سوالات متداول باروری و سرطان مردان

Usual Questions about Fertility & Mens Cancer

اگر چه همه افراد فرزند نمى آورند، اما اغلب افراد خواهان داشتن آن مى باشند. سرطان و درمان آن، مى تواند اين فرايند را مختل و دچار مشكلات سازد و يا اينكه ترديد هايى را در مقوله "بچه دار شدن" به وجود بياورد.

ميزان تاثيرات سوء درمان ها، بر قدرت بارورى شما، بستگى به نوع درمان دارد. باردهى و بارورى نيز خود به چند عامل ديگر وابسته هستند: نوع سرطان، مكان آن، وضعيت كلى سلامتى و نهايتاً ميزان پاسخ دهى بيمار به درمان .

بهتر است هميشه قبل از آغاز درمان، با پزشك و يا تیم درمانى، در مورد "بارورى" خود صحبت نماييد. اغلب اوقات راه هايى براى حفظ و مراقبت از قوه بارورى شما وجود دارد. اما، در دوره درمان و پس از آن، محدوديت هايى پديدار مى شود. (پدر و مادر كودكان مبتلا به سرطان نيز بايد به اين مسائل توجه داشته باشند.)

اگر تمايل داريد كه "بارورى" خود را حفظ نماييد، به چند فاكتور توجه کنيد:

اغلب نجات يافتگان از سرطان، حتى در صورت نازا شدن (به علت عوارض درمان)، مى توانند پدر و مادر شوند. اين موضوع شايد به همان روش معمول كه در نظر داريد، انجام پذير نباشد. اما، با صبر وحوصله درمى يابيد كه چندين گزينه براى تشكيل خانواده وجود دارد.

قبل از شروع درمان در مورد "بارورى" و يا نگرانى هايى كه در اين مورد داريد، با تیم درمان سرطان و پزشكان گفتگو و مشورت نماييد. يك گفتگوى صريح در اين مورد (برنامه درمانى و پيامد هاى آن)، به شما كمك مى كند كه برنامه ريزى خوبى را انجام دهيد. گاهى ممكن است پزشك متخصص سرطان، يا "آنكولوژيست" در مورد مسايل بارورى (مورد نظر شما) اطلاع دقيقى نداشته باشد، و اولويّت براى او نجات جان شما از مرگ باشد، اما حق شماست كه پاسخ پرسش هايتان را بگیرید، و در صورت لزوم نظرات يك متخصص بارورى را نيز لحاظ نمايید.

• آيا اين درمان يك اثر كوتاه مدت و يا بلند مدت بر "سيستم توليد مثل" من دارد؟ اگر پاسخ مثبت است، چه نوع عوارضى ديده شده و مدت زمان آن چقدر خواهد بود؟
• آيا مى توان براى پيش گيرى از "نابارورى" (قبل از شروع درمان)، كارى انجام داد؟
• آيا تمامى گزينه ها (براى حفظ توان بارورى من) با روند در مان سرطان، تداخل خواهند داشت؟
• آيا قبل از شروع درمان، من بايد با يك متخصص"بارورى" صحبت كنم؟ چگوه مى توان به يكى از ايشان، دسترسى سريعى داشته باشم؟
• بعد از پايان درمان، چگونه مى توانم بفهمم كه هنوز "قدرت بارورى" دارم يا خير؟
• پس از پايان سرطان، تا چه مدت بايد منتظر بمانم، تا بتوانم بچه دار شوم؟

سوالات شایع در مورد سرطان و توان "بارورى":

• آيا بعد از ابتلا به سرطان، بايد فرزند داشته باشم يا خير؟

بعد از تشخيص سرطان، برخى افراد براى آوردن فرزند دچار ترديد و دودلى مى گردند، زيرا ممكن است تصور نمايند كه يك عامل وراثتى ژنتيكى، عامل ايجاد سرطان در آنان بوده و آن ها نيز، به نوبه خود ممكنست اين عامل وراثتى را به فرزندان خود انتقال دهند. اما، فقط پنج تا ده درصد سرطان ها،  با ژن هايى كه از والدين به فرزندان منتقل میشود ارتباط مستحكم و مستقيمى دارند.

ممكنست "نجات یافتگان از سرطان"، هم در جاى خود نگران باشند كه، شيمى درمانى و پرتودرمانى، ... باعث ايجاد عيوب و ناهنجارى هاى مادرزادى، و ساير مشکلات سلامتى، در فرزندان آتى بشوند. مطالعات نشان از آن دارند كه فرزندانى كه بعد از درمان سرطان والدين به دنيا آمده اند، از نظر ميزان " ناهنجارى هاى مادرزادى"، تفاوتى با فرزندان افراد غير سرطانى نداشته اند. اما، امكان ايجاد ناهنجارى در حاملگى هايى كه در دوران درمان ويا اندك زمانى پس از آن، شكل مى گيرند، بسيار زياد است. بنا بر اين بسيار مهم است كه بدانيم چه مدت بايد صبر نماييم. بسيار حياتى و مهم است كه شما هر چقدر مى توانيد در مورد اين تصميمى كه ممكن است بر بقيه زندگى شما تاثيرات شگفت داشته باشد، كسب اطلاع كرده و در اين مورد با مشاور و متخصص ژنتيك، متخصص بارورى و توليد مثل، ويا روان پزشك صحبت و مشورت داشته باشيد.

افسردگى، نگرانى و استرس ها، مى تواند بر تفكر صحيح و اصولى شما در مورد گزينه هاى توليد مثل، تاثير بگذارند. با كسانیكه براى ايشان ارزش و اعتبار قائل هستيد، مثل: همسر و شريك زندگى، تیم درمان ىسرطان و پزشكان متخصص، افراد فاميل، دوستان نزديك، كشيش و روحانى ... همچنين گروه هاى حمايت گر (در مورد بارورى افراد سرطانى) مشورت کنید. در اين مورد از پزشك خود  بپرسید تا شما را راهنمايى نمايد.

• آيا، حاملگى بعد از سرطان بى خطر است؟

اگر چه نگرانى هايى وجود دارد كه "حاملگى و آبستنى" باعث بازگشت سرطان شود، اما مطالعات و تحقيقات، كلاً آنرا (براى هر نوع سرطانى) نفى مى نمايند. مردم، در مورد سرطان پستان به علت تغييراتى كه درهورمون ها (در زمان حاملگى) داده میشود، ابراز نگرانى مى نمايند.

تحقيقات، نشان داده كه نسبت "زنده ماندن" در زنان بعد از سرطان سينه (كه حامله هم شده اند) با مشابه همين زنان (بدون حامله شدن) هيچ تفاوتى با يكديگر ندارند. اما، اين قضيه، همچنان تحت مطالعه و تحقيق قرار دارد. هر سرطانى در نوع خود متمایز است، پس با قاطعيت نمى توان گفت كه حاملگى براى تمامى "نجات یافتگان" از سرطان، بى خطر خواهد بود. شما همچنين بايد بدانيد و متوجه باشيد كه، اگر سرطان موجب آسيب هايى به قلب، ريه ها، و يا ساير اندام ها شده باشد، حاملگى، خود مى تواند تبديل به يك مشكل جدّى بشود. وقتى اعضاى بدن آسيب ديده باشند، استرس هاى يك حاملگى مى تواند منجر به مسائل دردسر ساز در مسير حفظ سلامتى مادر و جنين بشوند.

پرتودرمانى به "رحم" (خصوصاً اگر در زمان كودكى يك زن، پيش آمده باشند)، از توانايى هاى رحم براى اتساع (كِش آمدن) و پرورش جنين در حال رشد مى كاهند، و بر ريسك زايمان زودرس، يا تولد يك نوزاد كم وزن، و حتى از دست رفتن جنين، بسيار مى افزاید. اگر شما بعد از درمان سرطان به فكر حامله شدن هستيد، بهتر است با متخصص "زايمان هاى پر خطر" مشورت و گفتگو نماييد، تا بدانيد چه چيزهايى بعد از درمان، محتمل خواهند بود. پزشك شما نيز مى تواند در مورد وضعيت سلامتى، سرطانى كه به آن مبتلا بوده ايد، درمان هاى انجام گرفته براى آن، و احتمال باز گشت مجدد آن، (و چگونگى تاثيرات آن ها بر حاملگى و، والدين شدن شما)، با شما گفتگو و راهنمايى هايى داشته باشد.

• آیا اگر، قبل از درمان براى "حفظ بارورى" اقدامى نكرده باشم، هنوز می توانم اقدام کنم؟

پاسخ به اين پرسش، خیلی بستگى به نوع سرطان و درمان اتخاذ شده براى آن دارد. لازم است كه آن را با آنكولوژيست خود درميان بگذاريد و يا شايد احتياج باشد كه يك متخصص"بارورى" را ببينيد.

• بعد از سرطان، چه موقع بايد نزد متخصص بارورى بروم؟

چون تشخيص نوع سرطان و نحوه درمان هرفرد با ديگرى متفاوت خواهد بود، اول از همه، بهتر است كه با آنكولوژيست خود مشورت نماييد، بعد چنانچه شما تا مدت شش ماه تمام (علیرغم انجام نزديكى هاى بسيار، در زمان مناسب و صحيح هر ماه)، نتوانستيد "آبستن" شويد، احتمالاً شما يك مشكل نازايى داريد و بايد به نزد متخصص برويد.

• آيا داروهاى درمان نازايى و نا بارورى، خود عامل و موجب سرطان مى باشند؟

بعضى از مطالعات اوليه حاكى از وجود ارتباطاتى مابين داروهاى نازايى و سرطان بودند، اما مطالعات گسترده و تحقيقات پى گير اخير، هيچ گونه نشانى از وجود رابطه مستقيم بين سرطان هاى مرتبط با هورمون ها (رحم، پستان، تخمدان) و داروهاى بارورى، نيافته اند. اگر شما در حال استفاده از داروهايى هستيد كه توليد اسپرم و تخمك را تقويت و تحريك مى نمايند، با گروه درمانى سرطان، در مورد احتمالات كوتاه مدت و بلند مدت ايجاد شده توسط آن ها و نيز عوارض جانبى آن داروها، مشورت داشته باشيد.

• آيا ناهنجارى مادرزادى، در كودكان والدین "نجات یافته از سرطان" (بعد شيمى درمانى، پرتودرمانى)، بيشتر از افراد سالم است؟

تا اين زمان، مطالعات در كودكان افراد سرطانى فقط افزايش ريسك بسيار كمی را نسبت به ديگران نشان داده اند. در يك مطالعه گسترده كه در كشورهاى سوئد و دانمارك، طی بيست سال انجام شده، مشخص گرديد كه ٩٦ درصد از كودكان و نوزادان زاده شده از افرادسرطانى (بعد از درمان سرطان)، كاملاً سالم به دنيا آمده اند. (ناهنجارى هاى عمده مادرزادى فقط در فرزندان متول شده از پدرانى كه دو سال يا كمتر از پايان دوره درمان آنان مى گذشت، يك درصد بيشتر از افراد سالم و عادى بوده است.)

• بعد از درمان سرطان، قبل از اقدام به حاملگى چه مدت بايد صبر نمود؟

زمان مشخصى تعيين نشده و در دست نمى باشد، اما بسيار مهم است كه بدانيم اين موضوع حياتى بايد با متخصص آن در ميان گذارده گردد. يك مطالعه نشان از افزايش احتمال اندك ابتلا به ناهنجارى هاى مادر زادى، در نوزادانى دارد كه بين شش تا بيست و چهار ماه، از پايان درمان سرطان پدران آن ها، گذشته بوده است.

• جنين، اسپرم، تخمك، و اصولاً بافت ها، تا چه مدت مى توانند منجمد باقى بمانند؟

تقريباً نامحدود. نمونه ها مى توانند براى دهه هاى متوالى، بدون تغيير منجمد بوده و ذخيره شده باشند، بيشتر خطرات هنگام "نمونه گيرى" و ذخيره سازى اتفاق مى افتد. وقتى كه فرآيند انجماد انجام گرفت، براى سالها مشكلى وجود نخواهد داشت. 

• براى مردان (بعد از سرطان) سن، چه تاثيرى بر توان بارورى آنان خواهد داشت؟

كلاً، توان بارورى يك مرد، در فواصل ٤٠ تا ٥٠ سالگى رو به افول مى گذارد، اما، درمان سرطان، مردان تمامى سنين را تحت تاثير قرار مى دهد، مخصوصاً كودكان پسر نا بالغ را. شيمى درمانى در مردان بالاى ٤٠ سال در روند توليد اسپرم، باعث تخريب بيشترى مى شود.

• در زنان سن، (بعد از معالجه سرطان) در كاهش توان زايندگى چه مشکلاتی را ايجاد مى كند؟

با بالا رفتن سن در بانوان، توان "زايايى" كاهش مى يابد (خواه با سرطان و يا بدون آن)، هرچه سن بيشتر باشد، آبستنى مشكل تر خواهد بود. بسيارى نمى دانند كه حتى در زنان كاملاً سالم هم، بعد از ٣٥ سالگى، از توان بارورى به سرعت كاسته مى شود و درمان سرطان (كه موجب يائسگى زودهنگام) مى گردد، نيز بر "باردهى و زايندگى" تاثير سوء میگذارد.

تحقيقات نشان از آن دارد كه هر چه سن در (هنگام گرفتن درمان هاى مخرب، براى معالجه سرطان) پايين تر باشد، احتمال "نازا" شدن كمتر خواهد بود، و اين شايد به آن خاطر باشد كه يك زن جوان، ذخيره "تخمك" هاى بيشترى را دارد، و در نتيجه شانس زنده ماندن تعدادى از آن ها (بعد از گذراندن دوره درمان) بيشتر و بهتر خواهد بود.

• آيا فرزندان "نجات یافتگان از سرطان" به احتمال بيشترى به سرطان مبتلا می شوند؟

تحقيقات انجام شده در اين زمينه ها، احتمالى غير عادى را پيدا نكرده اند، فقط در خانواده هايى كه حامل "سندروم" هاى سرطان هاى وراثتى و ژنتيكى هستند، اين موضوع اتفاق مى افتد. اگر در فاميل شما، سرطان زياد ديده مى شود، با يك متخصص ژنتيك (در مورد ميزان احتمال ابتلاى فرزندان بعدى) گفتگو و مشورت نماييد.

• اگر قادر به "بارورى" باشم (بعد از درمان) آيا، باز هم بايد از اسپرم هاى منجمد خودم (كه پيش از درمان ذخيره شده) استفاده نمايم؟

اين تصميم را به عهده يك متخصص ژنتيك بگذاريد، بيشتر آنان اعتقاد دارند كه اگر از "اسپرم" هاى خود شخص به نحو "طبيعى" استفاده شود بهتر است. تحقيقات بيشتر و گسترده ترى مورد لزوم است، و در مورد "جنين" و يا "تخمك" هم همين روال طبيعى، توصيه شده و پس از مشورت با يك متخصص نازايى در زنان، متوجه مى شويم كه بيشتر آنان اعتقاد دارند كه روند "فرزند آورى" طبيعى، بهتر است و هيچ اثباتى براى ايجاد ناهنجارى هاى مادرزادى، در فرزندان زنانی که تحت درمان سرطان قرار گرفته اند، وجود ندارد. اما، در صورت بروز مشكلاتى در اين زمينه، جنين، اسپرم، يا تخمك هاى "منجمد شده" شما، ذخيره پشتيبان خوبى خواهند بود.

• آيا، "نجات يافتگان از سرطان" به خاطر سابقه بيمارى خود در پذيرش فرزند و داشتن "فرزند خوانده"، با مشكلات بيشترى روبرو هستند؟

يك تحقيق نشان از بد بينى موسسات متولى ترغيب "فرزند خواندگى" در موارد نجات يافته گان از سرطان دارد، كه نشان مى دهد افراد سرطانى را به عنوان "والدين" كودكان بى پناه، قبول ندارند. اما، گاهى مى گويند كه مدارك پزشكى و تاريخچه بيمارى شما را بطور كامل بررسى میکنیم و از آنكولوژيست خود نامه بياوريد كه بدانيم "زنده ماندن" شما، تا چه مدت تضمين مى گردد. بعضى مى گويند، بايد حداقل پنج سال از پايان معالجه گذشته باشد تا يك درمان شده سرطان بتواند، تقاضا نامه درخواست "پذيرش" فرزند خواندگى را ارائه دهد. بسيارى از كشور ها هم قبول فرزندخواندگى (بين المللى) از ساير كشورها (براى معالجه شدگان سرطان)، را قبول نمی کنند. درست است، در اين مورد به وضوح روشن است كه تبعيض وجود دارد. اما، شما تلاش خود را انجام دهيد، ممكن است موسساتى باشند كه تجاربى در كار با متقاضيان "نجات یافته از سرطان" داشته باشند و در اين خصوص، با شرايطى، با شما همكارى نمايند.