علت شناسی سرطان سینه
Breast Cancer Etiology
اگرچه علت دقیق سرطان سینه مشخص نیست، اما میدانیم که عوامل اصلی سرطان سینه چیست. اکثر زنان در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. از سوی دیگر، 75٪ از زنان مبتلابه سرطان سینه هیچ فاکتور خطر شناخته شدهای ندارند. از مهمترین عوامل سرطان سینه بالا رفتن سن و سابقه خانوادگی است. برای زنانی که تودههای سینه خوشخیم دارند خطر به آرامی افزایش مییابد و برای زنانی که قبلاً سرطان پستان، آندومتر، تخمدان یا روده بزرگ داشتهاند به طور معنیداری افزایش مییابد.
یک زن که مادر، خواهر یا دخترش سرطان سینه داشته است، دو تا سه برابر بیشتر احتمال ابتلا به این بیماری را دارد، بهخصوص اگر بیش از یک نفر از افراد درجه اول فامیل تحت تأثیر سرطان سینه قرارگرفته باشد. بخصوص درصورتیکه سرطان پیش از یائسگی رخ دهد یا سرطان در هر دو سینه توسعهیافته باشد. محققان دو ژن BRCA1 و BRCA2 را شناسایی کردهاند که مسئول برخی از موارد سرطان سینه خانوادگی هستند و از بین 200 زن 1 زن حامل یکی از این دو ژن است. حامل بودن یک ژن BRCA1 یا BRCA2 منجر به بروز سرطان سینه میشود و درحالیکه قطعی نیست زن حامل ژن سرطان سینه بگیرد، این خطر در زندگی او 45 تا 80 درصد است. این ژنها همچنین مسئول سرطان تخمدان هستند و با سرطان پانکراس، ملانوم و سینه مرد ((BRCA2 در ارتباط هستند. به دلیل این خطرات، استراتژیهای پیشگیرانه و دستورالعملهای غربالگری برای افرادی که دارای ژن BRCA هستند، تهاجمیتر است. ژنهای دیگری وجود دارند که بهعنوان افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه شناخته شدهاند ازجمله ژن PTEN، ژن ATM، ژن TP53 و ژن CHEK. بااینحال، خطر ابتلا به سرطان سینه این ژنها نسبت به ژن BRCA کمتر است.
بطورکلی زنان بالای 50 سال بیشتر از زنان جوانتر درخطر ابتلا به سرطان سینه هستند وزنان آفریقایی آمریکایی تبار بیشتر از زنان قفقازی قبل از یائسگی در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند.
ارتباط بین سرطان سینه و هورمونها روشن است. محققان معتقدند که زنانی که بیشتر در معرض هورمون استروژن هستند بیشتر مستعد ابتلا به سرطان سینه هستند. استروژن به سلولها فرمان تقسیم شدن میدهد و بیشتر که سلولها تقسیم میشوند بیشتر احتمال دارد به نوعی غیرطبیعی باشند و بهطور بالقوه تبدیل به سلول سرطانی میشوند.
ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون در طول زندگی یک زن کم وزیاد میشود و این تغییرات با سنی که قاعدگی شروع میشود (اولین قاعدگی دختر) و متوقف میشود (یائسگی)، متوسط طول هر دوره قاعدگی و سنی که اولین زایمان را انجام میدهد تحت تأثیر قرار میگیرد. خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که شروع قاعدگی آنها قبل از 12 سالگی است (حدود 2 برابر خطر ابتلا به سرطان پستان)، اولین فرزند آنها پس از 30 سالگی متولد شود، قاعدگی آنها پس از 55 سالگی متوقف شود یا با سینه شیر نداده باشند افزایش می یابد.
برخی مطالعات نشان دادهاند که هورمونهای قرصهای جلوگیری از بارداری احتمالاً خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمیدهند یا از سرطان سینه محافظت میکنند. بااینحال مطالعات دیگر نشان میدهد خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که قبلاً قرصهای ضدبارداری مصرف کردهاند، صرفنظر از اینکه چقدر طول کشیده است افزایش مییابد. برخی مطالعات نشان میدهد که استفاده از درمان جایگزینی هورمون با ترکیبی از استروژن و پروژسترون، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد. همچنین این مطالعات پس از پیگیری 7 ساله نشان میدهند که استفاده از استروژنها بهتنهایی باعث افزایش یا کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه نمیشود. بااین وجود، استفاده از آنها ممکن است خطر لخته شدن را افزایش دهد.
دوزهای بالایی از تابش، مانند قرار گرفتن در معرض پرتو درمانی، مانند استفاده از لنفوم هوچکین، یک عامل ایجاد سرطان سینه بعد از 15 تا 20 سالگی هستند. ماموگرافی تقریباً هیچ خطری برای ابتلا به سرطان سینه ایجاد نمیکند.
ارتباط بین رژیم غذایی و سرطان سینه بحث شده است. بیشتر در زنان یائسه چاقی یک عامل خطر قابلتوجه است، چراکه چاقی متابولیسم استروژن زن را تغییر میدهد.
نوشیدن مرتب مشروبات الکلی بخصوص بیشتر از یکبار در روز خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد.
بسیاری از مطالعات نشان دادهاند که زنان دارای رژیم غذایی با چربی زیاد یا گوشت قرمز یا محصولات لبنی پرچرب بیشتر احتمال دارد که در معرض سرطان سینه قرار گیرند. محققان معتقدند اگر یک زن دریافت کالری روزانه خود از چربی را به کمتر از 20-30 درصد کاهش دهد، رژیم غذایی او ممکن است به محافظت از او در برابر سرطان سینه کمک کند.
عوامل خطر سرطان سینه:
در سال 1940 خطر ابتلا یک زن به سرطان سینه 5٪ یا یک در 20 بود. در سال 2012 (آخرین سالی که آمار در دسترس است)، خطر ابتلا بیش از 12٪ یا بیشتر از یک در 8 بود. در بسیاری از موارد، مشخص نیست که چرا یک زن مبتلابه سرطان سینه میشود. درواقع، حدود نیمی از زنان مبتلابه سرطان سینه هیچ فاکتور خطر شناختهشدهای ندارند.
فاکتور خطر چیزی است که احتمال شانس گرفتن بیماری را افزایش میدهد. سرطانهای مختلف عوامل خطر متفاوتی دارند. بااینحال، داشتن یک عامل خطر سرطان، یا حتی چندین مورد، لزوماً به این معنی نیست که یک فرد مبتلابه سرطان شود. برخی از زنان با یک یا چند عامل خطر ابتلا به سرطان سینه هرگز مبتلابه سرطان سینه نمیشوند، درحالیکه حدود نیمی از زنان مبتلابه سرطان سینه هیچ فاکتور خطرناکی ندارند.
الف-عوامل خطر سرطان سینه با ریسک خیلی بالا:
یک زن با سابقه سرطان در یک پستان، مانند سرطان داکتال در situ (DCIS) یا سرطان مهاجم پستان، سه تا چهار برابر احتمال ابتلا به سرطان جدید سینه را دارد که با سرطان قبلی در سینه دیگر یا در بخش دیگری از همان سینه نامرتبط است. این سرطان جدید متفاوت از عود سرطان سینه قبلی است.
با بالا رفتن سن خطر ابتلا به سرطان سینه افزایش مییابد. هرسال حدود 77٪ از زنانی که به سرطان سینه مبتلا میشوند از 50 سال سن دارند و تقریباً 50٪ آنها 65 سال و بالاتر هستند. این نکته را مورد ملاحظه قرار دهید که در زنان 40 تا 50 ساله، خطر ابتلا به سرطان سینه یک مورد در 68 نفر است. از 50 سالگی تا 60 سالگی، این خطر به یک نفر در 42 نفر افزایش مییابد. در گروه سنی 60 تا 70 ساله، خطر ابتلا یک نفر در 28 نفر است. در زنان بالای 70 سال، یکی از 26 نفر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارد.
ب-عوامل خطر سرطان سینه با ریسک بالای متوسط:
داشتن مادر، خواهر یا دختر (نسل درجه اول) که مبتلابه سرطان سینه است، یک زن را در معرض خطر بیشتر بیماری قرار میدهد. وقتیکه این فامیل مبتلابه سرطان سینه قبل از یائسگی است و هر دو سینه مبتلابه سرطان هستند این خطر افزایش مییابد. داشتن یک فامیل درجه اول مبتلابه سرطان سینه تقریباً دو برابر خطر ابتلای یک زن به سرطان سینه را افزایش میدهد و داشتن دو نفر از بستگان درجه اول مبتلابه سرطان سینه سه برابر خطر ابتلا به آن را افزایش میدهد. همچنین داشتن یک فامیل نسبی مرد مبتلابه سرطان سینه نیز خطر ابتلا به این بیماری را در زنان افزایش میدهد.
حدود 5 تا 10 درصد از موارد سرطان پستان، ارثی هستند. افراد حاملهای هر یک از دو ژن خانواده سرطان به نام BRCA1 یا BRCA2 در معرض خطر بیشتری هستند. زنان حامل ژن BRCA1 با یک دگرگونی ارثی در این ژن 55 تا 65 درصد احتمال دارد که در طول زندگی خود مبتلابه سرطان سینه شوند و زنانی که تغییری در ژن BRCA2 دارند بیش از 45 درصد احتمال دارد که مبتلابه سرطان سینه شوند.
