درمان مشكلات جنسى مردان مبتلا به سرطان
Treatment of Sexual Problems in Men with Cancer
برخورد با مشکلات جنسی:
چه انتظاری باید داشته باشید؟
دقيقاً مشخص نيست كه بعد از انجام درمان براى هر كس، چه اشكالاتى از نظر توان جنسى و يا تمايلات پديدار مى شود، اما بالا رفتن سن هم خود موجب كاسته شدن از شهوات و تمايل به مقاربت و ارتباط جنسى، مى گردد. چنانچه رسيدن "به اوج لذت جنسى" براى شما دشوار شده است، با تیم درمان سرطان در اين موارد گفتگو نماييد.
چه درمان هایی برای کمک به نعوظ وجود دارد؟
اگر مشكل در دستيابى به نعوظ باشد، داروهايى مانند "سيلدنافيل"، يا "تادالافيل" در دسترس مى باشد كه بايد با تجويز پزشك مصرف نماييد (در بعضى از مردان، اين قرص ها در چند ماه اول موثر نيستند)،اما اغلب با گذشت زمان اثرات آن ها پديدار مى شود (١٨ تا ٢٤ ماه بعد از عمل). بايد بدانيم كه ممكنست برخى از اين داروها، با ديگر داروهاى مصرفى ما تداخل داشته باشند و پزشك بايد از نوع و دوز آن ها مطلع باشد.
برخى عوارض جانبى اين داروها، كه شايع تر هستند شامل: سردرد، گر گرفتگى، به هم خوردن معده، و حساسيت به نور ... مى باشند. ندرتاً، خونريزى چشم هم ديده شده. از عوارض نادر دیگر این قرص ها کوری ناشی از انسداد خونرسانی به عصب بینایی ته چشم است. این عارضه اغلب در مردان با فشار خون بالا، چربی خون، قند خون بالا یا سیگاریها دیده میشود.
اما گاهى ديده شده كه "نعوظ" بعد از مقاربت و يا انزال هم، همچنان به جاى خود باقى مانده و در اين حالت سريعاً بايد به بيمارستان مراجعه نمود (زيرا احتمال آسيب ديدگى جدى وشديد "آلت" وجود دارد).
ديگر روش هايى هم براى دستيابى به "نعوظ " وجود دارند، مانند تزريق داروهاى خاصى كه مرتبه اول در مطب پزشك تزريق آن آموزش داده شده، واين دارو موجب مى شود كه "نعوظ مستحكم "رخ دهد و دخول آلت به راحتى انجام پذيرد.
با استفاده از وسيله اى "شياف" مانند، دارويى را از راه مجراى سر آلت (ميزراه) وارد آلت نموده و اين دارو از سلول هاى بدنه "شافت" آلت جذب شده و ايجاد نعوظ مى نمايد.
روش ديگر، "مكش" است كه با ايجاد خلأ هوا در اطراف آلت (با پمپ ويژه)، باعث مى شود خون بيشترى به داخل بدنه آلت وارد شده، و نعوظ حادث شود، سپس بايد انتهاى آلت را با نوار مخصوصى بست تا از خروج خون، جلوگيرى بعمل آيد. این روش از تزریق راحتتر است اما ممکنست بخوبی آن کار نکند. (احتمال اينكه بعد از ارتباط جنسى، در اين جا هم نعوظ محكمى كه ايجاد شده، بخواهد هم چنان برقرار بماند، در كليه اين روش ها وجود دارد، كه در آن صورت، بايد سريعاً به بيمارستان رجوع نمود).
روش هاى ديگرى هم ابداع شده اند كه شامل "كارگذارى" مصنوعى ابزارى در آلت و يا اطراف آن مى باشد، مثلاً در يكى از آن ها، سيلندر هايى را از جنس سيليكون در دو طرف آلت قرار داده و پمپ آن را در پوسته حفاظ بيضه ها قرار داده و با فشردن آن، مايعى (آب و نمك) وارد سيلندر ها شده و ايجاد نعوظ مى نمايد، و بعد از فعالیت جنسی، اين مايعات به محل خود بر مى گردد. در اين روش از دو سيستم، يا دو قطعه و يا سه قطعه استفاده مى شود (براى درك كامل جزييات كار كرد اين ابزار رجوع به يورولوژيست متخصص، ضرورى مى باشد).
پروتز سه قطعه: بسیار شبیه یک نعوظ معمولی عمل میکند. اصول كلى اين است كه مايعى مخلوط از رنگ هاى مخصوص راديولوژى و آب نمك، از يك كيسه كه در كشاله ران كار گذاشته مى شود، به داخل آلت پمپ شده و ايجاد نعوظ مى كند و با لوله كشى هاى خاصى، پس از مقاربت، اين مايع به جاى خود باز مى گردد. (شير فلكه مخصوص آن، در پوست بيضه كار گذاشته مى شود.)
پروتز دو قطعه: اغلب مایع پشت سیلندرها قرار دارد و پمپ آن زیر پوست بیضه کار گذاشته میشود.
در هر دو این روشها ظاهر آلت در حالت غیر نعوظ مانند آلت عادی است بجز اینکه کمی متورم تر است.
پروتزهای غیر قابل اتساع: در این روش با كارگذارى میله هاى بسيار باريك آنتن مانند، نیمه سخت، در بدنه دو طرف بدنه آلت، در هنگام مورد لزوم، ايجاد نعوظ مى نمايند.
هركدام از اين روش ها، فوايد و مضارى را دارند مثلاً احتياج به جراحى هاى پيچيده دارند و بعد كار كردن با آن ها راحت است، و احساس مشابه "نعوظ طبيعى" را ايجاد مى نمايد. اما از احتمال عوارض جانبى هم نبايد غافل شد. اين ابزار و لوازم، فقط مشكل نعوظ را تاحدودى بر طرف مى نمايند، اما درمانى براى كمبود تمايلات و يا ضعف در توان مقاربت، محسوب نمى شوند.
گاهى عدم تعادل هورمونى موجب كمبود ميل جنسى مى شود. با انجام آزمايشات ويژه و نيز دستور پزشك، هورمون تستوسترون، به بعضى مردان داده مى شود (هر چند تا بعد از ٦٠ سالگى هم ميزان توليد طبيعى آن كافى است)، اما براى مردانى كه سرطان پروستات داشته اند معمولاً تجويز نمى شود.
بدانيد كه تاثیر درمان هاى گياهى، دم كرده ها، جوشانده ها، پودرهاى تركيبى، گياهان سنتى و از اين قبيل، هيچ گونه تاثير ثابت شده ای بر نعوظ ندارند.
مشاوره جنسی چه موقع کمک کننده است؟
چند جلسه گفتگو با روان شناس و كارشناس متخصص در مسائل جنسى، در بسيارى موارد كه مشكلاتى بعلت نگرانى واسترس پديدارشده اند همانند: كم شدن میل جنسی، مشكل در ايجاد و حفظ نعوظ، عدم رسيدن به اوج لذت، انزال زود رس،... می تواند بسيار مفيد و موثر باشد.
آیا راهی برای برگرداندن اوج لذت جنسی به قبل وجود دارد؟
برخى مردان پس از درمان، شكايت دارند كه زمان "اوج لذت" آن ها بسيار كوتاه شده و يا از "شدت" آن كاسته شده است. اول اين كه، با بالا رفتن سن، اين موضوع عادى است، و ديگر اين كه مشكلات نعوظ و نگه داشت آن، عامل اصلى بوده و با بر طرف شدن كامل آن (چنانچه مقدور و ميسر باشد)، بسيارى از اين مسائل بتدريج حل مى شوند. برخى بیماران كه بعد از درمان سرطان "انزال خشك" دارند، نيز از كمبود حس لامسه در آلت خود شاكى هستند. داروهاى اندكى براى افزودن بر "لذت" انزال وجود دارند، اما عوارض جانبى وسيعى به همراه دارند و معمولاً بعد از چند بار استفاده اثر بخشى خود را از دست مى دهند.
جنبه هاى خاص بعد از درمان سرطان:
یوروستومی، کولوستومی، ایلئوستومی:
یوروستومی وسیله ایست که اجازه خروج مواد زاید از بدن را میدهد.
یوروستومى: ايجاد مسير جديدى در ديواره شكم، براى نگه داشت موقت وخروج ادرار مى باشد. (بعد از بيرون آوردن مثانه و ...)
کولوستومى: در بعضى از جراحى هاى ديگر، كه منجر به خارج ساختن ركتوم (راست روده و مقعد) مى شود، مجراى خاصى را در ديواره شكم گشوده و كيسه مخصوصى را در بيرون شكم به آن وصل نموده تا مواد زايد (مدفوع) دفع شونده از لوله هاى گوارشى (روده ها) در آن كيسه به تدريج انباشته شده و سپس با گشودن دريچه مخصوص، آن مواد، بيرون ريخته شود. اگر براى ساختن آن منفذ (مجرا) در ديواره شكم از روده بزرگ استفاده نمايند، به آن "كولوستومى" گفته، و اگر از روده كوچك استفاده شود، به آن "ايلئوستومى" مى گويند.
اگر از اين وسايل استفاده مى كنيد، بايد قبل از اقدام به مقاربت، آن ها را خالى و تميز نموده و براى انجام "همخوابگى" از روش ها و "وضعيت هايى" بهره ببريد كه با شرايط شما سازگارى داشته باشند (استفاده از چند بالش).
لارينگكتومی (در آوردن حنجره):
جراحى اى است كه در حلق انجام شده و بر اثر آن تارهاى صوتى از بين میرود (ديگر قادر به صحبت نيستيد، مگر با ابزارى ويژه). براى تنفس، در جلوئ گردن، منفذى را ايجاد مى كنند كه آن را با در پوشى ويژه (براى جلوگيرى از ورود گرد وغبار به ناى و نيز پيشگيرى از خروج مخاط ترشح شده از ريه ها)، مى پوشانند. شما مى توانيد با پوشيدن يك دستمال گردن و يا لباس يقه اسكى، آن را از انظار دور نگه داريد.
گاهی بدلیل بوی غذا که از استومی ساتع میشود، فرد مقابل آزرده میشود، سعی کنید از ادویه ها و سیر در غذا استفاده نکنید و از افتر شیو برای خوشبو نمودن پوست اطراف استفاده نمایید.
گاهی بدلیل اشکال در صحبت کردن حین رابطه جنسی زوجین نمیتوانند ارتباط مطلوبی برقرار نمایند. اگر یاد گرفته باشید که از طریق مری صحبت نمایید صحبت حین را بطه کار چندان سختی نیست.
درمان سرطان هاى سر و گردن:
در درمان هاى سر وگردن، گاه ظاهر صورت آسيب ديده و بد منظر مى شود. اما، امروزه، با كشفيات جديد، قطعات مشابه و مناسب و به رنگ پوست بدن فرد ساخته شده و در جاى خود كار گذارده مى شود تا چهره طبيعى تر جلوه نمايد و يا صداى شما به حالت قبل خود كمى شبيه تر شود.
قطع عضو:
قطع دست یا پا بدلیل سرطان واقعه ایست که میتواند فعالیت جنسی را مختل نماید. اینکه حین فعالیت جنسی پروتز را بپوشید یا نه بستگی به همسر شما دارد که آیا میتواند بدون پروتز در وضعیت مناسبی قرار بگیرد یا خیر. قطع عضو ممکنست موجب ایجاد درد هایی شود که تا مدتها باقی بماند و تمرکز فرد را حین رابطه بر هم بزند. برای کنترل بهتر درد با پزشک خود صحبت نمایید.
از دست دادن بیضه:
بیضه ها نماد کامل مردانگی هستند و پستان هاى برجسته، نشان و سمبل كامل زنانگی هستند. اگر چه برخی مردان نسبت به نبود بیضه ها بی تفاوتند اما برخی مردان نسبت به واکنش طرف مقابلشان نگرانند. این نگرانی بیشتر در مردانی دیده میشود که رابطه طولانی مدتی با همسر خود نداشته اند.
پا، دست و ساير اندام های (كه به طرز چشم گيرى شبيه به طبيعى هستند) مصنوعى، سينه و نيز بيضه مصنوعى (كه با آب نمك مخصوصى پر شده)، بسيار شبيه سینه و بيضه طبيعى، با تكنولوژى جديد ساخته شده اند.
کوچک شدن بیضه بعد از خارج سازی پروستات:
گاهى بعد از عمل جراحى و برداشتن غده پروستات، آلت كوچكتر شده و حتى شايد تا شش ماه بعد، چنين بنظر برسد كه آلت در حال برگشت به داخل بدن است. دلايل آن دقيقاً مشخص نيست، اما گفته شده كه شايد به علت تغييرات جريان خون و يا آسيب به سيستم هاى عصبى باشد. در حال حاضر هیچ درمان شناخته شده ای برای جلوگیری یا درمان کوچک شدن آلت وجود ندارد. گاهى شروع زود هنگام "توانبخشى آلت"، میتواند مقدارى روند آن را كند سازد. مطالعات بيشترى مورد لزوم است.
سرطان آلت:
"درمان سرطان آلت"، گاهى موجب قطع انتهاى آلت مى شود، اما گاهى آنقدرى از آلت تناسلى باقى مى ماند كه براى هدايت جريان ادرار به خارج از بدن كافى باشد، حتى مقاربت و يا دستيابى به انزال و اوج لذت جنسى براى هر دو شريك جنسى هم ميسر خواهد بود. (هرچند شبكه عصبى در انتهاى آلت گسترده تر است).
گاهى به اجبار، بعلت گسترش سرطان، كل آلت قطع مى شود و جراح مجراى خروج جديدى براى ادرار، (معمولاً ما بين كيسه محافظ بيضه ها و مقعد) ايجاد مى نمايد (كنترل ادرار هنوز ميسر است). معمولاً اين سرطان در پيرمرد ها اتفاق مى افتد که آن ها ديگر اعمال جنسى را كنار گذارده اند. (جراحى ها بسيار پيچيده و ... براى ساخت و ايجاد آلت مصنوعى قابل انجام است، اما هزينه و ملزومات بسيارى دارد).
داشتن احساس خوب نسبت به خودتان و رابطه جنسی:
كلاً شما بايد بتوانيد خود را وادار كنيد كه در مورد خود احساس خوبى داشته باشيد (علیرغم تغييراتى كه در شما ايجاد شده) و اين احتياج به گذشت زمان داشته و تلاش بسيارى را طلب مى نمايد. اما بدانيد كه برقرارى ارتباط جنسى بين دو نفر، هميشه امكان پذير است و مهم ترين قسمت آن، كه ركن اساسى مى باشد، داشتن روابط دلپذير و عاشقانه متقابل است. هنگامى كه احساس مى كنيد كه آمادگى مقاربت و عشقبازى داريد، عجله ننماييد، اجازه دهيد كه احساسات شما كاملاً متمركز شده و به ملايمت، زمان زيادى را به "بوس و كنار" اختصاص دهيد.
منبع: American Cancer Society 2017
مترجم: نادر قطمیری، کارشناس زبان انگلیسی
بازبینی: سیدسعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی