آموزش افراد مبتلا به لنف ادم

Training Individuals with Lymphedema

 مقدمه: 

لنف ادما، تجمع مايع لنفى در بافت چربى زير پوست مى باشد و گاهى پس از درمان هاى سرطان، تشكيل مى گردد. بروز لنف ادم بلافاصله پس از راديوتراپى (پرتودرمانى) و يا جراحى، عادی است (زيرا مقدارى تورم بعد از جراحى، حين و يا بعد از پرتودرمانى ایجاد میشود و طى يكى دوماه از بين مى رود و به آن "لنف ادم موقتى" گفته مى شود).

با تیم درمان سرطان خود در مورد اينكه چه چيزى در انتظار شماست گفتگو نماييد و علاوه بر پيشنهاد هاى آنان، در اين جا ما نيز توصيه هايى براى شما داريم:

• از قسمتى از بدن كه لنف اٍدم در آن پديدار شده، همانند قبل استفاده نماييد.
• پا و يا دست متورم شده را روزى دو يا سه بار هر بار بمدت ٤٥ دقيقه بالاتر از قلب قرار دهيد (دراز كشيده و از چند بالش استفاده كنيد).
• ورزش قسمت مهمى از تناسب اندام است، اما قبل از آن بايد بهبود يافته باشيد، با پزشك خود در اين مورد خاص گفتگو نماييد. حين و بعد از پرتودرمانى، تمرينات ساده كششى را روزانه انجام دهيد (تا حركت در قسمت هاى تحت درمان حتماً انجام شده باشد). شايد آسيب هاى بافتى تا چند سال بعد از پرتو درمانى هم ادامه داشته باشد، پس روزانه اين حركات كششى را براى دراز مدت انجام دهيد.
• اگر حس گزگز، مورمور، ويا هر حس عجيب ديگرى، در ناحيه تحت درمان داشتيد (بعد از جراحى يا پرتو درمانى)، با پزشك خود صحبت نماييد (حتى اگر تورمى در كار نبود)، شايد پزشك شما بخواهد شما را به يك متخصص لنف ادم معرفى نمايد.

لنف اِدم مزمن و بلند مدت چند ماه یا چند سال پس از درمان سرطان پديدار مى شود:
اگر لنف ادم مزمن شده، پزشك شما براى كاستن از تورم، بدتر شدن آن و نيز احتمال بروز عفونت درمان هايى را در نظر مى گيرد. تمام درمان هاى لنف ادم بايد توسط متخصص با تجربه در این زمینه انجام شود.

درمان لنف ادم:

يك متخصص لنف ادم، با تجويز روش هايى، براى مراقبت از پوست، ماساژ، بانداژهاى ويژه، ورزش، لباس ها و يا آستين های "تنگ و متناسب"، بنام  "جوراب فشارنده"، كه به اين درمان: ‏CDT, or ,Complex Decongestive Therapy مى گويند، به شما كمك زيادى مى نمايد.

MLD ,or, Manual Lymphatic Drainage: نوعى ماساژ است كه به عنوان قسمتى از اين درمان به كار گرفته مى شود. براى كاستن از ميزان مايع لنفى تجمع يافته (تا مقدار ممكن) روزانه (به مدت چندين هفته) از ماساژ، استفاده مى شود و هنگامى كه لنف ادم به كنترل درآمد، از "جوراب فشارنده" براى ادامه درمان استفاده مى شود. (آموزش هاى لازم در مورد زمان پوشيدن آن و مراقبت در منزل، توسط تیم درمان سرطان داده خواهد شد).
ياد گيرى كنترل پديده لنف ادم، نه تنها براى سلامتى شما مهم است، بلكه براى بهتر شدن كيفيت زندگى شما، نیز اهميت بسياری دارد، حتماً از درمان استفاده نماييد (درمان هر چه سريع تر شروع شود، موثر تر خواهد بود).
 

كاربرى جوراب فشارنده برای لنف ادم:

آستين ها و يا جوراب هاى بلند و چسبانی هستند كه، كمك مى نمايند تا مايع لنفى از بازوها يا پاها، به بدن بازگردانده شود. (در مورد استفاده و نگهدارى به شما آموزش داده مى شود) اگر جوراب فشارنده دقيقاً مناسب و اندازه نباشد، موجب بدتر شدن لنف ادم خواهد شد.

از خود مراقبت نمایید:
بسيار مهم است كه شما از پوست خود، (خصوصاً در مكان هاى لنف ادم) مراقبت فراوان به عمل آوريد. در غير اين صورت، منجر به كلفت شدن پوست شده و بافت نرم زير آن خشك و كم انعطاف میشود (فيبروز)، در ضمن احتمال ابتلا به عفونت ها را هم بالا مى برد. پوست خود را خشك و تميز نگه داريد، دائماً از مرطوب كننده ها استفاده كنيد تا پوست ترك نخورد (به قسمت آموزش افراد مستعد به لنف ادم، در سايت، مراجعه نماييد).

چگونه از بريدگى ها، خراش ها، ويا سوختگى ها مراقبت كنيم؟

• قسمت آسيب ديده را با آب و صابون بشوييد.
• يك كِرم محتوى آنتى بيوتيك روى آن بماليد.
• با گاز و باند تميز روى آن را بپوشانيد (در صورت مرطوب شدن، هرروز آن را تعويض كنيد).
• در صورت سوختگى، به مدت پانزده دقيقه با يك كيسه يخ يا آب بسيار سرد، ناحيه را خنك كنيد، و با شستشو با آب و صابون، روى آن را با باند و گاز تميز بپوشانيد.
• هر روز مراقب علائمى از عفونت ها از قبيل چرك، تاول، لكه هاى قرمز، بادکردگى، داغ شدن، تورم و تب، ... باشيد.
• اگر فكر مى كنيد به عفونت مبتلا شده ايد، سريعاً با پزشك تماس بگيريد.

مراقبت از تمامى بدن:
چون تمامى بدن نياز به مراقبت داشته  و اين كار بسيار بسيار مهم است، در اين جا برای شما توصيه هايى داریم:

• ورزش روزانه و دائمى، قسمت مهمى از كنترل لنف اِدم محسوب مى شود. ورزش هاى كششى آرام و تحرك ملايم روزانه، در بهبودى لنف ادم نقش زيادى دارد.
• حفظ وزن مناسب، بسيار مهم است (درمان لنف اِدم در افراد چاق بسيار دشوار تر است) سعى كنيد به وزن متناسب خود دست يابید و آن را حفظ نماييد.
• حداقل روزى ٢/٥ فنجان ميوه و سبزى بخوريد.
• از غذاهاى گندم كامل، فيبر و سبوس دار، بهره مند شويد.
• از محصولات گوشت قرمز و فرآورى شده، شديداً اجتناب كنيد.

 از حمايت هاى معنوى بهره مند باشيد:
از ارتباط با افراد فاميل، دوستان، آشنايان ...، براى تقويت روحيه خود بهره ببريد. واقعيت اين است كه شما لنف ادم داريد، و نمى توانيد آن را تغيير دهيد، اما روش زندگانى خود را كه مى توانيد تغيير بدهيد. پس با آن منطقى بر خورد كنيد. از خود به بهترين نحو ممكن مراقبت نماييد. انتخاب هاى سلامت بخش انجام دهيد، مراقبه انجام دهيد، به مكان هاى مذهبى برويد و ... هر كارى كه به افكار و بدن شما احساس خوبى مى دهد را به انجام رسانيد.

منبع: American Cancer Society 2017

مترجم: نادر قطمیری، کارشناس زبان انگلیسی

بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی