رشد کنترل ادرار در کودکان:

   شب ادراری(بی اختیاری ادرار)

شب ادراری یکی از شایع ترین مشکلات هیجانی کودکان در دوران کودکی است و آن عبارت است از تخلیه بی اراده ادرار پس از 3-4 سالگی. شب ادراری عبارت است از عدم کنترل ادرار در حین خوابیدن ، حداقل هفته ای دو بار و به مدت 3 ماه رخ دهد.  شب ادراری در پسرها شایع تر است و عمومأ شب ادراری قبل از سن 5 سالگی طبیعی است. تخلیه ممکن است روزها نیز اتفاق افتد ولی اغلب موارد در شبها است. بنابراین بهتر از به جای شب ادراری گفته شود بی اختیاری ادرار.

شب ادراری به دو دسته عمده اولیه و ثانویه تقسیم می شود. در شب ادراری اولیه (primary enuresis) کودک هیچگاه خشک نبوده است و این عادت را از زمان شیرخواری داشته است؛ اما در نوع ثانویه(secondary enuresis)، کودک دوره ای از خیس نکردن به مدت حداقل 6 ماه را تجربه کرده است ولی مجددأ خیس می کند. شب ادراری اولیه نیز به دو دسته تقسیم می شود؛ آنهایی که صرفأ شبها خیس می کنند، و عده ای که در طول روز علامت ( نظیر تکرر ادراری، فوریت، یا خیس کردن در طول روز ) دارند. شب ادراری اولیه اغلب ناشی از تأخیر تکاملی است. تداوم شب ادراری پس از سن 10-8 سالگی موجب کاهش اعتماد به نفس و مشکلات روحی در کودک می گردد.

یادتان باشد شب‌ ادراری یك مشكل رفتاری نیست و به احتمال زیاد به چگونگی خوابیدن كودك هم بستگی ندارد. بسیاری از والدین بر این باورند كه كودكشان خواب عمیقی دارد و همین مسئله باعث شب‌ادراری در او می‌ شود. این در حالی است كه تحقیقات، هیچ تفاوتی در الگوی خواب كودكانی كه دچار شب‌ادراری می ‌شوند و كودكان طبیعی پیدا نكرده است. طبق شواهدی كه به دست آمده، شب‌ادراری به علت تاخیر رشد در فرآیند طبیعی دریافت پیام ‌های كنترل ادرار شبانه ایجاد می ‌شود. این فرآیند طبیعی شامل ترشح هورمونی است كه كلیه را وادار می ‌كند در طول شب، ادرار كمتری تولید كند.

شب ادراری ممکن است نتیجه یک دسته عوامل عضوی یا روانی باشد ولی عوامل روانی در بچه ها نقش مهمی را برعهده دارند. مثلاً اضطراب کودک نیز می تواند باعث شب ادراری شود. این اضطراب ممكن است ناشی از عصبانیت والدین، نقل مكان به خانه‌ای جدید، جدایی والدین، از دست دادن یكی از اعضای خانواده، موقعیت‌های اجتماعی نا آشنا، بروز اتفاقات دشوار خانوادگی برای كودك مانند تولد نوزاد جدید است. البته به یاد داشته باشید كه خود شب‌ ادراری هم پدیده‌ای اضطراب‌آور است و انقباضات مثانه و دفع ادرار در طول روز ممكن است باعث شرمساری كودك و ایجاد اضطرابی گردد كه منجر به شب‌ادراری می شود.

یكی از دلایل شب‌ادراری، عوامل ژنتیكی است. محققان سوئدی در سال 1995 اعلام كردند كه منطقه‌ای را در كروموزوم 13 انسان پیدا كرده‌اند كه تا حدی مسوول بروز شب‌ادراری است، به طوری كه اگر هر دوی والدین دچار شب‌ادراری باشند، احتمال این كه كودك ‌شان به این مشكل مبتلا شود، زیاد و حدود 80 درصد است.

موارد بسیار اندكی از بی‌ اختیاری در دفع ادرار ممكن است به دلیل وجود مشكلات جسمی و ساختاری در سیستم ادراری كودكان باشد، مثلاً در صورتی كه مثانه یا مجاری ادراری مسدود شده باشد، ممكن است باعث پُر شدن بیش از حد مثانه و خروج ادرار شود.

از دلایل بروز شب‌ادراری ثانویه می ‌توان به عفونت‌ های مجاری ادراری، اختلالات متابولیكی مانند انواع مختلف دیابت، فشارهای خارجی وارد بر مثانه مانند یبوست ناشی از حجم بالای مدفوع و نیز اختلالات عصبی نخاع اشاره كرد.

اگر كودك چك شده و بيماري قند يا عفونت ادرار ندارد، و در خانواده پدري و مادري شب ادراري نبوده، احتمال زياد مضطرب است. كودك تا ٥ سالگي بايد كنترل ادرارش رو داشته باشد.

روزهايي كه تخت كودك خشك هست به او جايزه بديد. اگر شب ادراري داشت به روي خودتون نياريد. بهش فرصت بدين خودش لباسشو عوض كنه و جاي مخصوصي باشه كه لباساشو اونجا بذاره و كسي به روي خودش نياره. با از بين رفتن اين اضطراب ممكنه كودك خيلي راحت اين موضوع رو پشت سر بذاره.

توجه داشته باشید که هيچ دو کودکی کنترل ادرار را در یک سن به دست نمی آورند. زمان واقعی کنترل ادرار برای هر کودک، هنگامی است که مغز، اعصاب و عضلات به اندازه کافی رشد کرده باشند و کودک بتواند آنها را کنترل نماید که این اتفاق به ندرت ممکن است قبل از سن ۱۸ ماهگی اتفاق بیفتد و ميتواند تا سه سالگي طول بكشد. پس تا فرزندتان حاضر به همكاري نيست آموزش توالت رفتن را شروع نكنيد و به خاطر چشم و همچشمي فرزندتان را زير فشار نگذاريد.