از علایم زیر طی 24 ساعت (غیر اورژانسی) به گروه درمان سرطان اطلاع دهید:
- ناتوانی در خوردن یا نوشیدن مایعات برای 24 ساعت داشتن علایم کم آبی مانند خستگی، تشنگی، دهان خشک، ادرار تیره، کاهش حجم ادرار و سرگیجه
- تیره یا قهوه ای رنگ شدن ادرار (رنگ چای)
- کاهش اشتها
- دانه های پوستی با یا بدون خارش
- زخم دهان
- تاول یا پوسته پوسته شدن پوست
- بی حسی یا قلقلک کف دست یا پا
- خونریزی یا کبودی آسان
- تهوع: در صورتیکه با خوردن تداخل ایجاد نماید و با دارو کنترل نشود.
- استفراغ: بیش از 4-5 بار در 24 ساعت
احتیاطات پمبرولیزوماب:
- قبل از شروع درمان با پمبرولیزوماب هر گونه داروی مصرفی (منجمله داروهای نسخه ای، غیر نسخه ای، گیاهی، ویتامین ها، ...) را به اطلاع پزشک برسانید.
- بدون تایید پزشک حین دریافت پمبرولیزوماب هیچگونه واکسن یا روش ایمونیزاسیونی را استفاده ننمایید.
- چنانچه باردار هستید یا ممکنست باردار بشوید قبل از شروع درمان به اطلاع پزشک برسانید. این دارو نباید به خانم های باردار یا خانم هایی که تصمیم به بارداری دارند داده شود و باید از عوارض احتمالی آن بر جنین آگاه باشند. این دارو در حاملگی در دسته دارویی D قرار دارد و ممکنست به جنین آسیب بزند.
- هم خانم و هم آقا باید از روش های سد کننده پیشگیری از بارداری مانند کاندوم استفاده نمایند تا طی دوره درمان با پمبرولیزوماب بچه دار نشوند. روش های پیشگیری حداقل 4 ماه پس از خاتمه درمان نیز باید ادامه یابد. پس از درمان برنامه بچه دار شدن خود را با پزشک درمیان بگذارید.
- طی دوره درمان با پمبرولیزوماب شیردهی باید متوقف شود.
توصیه ها:
- حداقل 2-3 لیتر مایعات در 24 ساعت بنوشید. مگر اینکه توصیه پزشک چیز دیگری باشد.
- چون در خطر عفونت هستید از جاهای شلوغ یا افراد با سرماخوردگی دوری کنید و تب یا هرگونه علامت عفونت را سریعا به گروه درمان خبر دهید.
- دستان خود را مکرر بشویید.
- برای کمک به پیشگیری/درمان زخم های دهانی از یک مسواک نرم و شستشوی دهان با مخلوط جوش شیرین (1 یا نصف قاشق مرباخوری)، نمک (1 یا نصف قاشق مرباخوری) با 250 سی سی آب (سه بار در روز) استفاده نمایید.
- برای کاهش احتمال خونریزی از مسواک نرم و ماشین اصلاح الکتریکی استفاده نمایید.
- از ورزش های تماسی یا فعالیت های آسیب زا دوری کنید.
- برای کاهش تهوع، از داروهای ضد تهوع تجویزی پزشکتان استفاده نمایید و وعده های غذایتان کم حجم اما متعدد باشد.
- از نور خورشید دوری کنید. از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر و پوشش مناسب استفاده نمایید.
- نوشیدن مشروبات الکلی را متوقف نمایید. در این باره با پزشکتان صحبت کنید.
- خیلی استراحت نمایید.
- تغذیه خوبی داشته باشید.
- تا جای ممکن فعال باشید. فعالیت های ملایم مانند پیاده روی روزانه خوب است.
- اگر احساس تهوع دارید از داروهای ضد تهوع تجویز شده توسط پزشکتان استفاده نمایید و وعده های غذاییتان کوچک اما متعدد باشد. مکیدن آب نبات و جویدن آدامس نیز کمک می کند.
- قبل از استفاده از هرگونه دارو منجمله داروهای بدون نسخه و گیاهی با پزشکتان مشورت نمایید.
پایش عوارض درمان و آزمایشات:
حین درمان با پمبرولیزوماب گروه درمان سرطان شما را از نظر عوارض درمان و پاسخ به درمان به طور منظم بررسی می کنند.
منبع: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی