درمان سرطان مقعد:
چه پزشکانی "سرطان مقعد" را درمان می کنند؟
بسته به مرحله سرطان مقعد (گستردگى، مكان و شدت)، ممكنست چندين پزشك متخصص با هماهنگى يكديگر، در يك تیم درمانى، به تصميم گيرى براى انتخاب گزينه هاى درمانى مشغول باشند. مثلاً:
- متخصص جراحی عمومی: پزشک متخصص درمان بیماریهای مقعد با جراحی.
- فلوشیپ جراحی سرطان: پزشک متخصص جراحی عمومی که دوره تکمیلی (فلوشیپ) جراحی سرطان را طی کرده و سرطان های مقعد را با جراحی و درآوردن بافت سرطانی درمان می کند.
- فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی: پزشک فوق تخصص درمان سرطان با داروهای شیمی درمانی، تارگت تراپی و ایمونوتراپی و پیوند مغز استخوان و کل برنامه درمان را طرح ریزی می کند.
- فوق تخصص گوارش: پزشک فوق تخصص تشخیص بیماریهای دستگاه گوارش و مقعد و درمان آن بیماریها با دارو.
- متخصص رادیوتراپی آنکولوژی: پزشک متخصص درمان سرطان با پرتودرمانی.
ممکنست شما سایر تخصص ها را نیز در تیم درمان سرطان خود ببینید، مانند: پزشک دستیار، پرستار، متخصص تغذیه، روانشناس، مددکار اجتماعی و ... .
درمان سرطان مقعد بر اساس مرحله بیماری:
نوع درمانی که تیم سرطان شما توصیه می کند بستگی دارد به نوع سرطان مقعد، محل آن و میزان انتشار آن (stage:مرحله).
اغلب متخصصین معتقدند در موارد انتشار به فراتر از مقعد یا در موارد شکست درمان استاندارد باید شرکت در مطالعه (کارآزمایی) بالینی مد نظر باشد.
تومورهای مقعد واقع در لبه مقعد (مارژین) یا پوست اطراف مقعد (نه کانال مقعد) گاهی متفاوت از سرطان های کانال مقعد درمان می شوند.
درمان مرحله 0 سرطان مقعد:
در این مرحله سرطان هنوز در پوشش داخلی مقعد است و به لایه های عمقی تر رشد نکرده است. سرطان های مقعد بندرت در این مرحله ابتدایی کشف می شوند.
اغلب می توان تومورهای این مرحله را بطور کامل با جراحی خارج نمود (خارج سازی موضعی). هدف اینستکه کل سرطان و نیز حاشیه سلولهای سالم اطراف آنرا خارج نماییم. بندرت به پرتودرمانی و شیمی درمانی نیاز می شود.
درمان مرحله I,II سرطان مقعد:
این سرطانها به درون دیواره مقعد رشد کرده اند اما به اعضای مجاور نفوذ نکرده اند و به غدد لنفاوی کشیده نشده اند.
جراحی (خارج سازی موضعی) می تواند برای خارج سازی برخی از تومورهای کوچک (معمولا کوچکتر از یک سانتیمتر) ایکه به اسفنکتر مقعد دست اندازی نکرده اند به کار رود. در برخی موارد ممکنست سپس شیمی یا پرتودرمانی انجام شود.
درمان استاندارد سرطان مقعد ایکه بدون آسیب به اسفنکتر مقعد قابل خارج سازی نیست پرتودرمانی همراه با شیمی درمانی است (شیمی/پرتودرمانی). در شیمی/پرتودرمانی دو درمان در یکزمان داده می شود. معمولا شیمی درمانی با 5-FU و میتومایسین C انجام می شود. میتومایسین بصورت تزریق کوتاه مدت وریدی (IV) معمولا در شروع پرتو درمانی داده می شود و سرانجام در نزدیک خاتمه درمان (حوالی هفته 4 تا 6) نیز داده می شود. اغلب 5-FU بصورت طولانی مدت طی 4-5 روزتزریق می شود و بعد از 4-6 هفته تکرار می شود. ممکنست در برخی موارد پزشک شما توصیه به پرتودرمانی داخلی همراه با پرتودرمانی خارجی نماید.
اگر سرطان پس از شیمی/پرتودرمانی کامل برطرف نشده باشد، ممکنست به درمانهای بیشتری نیاز باشد. اما مهم است بدانید که پاسخ کامل به شیمی/پرتودرمانی ممکنست چند ماه طول بکشد. به این دلیل، ممکنست پزشکان برای 6 ماه سرطان باقیماده را تحت نظر بگیرند. ممکنست این روند کوچک شدن و حتی پاکسازی بدون درمان بیشتر ادامه یابد.
اگر درمان بیشتری لازم باشد، گاهی شیمی درمانی (با یا بدون پرتودرمانی) داده می شود تا سرطان باقیمانده را کوچک نماید. بیشترین داروی استفاده شده 5FU و سیسپلاتین است. گزینه دیگر برای خارج سازی سرطان باقیمانده جراحی است.
اغلب یک جراحی عمده با نام APR (خارج سازی از راه شکم و کف لگن) انجام می شود اما گاهی تنها به یک خارج سازی موضعی نیاز است.
مرحله IIIA,IIIB سرطان مقعد:
این سرطانها به درون اعضای مجاور رشد کرده اند یا به غدد لنفاوی نزدیک کشیده شده اند اما به نواحی دوردست بدن انتشار نیافته اند.
در اغلب موارد، اولین درمان پرتودرمانی همراه با شیمی درمانی (شیمی/پرتودرمانی) خواهد بود. در شیمی پرتودرمانی، هردو درمان در یک د.وره زمانی داده می شود. شیمی درمانی معمولا 5FU با میتومایسین C است. میتومایسین بصورت تزریق کوتاه مدت سیاهرگی داده می شود، معمولا در شروع پرتودرمانی و سپس مجددا در نزدیک به انتهای پرتو درمانی در حدود 4-6 هفته. 5FU اغلب بصورت تزریق وریدی طولانی مدت طی 4-5 روز داده می شود و 4-6 هفته بعد نیز تکرار می گردد. در برخی موارد، ممکنست پزشک شما توصیه به انجام پرتودرمانی داخلی (در کنار) پرتودرمانی از خارج بدن نماید.
اگر پس از شیمی/پرتودرمانی مقداری سرطان باقی بماند، ممکنست برای 6 ماه بدقت تحت نظر گرفته شود، زیرا ممکنست، ماهها طول بکشد تا درمان تاثیر کامل خود را بگذارد. اگر سرطان رشد نماید درمانهای بیشتری لازم است. ممکنست شیمی درمانی بیشتری داده شود. داروهایی که اغلب استفاده می شوند عبارتند از 5FU بعلاوه سیسپلاتین. گاهی پرتودرمانی اضافه تر هم داده می شود که به آن radiation boost (پرتودرمانی کمکی) می گویند. گزینه دیگر خارج سازی سرطان با جراحی است. این اغلب موارد یک نوع جراحی عمده است که APR یا خارج سازی از طریق شکم و کف لگن نامیده می شود. اما گاهی نیز تنها یک خارج سازی موضعی نیاز است. اگر سرطان به غدد لنفاوی نزدیک انتشار یافته باشد، ممکنست با جراحی خارج شوند یا با پرتودرمانی درمان شود.
درمان مرحله IIIB سخت است، بنابراین ممکنست به این افراد شرکت در کارآزمایی بالینی پیشنهاد شود.
درمان مرحله IV سرطان مقعد:
در این مرحله سرطان به اعضا یا بافت های دوردست انتشار یافته است. در اغلب مواقع سرطان مقعد ابتدا به ریه ها، کبد، مغز، یا استخوان ها انتشار می یابد اما می تواند به هر جای دیگر نیز دست اندازی کند.
خیلی غیر محتمل است که درمان این سرطان ها را شفا بخشد. هدف از درمان کنترل بیماری تا حداکثر زمان ممکن و بهبود علایم تا حد امکان است. معمولا شیمی درمانی (گاهی همراه با پرتودرمانی) درمان استاندارد است. داروهایی که اغلب مواقع استفاده می شوند عبارتند از 5FU و سیسپلاتین . ممکنست در برخی موارد جراحی نیز یک گزینه باشد اما قبل از هرگونه جراحی مهم است که هدف از جراحی (افزایش طول عمر، بهبود علایم، ...) و ریسک و عوارض احتمالی آنرا بدانید.
چون درمان این سرطان ها سخت است، ممکنست به شما پیشنهاد شرکت در کارآزمایی بالینی با درمان های جدید تر داده شود.
درمان عود سرطان مقعد:
سرطان زمانی راجعه (عود کرده) تلقی می شود که پس از درمان برگشته باشد. عود می تواند موضعی (درون یا نزدیک همان محل شروع) یا دوردست (انتشار به استخوان یا ریه یا ...) باشد.
اگر پس از درمان عود سرطان در مقعد یا غدد لنفاوی مجاور بر باشد، درمان بستگی دارد به اینکه ابتدا چه درمانی داده شده است. مثلا اگر تنها جراحی شده اید ممکنست شما اکنون شیمی/پرتودرمانی بگیرید. اگر ابتدا شیمی/پرتودرمانی شده اید ممکنست جراحی و/یا شیمی درمانی شوید. اغلب درمان عود سرطان مقعد به یک جراحی عمده بنام APR یا خارج سازی از راه کف لگن و شکم نیاز دارد.
در برخی افراد، سرطان در نواحی یا اعضای دوردست بر می گردد. شایعترین محل ها کبد و ریه هستند. درمان اصلی این موارد شیمی است. اغلب از 5FU و سیسپلاتین استفاده می شود. ممکنست شیمی درمانی موجب شفای سرطان نشود، اما اغلب میتواند آنرا کنترل نماید و هر گونه علایم آنرا کاهش دهد. در موارد نادری، از جراحی یا پرتودرمانی برای کمک به درمان این سرطان ها استفاده می شود. اما مانند استفاده از شیمی درمانی غیر محتمل است که این درمان ها سرطان را شفا بخشند. بنابراین مطمئن باشید هر درمانی که به شما پیشنهاد شد هدف از آنرا را درک کرده اید.
ممکنست برای عود سرطان مقعد کارآزمایی بالینی درمان های جدید نیز مفید باشد.
درمان بیماران سرطان مقعد مبتلا به HIV:
اغلب افراد مبتلاا به HIV می توانند همان درمان های معمول سرطان مقعد را دریافت نمایند و می تواند نتیجه خوبی داشته باشد. ممکنست افرادیکه بیماری پیشرفته HIV دارند و سیستم ایمنی شان ضعیف است، شیمی درمانی ضعیف تری دریافت کنند.
درمان ملانوم مقعد:
ملانوما بخوبی به شیمی درمانی یا پرتودرمانی پاسخ نمی دهد، بنابراین در صورت امکان جراحی خارج سازی سرطان درمان اصلی است. ملانوماهای مراحل اولیه با جراحی درمان می شود تا تومور و حاشیه بافت سالم اطراف آن خارج شود (خارج سازی موضعی). اگر تومور بزرگ باشد یا به بافت های عمقی تر (مانند عضله اسفنکتر) کشیده شده باشد، ممکنست جراحی بزرگتری مانند خارج سازی از راه کف لگن و شکم APR لازم باشد.
اگر ملانوما به سایر اعضا انتشار یافته باشد، مانند ملانوم پوست با ایمونوتراپی یا داروهای هدفمند (تارگت تراپی) درمان می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر بخش درمان ملانوم پیشرفته پوست را در سایت ببینید.
"اگر سوالی دارید، بپرسید."
منبع: 2108 American Cancer Society
مترجم: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی