علت شناسی سرطان لوزالمعده (پانکراس)
Pancreas Cancer Etiology
حدود 46000 آمریکایی در سال مبتلا به سرطان پانکراس می شوند و اغلب قبل از کشف، رشد میکند و گسترش مییابد.
سرطان پانکراس هنگامی رخ میدهد که سلولهای پانکراس بدون کنترل رشد، تقسیم و گسترش پیدا می کنند و یک تومور بدخیم را شکل می دهند. سرطان پانکراس زمانی ایجاد میشود کهDNA یک سلول در پانکراس آسیب میبیند و موجب تکثیر غیرطبیعی آن میشود. سلول سرطانی رشد میکند و بسرعت گسترش مییابد و تبدیل به یک تومور میشود که از مرزهای طبیعی بدن پیروی نمیکند. درنهایت، سلولهای تومور بهجاهای دیگر بدن از طریق خون یا سیستم لنفاوی انتقال پیدا میکند (متاستاز).
هیچ کس دقیقاً نمیداند که چگونه روند آسیبمنجر DNA به سرطان پانکراس میشود. تجزیه وتحلیل سرطانهای پانکراس که جراحی میشوند، جهشهای خاصی را که تقریباً در همه موارد به طور مشترک رخ میدهد و جهشهای دیگری که بین افراد متفاوت است را نشان میدهد.
بعضی از این جهشها بصورت تصادفی اتفاق میافتند. برخی از جهش ها هم در پاسخ به چیزهای محیط اطراف ما رخ میدهد. ممکن است بعضی از جهشها ارثی باشند. وقتی جهشها به اندازه کافی رویهم انباشته میشوند، یک سلول بدخیم میشود و تومور شروع به رشد میکند.
همانند بسیاری از انواع سرطان، علل سرطان پانکراس مرموز است. اگرچه برخی از عوامل خطر شناساییشدهاند اما هنوز این تحقیقات کامل نشده است.
علت دقیق سرطان پانکراس ناشناخته است.
سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی خطر سرطان پانکراس است: تقریباً خطر ابتلا به سرطان پانکراس در افراد سیگاری دو برابر افراد غیر سیگاری است. سن، نژاد و سابقه خانوادگی از دیگر عوامل سرطان پانکراس هستند.
سیگار کشیدن، دیابت نوع 2 و اختلال در تحمل گلوکز (گاهی اوقات پیش دیابت یا دیابت مرزی نامیده میشود)، خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش میدهند. مطالعات متعددی ارتباط بین اضافه وزن و چاقی و خطر ابتلا به سرطان پانکراس را نشان دادهاند. برخی تحقیقات نیز ارتباط بین چربی شکم (دور کمر بزرگتر) و سرطان پانکراس، بخصوص در زنان را نشان داده اند.
برخی مطالعات پیشنهاد کردهاند که ممکنست خطر ابتلا به سرطان پانکراس با افزایش سطح فعالیت بدنی کاهش یابد، بویژه اگر ورزش کردن به عنوان شغل آن فرد باشد. از سوی دیگر، برخی مطالعات نشان میدهند که رژیمهای غذایی با غذای سرخشده و فرآوری شده و کمبود میوهها و سبزیجات با افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس ارتباط دارند. تحقیقات بیشتری برای تأیید این یافتهها ضروری است. مطالعات اندکی ارتباط احتمالی بین غذاهای خاص یا مصرف الکل و خطر سرطان پانکراس را بررسی کرده اند.
بهترین توصیه برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پانکراس پرهیز از مصرف دخانیات و حفظ وزن سالم است.
فعالیت فیزیکی و پیروی کردن از توصیههای دیگر ACS مربوط به رژیم غذایی سالم نیز ممکن است مفید باشد.
عوامل خطر سرطان پانکراس:
هیچکس علت اصلی سرطان پانکراس را نمیداند، اما برخی از عوامل خطر شناساییشده است. این عوامل در افرادی که مبتلابه سرطان پانکراس هستند، بیشتر از کسانی است که مبتلابه سرطان نیستند.
عوامل خطر پانکراس متعدد است، گرچه اکثر آنها به سختی با بیماری مرتبط هستند. بسیاری از افراد مبتلا به سرطان لوزالمعده هیچ یک از عوامل خطر خاص را ندارند.
از هر 76 نفر یک نفر به سرطان پانکراس مبتلا میشود. این نشاندهنده خطر متوسط این بیماری است. افرادی که هرکدام از عوامل خطر را دارند نسبت به افراد عادی در معرض خطر بیشتری هستند که این عوامل عبارتند از:
5 تا 10 درصد از افرادی که مبتلابه سرطان پانکراس هستند، یک عضو از خانواده شان مبتلابه سرطان پانکراس بود. چندین ژن متفاوت با افزایش خطر مرتبط بوده است. هرچند ژن خاص سرطان پانکراس هنوز شناسایی نشده است.
افراد مبتلابه دیابت لزوماً مبتلا به سرطان پانکراس نمیشوند، اما بین این دو ارتباطی وجود دارد.
- سیگار کشیدن و سرطان لوزالمعد:
بخوبی شناختهشده است که سیگار کشیدن موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس میشود. خطر ابتلا به سرطان پانکراس، بیست سال پس از ترک سیگار، به اندازه خطر ابتلای کسی است که هرگز سیگار نکشیده است.
- چاقی و عدم فعالیت و سرطان لوزالمعده:
در مطالعه ای روی 88000 پرستار، افرادی که چاق بودند (شاخص توده بدنی بیش از 30) با احتمال بیشتری مبتلابه گسترش سرطان پانکراس بودند؛ کسانی که اغلب ورزش میکردند در حدود 50 درصد کمتر از کسانی که ورزش نمی کردند مبتلابه سرطان پانکراس بودند.
- کیستهای پانکراس و پانکراتیت مزمن و سرطان لوزالمعد:
افرادی که یک یا هر دو این عوامل را دارند، در معرض خطر ابتلا به سرطان پانکراس هستند.
- رژیم غذایی و سرطان لوزالمعده:
در مطالعات حیوانی رژیم غذایی دارای چربی و گوشت (بویژه گوشت دودی یا فرآوری شده) بالا با سرطان پانکراس مرتبط است. در برخی از مطالعات نشان داده شده است که خوردن یک رژیم غذایی سالم و غنی از میوه و سبزی باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان پانکراس می شود. اما هنوز مطالعات دیگر نشان میدهد هیچ ارتباطی بین تغذیه و سرطان پانکراس وجود ندارد.
- لیکوپن و سلنیوم و سرطان لوزالمعد:
مطالعات، سطوح پایین این مواد را در برخی از افراد مبتلابه سرطان پانکراس نشان دادهاند. این امر ثابت نمیکند که سطح پایین لیکوپن و سلنیوم باعث ایجاد سرطان پانکراس میشود. هرگونه رژیم غذایی حاوی گوشت و سبزیجات قرمز یا زرد معمولا حاوی لیکوپن و سلنیوم به مقدار کافی است.
از بین بردن عوامل خطر برای سرطان پانکراس، خطر ابتلا به سرطان را بهطور کامل کاهش نخواهد داد، اما خوردن یک رژیم غذایی سالم، حفظ وزن سالم و ورزش اغلب سلامت کلی را بهبود می بخشد و خطر ابتلا به دیگر مشکلات سلامتی را کاهش میدهد.
منبع: 2107 American Cancer Society
WebMD Medical Reference Reviewed by Minesh Khatri, MD on July 24, 2017
مترجم: فاطمه عرفانی، کارشناس زبان انگلیسی
بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی