ژنتیک و درمان سرطان

داروهایی که ژنها و جهشها را هدف قرار میدهند:
داروهایی در حال طراحی و تولید هستند که تغییرات ژنها را هدف قرار میدهند. این داروها بیشتر پروتیین حاصل از این ژنها را هدف قرار میدهند. HER2/neu یک پروتوآنکوژن هست که به رشد سلولها کمک میکند. وقتی تعداد کپی ها زیاد میشود، این ژن تبدیل به پروتوآنکوژن میشود. در نتیجه آن پروتیین HER2 زیادی تولید میشود و به آن سرطان HER2 مثبت گفته میشود. این گونه بیماران به داروهای شیمی درمانی پاسخ خوبی نمی دهند. ولی از داروهایی همچون تراستوزماب، لاپاتینیب و داروهای دیگری که سلولهای HER2 را هدف قرار میدهند استفاده میشود. این داروها رشد این سلولهای سرطان را کاهش میدهند. در نتیجه سرطانهای سینه را آزمایش میکنند تا بدانند آیا تومور HER2 است و چگونه به درمان پاسخ خواهد داد. سرطا نهای دیگری هم میتوانند HER2 مثبت باشند. درمان ضد HER2 برای بیماران سرطان معده HER2 مثبت نیز مفید است.
در بیماران با لوسمی میلویید مزمن سلولهای سرطانی دارای ژن BCR-ABL هستند که پروتیین تیروزین کیناز را می سازد. داروهایی که این ژن را هدف قرار میدهند، مانند ایماتینیب در مقابل لوسمی میلویید مزمن بسیار مفید میباشد. باعث کاهش لوسمی در بیشتر بیمارانی که در مراحل زود تشخیص داده شدهاند میشود.
داروهایی که جهشهای خاص را هدف قرار میدهد، برای درمان لوسمی میلویید حاد، سرطان استرومال گوارشی، سرطان ریه غیر سلول کوچک، نوع خاصی از لنفوم غیر هوچکین و ملانوما به کار می رود.
داروهای فعال کننده ژنها:
متیلاسیون DNA یکی از راههای خاموش کردن ژنها است. داروهایی به نام هایپو متیلاسیون سطح متیلاسیون را کم میکنند. این در درمان سرطانهای با متیلاسیون غیر طبیعی، استفاده میشود. بعنوان مثال، در بیماری مایلو دیسپلازی، بعضی ژنها در سرطان متیلاسیون میشوند. داروی هایپومتیلاسیون دسیتاباین و آزاسایتیدین سطح متیلاسیون را کاهش میدهند که برای درمان موثر است.
داروهای دیگر که از طریق فعال کردن ژنها با سرطان مبارزه میکنند مهار کننده های هیستون دِاّستیلاز هستند، مانند وورینوستات و رومیدپسین.
آزمایش ژنها برای پیش بینی تاثیر داروها:
بعضی داروها در سلولهای دارای جهشهای خاصی اثری ندارند. ستوکسیماب و پّنیتوموماب برای درمان مرحله پیشرفته سرطان کولورکتال استفاده میشوند. ولی در درمان سرطانهایی که جهش در ژن KRAS دارند، فایده ای ندارند. در نتیجه پزشکان قبل از تجویز دارو آزمایش میکنند. ارلوتینیب در درمان سرطان ریه غیر سلول کوچک بیمارانی که جهش ژن EGFR دارند بهتر کار میکند.
آینده ژنتیک و درمان سرطان:
بسیاری از محققان به خاطر تغییراتی که در ژنها دیده میشود، در مورد آینده درمان سرطان بسیار امیدوار هستند. بسیاری از داروها در مرحله کارآزمایی بالینی هستند و احتمال دارد داروهای آینده شوند.
منبع: American Cancer Society 2018
مترجم: لینا علی بای، کارشناس ارشد ژنتیک