یک نتیجه از تکهبرداری سینه از ناهنجاری ناهمگون یاختههای بافتی (لوبولار یا دیکتال) یا سرطان لوبولار در situ نشان میدهد که زخمهای سینه خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان را 4 تا 5 برابر افزایش میدهند.
ج-عوامل خطر سرطان سینه با ریسک بالای کم:
این به سرطان سینه مربوط به بستگان درجه دوم یا درجه سوم مانند عمهها، خالهها، مادربزرگها و دخترخاله و دخترعمهها مربوط میشود.
- نمونه برداری غیر طبیعی قبلی سینه:
زنانی که قبلاً تکهبرداریهای داشتند و هرکدام از موارد زیر را نشان میدهند، احتمال کمی وجود دارد که مبتلابه سرطان سینه شوند: فیبروآنتیوم با ویژگیهای پیچیده، هیپرپلازی بدون آتپیپی، آدنوز اسکلروزیس و پاپیلوم انفرادی (fibroadenomas with complex features, hyperplasia without atypia, sclerosing adenosis, and solitary papilloma)
داشتن اولین فرزند بعد از 35 سالگی یا اینکه هرگز فرزندی نداشته باشید شما را در معرض خطر بیشتری قرار میدهد.
بودن در معرض استروژن بیشتر در طول زندگی به خاطر قاعدگی زودرس، شروع سن یائسگی بعد از 55 سالگی و هرگز باردار نشدن خطر ابتلا به سرطان سینه را بیشتر افزایش میدهد.
داشتن اضافه وزن (بهخصوص در کمر)، با مصرف بیشازحد کالری و چربی، خطر ابتلا به سرطان پستان، بویژه بعد از یائسگی را افزایش میدهد.
بویژه برای زنانی که مقدار زیادی از پرتو را قبل از 30 سالگی بهطورمعمول بهعنوان درمان سرطانهایی مانند لنفوم میگیرند خطر ابتلا به سرطان سینه بیشتری دارند.
- سرطانهای دیگر در خانواده:
اگر یک عضو خانواده مبتلابه سرطان تخمدان زیر 50 سال داشته باشد، خطر ابتلا به سرطان سینه در شما افزایش مییابد.
زنهای نسل یهودیان شرقی و مرکزی (اشکنازی) در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
مصرف الکل با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه ارتباط دارد. در مقایسه با زنانی که الکلی نیستند زنانی که یکبار در روز الکل میخورند خطر بسیار کمی وجود دارد که به سرطان سینه مبتلا شوند و کسانی که 2 تا 5 بار در روز الکل میخورند، در مقایسه با زنانی که الکل نمی خورند حدود 1.5 برابر بیشتر احتمال ابتلا به سرطان سینه دارند.
زنان قفقازی در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه بیشتری نسبت به زنان آفریقایی آمریکایی، آسیایی، اسپانیایی و بومی آمریکایی هستند. استثنائاتی از این زنان آمریکایی آفریقاییتبار که با احتمال بیشتری از زنان قفقازی به سرطان سینه مبتلا میشوند زیر 40 سال هستند.
- درمان جایگزین هورمون (HRT):
استفاده طولانیمدت ترکیب استروژن و پروژسترون خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد. به نظر میرسد 5 سال یا بیشتر پس از قطع درمان، افراد تحت این درمان جمعیت عمومی بازگردند.
د-عوامل خطر سرطان سینه با ریسک پایین:
- قرار گرفتن کمتر در معرض استروژن درونی:
داشتن حاملگی قبل از سن 18 سالگی، شروع یائسگی زودرس و برداشتن تخمدان قبل از 37 سالگی خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهد.
ه-عوامل بدون ارتباط با ریسک سرطان سینه:
- تغییرات سینه فیبروکیستیک.
- حاملگیهای چندقلویی.
- مصرف قهوه یا کافئین.
- استفاده از .anti perspirants
- استفاده از سوتینهایی که سیم دارند.
- استفاده از رنگ مو.
- داشتن سقط جنین عمدی یا غیرعمدی.
- استفاده از ایمپلنتهای سینه.
دانشمندان هنوز در حال بررسی این موضوع هستند که آیا سیگار کشیدن، رژیمهای غذایی با چربی بالا، عدم تمرین و آلودگی محیط زیست باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه میشود. برخی مطالعات نشان میدهند زنانی که از قرصهای ضدبارداری استفاده میکنند خطر ابتلا به سرطان سینه را خیلی کم افزایش میدهند. این خطر پس از متوقف کردن قرصها به مدت 10 سال یا بیشتر از بین میرود اما مطالعات دیگر هیچ ارتباطی را بین قرصهای ضدبارداری و سرطان سینه نشان نمی دهند. تحقیقات بیشتری برای تائید این یافته ها در حال انجام است.
منبع: WebMD 2017
مترجم: فاطمه عرفانی، کارشناس زبان انگلیسی
بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی