درمان سرطان مغز:
چه پزشكانی، "سرطان مغز" را درمان می کنند؟
بسته به مرحله سرطان مغز (گستردگى، مكان و شدت)، ممكنست چندين پزشك متخصص با هماهنگى يكديگر، در يك تیم درمانى، به تصميم گيرى براى انتخاب گزينه هاى درمانى مشغول باشند. مثلاً:
- متخصص جراحی مغز و اعصاب: پزشک متخصص درمان بیماریهای مغز و طناب نخاعی و اعصاب با جراحی که کل برنامه درمان را طرح ریزی می کند.
- فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی: پزشک فوق تخصص درمان سرطان با داروهای شیمی درمانی، تارگت تراپی و ایمونوتراپی و پیوند مغز استخوان.
- متخصص (داخلی) مغز و اعصاب: پزشک متخصص تشخیص بیماریهای مغز و نخاع و اعصاب و درمان آن بیماریها با دارو.
- متخصص رادیوتراپی آنکولوژی: پزشک متخصص درمان سرطان با پرتودرمانی.
ممکنست شما سایر تخصص ها را نیز در تیم درمان سرطان خود ببینید، مانند: پزشک دستیار، پرستار، متخصص تغذیه، روانشناس، مددکار اجتماعی و ... .
درمان تومور مغز بسته به فاکتورهای مختلف خیلی تفاوت می کند: سن بیمار، سلامت عمومی و سایز، موقعیت و نوع تومور. شما و عزیزانتان سوالات خیلی زیادی درمورد سرطان مغز، درمان آن، عوارض جانبی و پیش آگهی بیماری خواهید داشت. تیم سلامت شما بهترین منبع برای این دریافت اطلاعات است. برای پرسیدن درنگ نکنید.
مروری بر درمان سرطان مغز:
درمان سرطان مغز معمولاً پیچیده است. اغلب برنامه های درمانی شامل مشاوره با چندین پزشک می شود.
- تیم پزشکان شامل جراحان مغز و اعصاب، آنکولوژیست ها، متخصصین پرتو درمانی و البته پزشک اولیه ی شما می باشد. تیم شما ممکن است همچنین شامل یک متخصص تغذیه، یک فعال اجتماعی یک فیزیوتراپیست و احتمالاً سایر تخصص ها مانند نورولوژیست نیز باشد.
- برنامه های درمانی براساس موقعیت تومور، نوع، سایز، سن شما و هر مشکل پزشکی دیگری که داشته باشید خیلی فرق می کند.
- بیشترین برنامه های استفاده شده عبارتند از: جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی. در اغلب بیماران بیش از یکی از اینها استفاده می شود.
جراحی سرطان مغز: خیلی از افراد با تومور مغزی جراحی می شوند.
- هدف از جراحی این است که ثابت کنیم آیا اختلال دیده شده در تصویر برداری ها واقعاً تومور است؟ و تومور خارج شود. اگر نتوانیم تومور را خارج کنیم جراح برای تعیین نوع آن یک نمونه از تومور می گیرد.
- در برخی موارد، اغلب در تومورهای خوش خیم علائم با خارج سازی تومور توسط جراحی کاملاً شفا می یابد. جراح مغز و اعصاب تلاش خواهد کرد تا در صورت امکان تمام تومور را خارج کند.
شما ممکن است قبل از جراحی درمانهای دیگری نیز بگیرید، برای مثال:
- ممکن است به شما داروی استیروئیدی مانند دگزامتازون داده شود تا تورم بافت مغز کاهش یابد.
- به شما ممکن است داروی ضد تشنج داده شود تا تشنج درمان شود یا از آن جلوگیری شود.
- اگر مایع مغزی نخایی اطراف مغزتان افزایش یافته باشد ممکن است یک لوله پلاستیکی نازک به نام شانت برای کشیدن مایع کارگذاشته شود. یک انتهای شانت درون حفره ای که مایع جمع می شود قرار می گیرد، انتهای دیگر پوست شما دوانیده می شود تا به قسمت دیگری از بدن برسد. مایع از مغز به محل دیگری که بتواند به راحتی دفع شود هدایت می گردد.
پرتو درمانی سرطان مغز: پرتو درمانی (رادیوتراپی) عبارت است از: استفاده از اشعه های پرانرژی برای کشتن سلول های تومور و توقف رشد و تکثیر آنها.
- پرتو درمانی ممکن است برای افرادی که نمی توانند جراحی شوند به کار رود. در سایر موارد بعد از جراحی و برای کشتن هرگونه سلول توموری باقی مانده به کار می رود.
- پرتو درمانی یک درمان موضعی است یعنی تنها سلول هایی را که در مسیر پرتو قرار دارند تحت تاثیر قرار می دهند و معمولاً به سلول های جاهای دیگر بدن یا مغز آسیب نمی زند.
پرتو درمانی با روش های زیر امکان پذیر است:
- پرتو درمانی از خارج: از یک پرتو پرانرژی هدف گیری شده به سمت تومور استفاده می کنند. پرتو از پوست، جمجمه، بافت سالم مغز و سایر بافت ها می گذرد تا به تومور برسد. درمان ها معمولاً برای یک مدت زمانی مشخص و پنج روز در هفته داده می شود. هر دران تنها چند دقیقه طول می کشد.
- پرتودرمانی از داخل یا با کمک ایمپلنت: از یک کپسول کوچک رادیواکتیو که درون تومور گذاشته شده است استفاده می کند. پرتو صادر شده از کپسول تومور را نابود می کند. فعالیت رادیو اکتیو کپسول هر روز به میزان کمی افت می کند و به دقت محاسبه می شود تا هنگامی که دوز ایده آل داده شد خارج گردد. هنگام دریافت این درمان شما نیاز دارید تا برای چند روز در بیمارستان اقامت کنید.
- SRS) Stereotactic Radiosurgery): گاهی مواقع تکنیک جراحی بدون تیغ هم گفته می شود. اگرچه جراحی نیست. در این روش بافت مغز بدون باز کردن جمجمه تخریب می شود. برای تعیین دقیق محل تومور در مغز از سی تی یا ام آر آی استفاده می شود. یک دوز بالای پرتو پر انرژی از زوایای مختلف به تومور تابیده می شود. پرتو تومور را تخریب می کند. srs نسبت به جراحی باز عوارض کمتری دارد و مدت ریکاوری کوتاه تر است.
شیمی درمانی سرطان مغز: شیمی درمانی از داروهای قوی برای کشتن سلول های توموری استفاده می کند.
- یک دارو یا ترکیبی از داروها ممکن استفاده شود.
- داروها از طریق دهان یا تزریق وریدی تجویز می شود.
- برخی داروها از طریق شانت کارگذاشته شده برای کشیدن مایع اضافی مغز داده می شود.
- شیمی درمانی معمولاً دوره ای داده می شود. هر دوره شامل یک درمان شدید و سپس استراحت و ریکاوری است. هر دوره (سیکل) چند هفته طول می کشد.
- اغلب رژیم ها طوری طراحی شده اند که دو تا چهار دوره طول می کشد، سپس یک استراحت داده می شود تا معلوم شود تومور شما چگونه به درمان پاسخ داده است.
- عوارض شیمی درمانی به خوبی شناخته شده است. تحمل آنها برای برخی افراد ممکن است خیلی سخت باشد. این عوارض عبارتند از: تهوع، استفراغ، زخم دهان، کاهش اشتها، ریزش مو. که البته برخی از این عوارض با دارو قابل برطرف شدن است.
درمان های جدید سرطان مغز: درمان های جدید سرطان همیشه در حال به روز رسانی است. زمانی که یک درمان ظاهراً امیدبخش است در آزمایشگاه مورد مطالعه قرار میگیرد و تاجای ممکن بهینه سازی می شود و سرانجام در کارآزمایی های بالینی روی بیماران سرطانی تست می شود. در کارآزمایی های بالینی محققین تاثیر داروهای جدید را روی گروهی از داوطلبین مبتلا به سرطان مغز تست می کنند. بیماران با سرطان مغز ممکن است نسبت به شرکت در کارآزمایی های بالینی به دلیل ترس از عدم دریافت درمان موثر مقاومت نشان دهند.
- کارآزمایی های بالینی برای هر نوعی از سرطان وجود دارد.
- مزیت کارآزمایی های بالینی این است که آنها درمان های جدیدی را پیشنهاد می کنند که ممکن است موثر تر درمان های موجود یا کم عارضه تر از آنها باشند.
- عیب آنها این است که ثابت نشده درمانشان موثر باشد یا برهر بیماری اثر بگذارد.
- بسیاری از بیماران سرطانی شرایط شرکت در کارآزمایی های بالین را دارند.
- لیستی از کارآزمایی های بالینی در وب سایت موسسه ی ملی سرطان آمریکا وجود دارد.
پیگیری: زمانی که یک تومور مغزی تشخیص داده می شود شما باید خیلی مراقب باشید که تمام ملاقات هایتان با مشاورین و پزشک اولیه تان را انجام دهید. بیماران با سرطان مغزی اغلب در خطر مشکلات پزشکی دیگر مانند عود سرطان یا بدتر شدن علائمشان هستند.
گروه های پشتیبانی و مشاوره سرطان مغز:
زندگی با سرطان چالش های جدید فراوانی را پیش روی شما، خانوادتان و دوستانتان قرار می دهد.
- شما ممکن است نگرانی های زیادی در مورد اینکه چگونه سرطان شما و زندگی طبیعی تان را تحت تاثیر قرار می دهد داشته باشید. این نگرانیها عبارتند از: مرافبت از خانواده و خانه تان، حفظ شغلتان، ادامه روابط دوستی تان و فعالیتهایی که از آنها لذت می بردید.
- بسیاری افراد احساس عصبانیت و افسردگی دارند. برخی احساس خشم دارند و سایرین احساس درماندگی و شکست میکنند.
- برای اغلب مبیان به سرطان صحبت در مورد احساسات و نگرانیهایشان کمک کننده است.
- دوستان و اعضای خانواده شما میتوانند خیلی از شما حمایت کنند. ممکنست آنها برای پیشنهاد کمک خیلی درنگ کنند تا ببینند شما چگونه با سرطان مقابله میکنید. منتظر آنها نباشید. اگر میخواهید درمورد نگرانی هایتان صحبت کنید آنها را در جریان بگذارید.
- برخی افراد نمیخواهند برای عزیزانشان محدودیت ایجاد کنند یا ترجیح میدهند درباره دلواپسی هایشان با فردی متبحرتر اما کم احساس صحبت نمایند. یک مددکار اجتماعی، مشاور یا روحانی میتوانند برای درمیان گذاشتن احساسات و نگرانی های ابتلا به سرطان کمک کنند. آنکولوژیست شما باید یکنفر را به شما معرفی کند.
- بسیاری از مبتلایان به سرطان از صحبت با سایر مبتلایان به سرطان خیلی کمک میگیرند. به اشتراک گذاشتن نگرانی با سایر افرادیکه تجربه مشابهی داشته اند میتواند بسیار اطمینان بخش باشد. ممکنست گروههای پشتیبانی دارای اعضای مبتلا به سرطان در مرکز درمانی شما وجود داشته باشد. جامعه سرطان امریکا (American Cancer Society) اطلاعاتی درمورد گروههای پشتیبانی سراسر امریکا دارد.
مراقبت در منزل بیماران سرطان مغز:
زمانیکه با سرطان مبارزه میکنید، تیم سلامت شما باید درمورد جزئیات مراقبت در منزل با شما و خانواده تان صحبت نمایند.
- مراقبت در منزل معمولا بسته به علایمتان شامل تجهیزات حمایتی میشود.
- مثلا اگر شما در راه رفتن مشکل دارید، باید احتمالا در منزل واکر یا ویلچر داشته باشید.
- اگر اختلال ذهنی پیدا کرده اید، یک برنامه مراقبتی باید به سمت برآوردن نیازهای شخصی شما باشد.
اگر پیش آگهی شما ضعیف است، مطلوب است که درباره طب تسکینی با شما صحبت شود.
- طب تسکینی در منزل راهی برای تسکین درد و علایم و نیز حمایت روحی و روانی از بیمار و خانواده در منزل بجای بیمارستان است. این شامل یک برخورد چند تخصصی شامل پزشک یا سایر مراقبین سلامت، پرستاران، داروساز، مددکار اجتماعی، روحانی و مشاور میشود.
- مقوله های میل به زندگی و مدیریت لحظات آخر زندگی مسایل حقوقی ای هستند که تعیین میکنند چه درمانی داده شود و چه درمانی متوقف گردد. مثلا یک فرد با سرطان پیشرفته مغز ممکنست نخواهد در صورت توقف تنفس از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده نماید. شما این حق را دارید که تا زمانیکه از نظر ذهنی سالم هستید، در این موارد تصمیم بگیرید.
منبع: 2017 American Cancer Society
مترجم: نادر قطمیری، کارشناس زبان انگلیسی
بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی