مدیریت درد سرطان در منزل
Management of Cancer Pain at Home
مقدمه:
زمانی که فرد بیان می کند درد دارد، معمولا به این معناست که بخشی از بدن آسیب دیده یا اینکه نمیتواند راحت باشد. بیماران، می توانند نه فقط درد یک ناحیه بلکه به طور کلی یک احساس نامطلوبی داشته باشند. احساس درد در افرادی که ناراحت، عصبی یا افسرده هستند میتواند بدتر هم بشود. برای برخی افراد صحبت درباره دردشان بسیار سخت است. این مهم است که شما درباره هر دردی که دارید با تیم درمان سرطان خود صحبت کنید.
حتی دردهای شدید هم میتوانند با ترکیب داروهای خوراکی به خوبی کنترل شود. دردهای مزمن (طولانی مدت) به داروهای ضد درد به خوبی پاسخ میدهند به شرطی که پیش از شدید شدن درد، طی یک برنامه منظم استفاده شوند. برای کنترل دردهای شدید نسبت به دردهای ضعیفتر داروهای بیشتری به کار برده میشود، بنابراین بهتر است فورا به تیم درمان خود اطلاع دهید. معمولا تمایل دارید به محض شروع درد و یا در مراحل اولیه آن اقدام به درمان نمایید. اگر علت درد قابل درمان باشد، نیاز به دریافت دارو تدریجا کاهش مییابد یا با درمان علت از بین میرود.
اگر شما درد ناشی از پیشرفت سرطان یا هر نوع درد مزمن ناشی از سرطان داشته باشید، میتواند شما را خسته کند. این نوع دردهای مزمن یا طولانی مدت شما را از انجام کارهایی که دوست دارید یا لازم است ، دور میکند. با وجود ضد دردهای 24 ساعته، اغلب این داروها بین دوزهایی تقسیم میشوند. ضددردهای سد شکن معمولا به داروهای ضد درد ثانویه گفته میشود که در کنار ضد دردهای معمول، بدون خطر بکار گرفته می شود. اگر بیشتر از دو دارو برای کنترل دردتان مصرف کردید، معجب نشوید. همواره با تیم درمان سرطان خود در مورد چگونگی روند کنترل دردتان صحبت کنید تا دوزها و داروها متناسب با نیاز اصلاح شود.
دنبال چه علایمی باید باشید؟
- دردی که به نظر قطع شدنی نمی باشد یا پیش از نیاز به مصرف دوز بعدی دارو، درد قطع و وصل میشود. (ممکنست به این معنا باشد که برنامه دارویی شما نیاز به تغییر دارد.)
- اختلالات خواب.
- عدم علاقه به کارهایی که پیش از این لذت بخش بوده است.
- نواحی جدید درد یا تغییر در آن.
- کاهش توانایی حرکت یا انجام کارها.
اقداماتی که بیمار میتواند انجام دهد:
- درباره درد خود با تیم درمانگر سرطان صحبت کنید. درد کجاست، چه زمانی شروع میشود، چقدر طول میکشد، چه حسی دارد، موارد تسکین دهنده چیست، موارد تشدیدکننده چیست و چگونه روی زندگیتان تاثیر گذاشته.
- اگر داروهای ضد درد نسخه شده آنطور که انتظار دارید پاسخ نمیدهد تیم درمان خود را مطلع سازید.
- با استفاده از مقیاسهای ارزیابی به درد خود امتیاز دهید، مثلا از صفر به معنای عدم وجود درد تا ده به معنای بدترین دردی که بشود تصور کرد. برای توصیف درد خود برای دیگران شما میتوانید از این مقیاس استفاده کنید.
- داروی خود را همانگونه که نسخه شده مصرف کنید. (برای دردهای مزمن، ترجیحا بهتر است داروها طی ساعت و طبق برنامه داده شود، تا اینکه که فقط زمان درد شدید، مصرف شود.) اگر نیاز به تنظیم برنامه است، با تیم درمان سرطان خود هماهنگ کنید.
- همزمان با از بین رفتن درد با مصرف داروها، فعالیت خود را افزایش دهید.
- برای ضد دردهای سدمنت شکن منتظر نشوید درد شدید شود تا دارو را مصرف کنید.
- از قطع ناگهانی هر نوع داروهای ضد درد اجتناب کنید. در عوض همزمان با کاهش درد، دوز دارو را به آرامی کاهش دهید. اگر داروهای ضد درد به شما حس بدی میدهد، از تیم درمان خود بخواهید یا آنرا عوض کند یا برای کنترل تهوع تلاش کند.
- بعضی از داروهای ضد درد شما را خواب آلود یا گیج میکند. این حالت اغلب بعد از چند روز بهتر میشود ولی ممکنست هنگام برخاستن و راه رفتن نیاز به کمک داشته باشید. تا زمانیکه از اثرات دارو مطمئن نشده اید رانندگی یا هرکار خطرناکی انجام ندهید.
- به افرادی که داروهای ضد درد مصرف میکنند برای جلوگیری از یبوست که عارضه شایعی است مسهل و ملین داده میشود.
- متوجه هر عارضه ای که شدید را پیگیری کنید. با تیم درمانی خود در مورد آن صحبت کنید.
- از خرد کردن و شکستن قرصهای ضد درد خودداری کنید مگر این که تیم درمان موافقت کرده باشد. در داروهای سریع الاثر خوردن قرصهای شکسته میتواند خطرناک باشد.
- اگر داروهایتان درد شما را تحت کنترل در نیاورده، از تیم درمان خود بخواهید مقدار آنرا تغییر دهند. اگر همچنان مشکل داشتید، از یک متخصص درد سوال کنید.
- برای حداقل یک هفته دارویتان را ذخیره داشته باشید. اکثر ضد دردها نمیتوانند تلفنی تجدید نسخه شوند، بنابراین شما به یک نسخه نیاز خواهید داشت.
اقداماتی که مراقبین میتوانند انجام دهند:
- مریض را از نظر علایم درد زیر نظر بگیرید. اگر متوجه اخم کردن بیمار، ناله کردن، تنش و یا مقاومت در حرکت در تخت شدید، از بیمار در مورد درد سوال کنید.
- حمام یا کیسه آبگرم را در نواحی درد استفاده کنید (از استفاده در نواحی که اشعه گرفته بپرهیزید). اگر کمک نکرد، از کیسه یخ یا سرد استفاده کنید. ماساژ یا فشار آرام نیز ممکنست به بعضی انواع درد کمک کند.
- مخصوصا پس از آغاز یک داروی جدید یا تغییر دوز دارو، بیمار را از نظر پریشانی و گیجی تحت نظر قرار دهید. تا زمانی که بیمار بتواند به تنهایی راه برود به او کمک کنید.
- برای پرت کردن حواس بیمار فعالیتهای لذتبخش پیشنهاد کنید.
- برای زمانی که بیمار بیدار و راحت است فعالیتهایی را برنامه ریزی کنید.
- مایعات و غذاهای با فیبر بالا را پیشنهاد کنید.
- اگر بیمار فراموشکار به نظر میآید، در پیگیری داروهای ضد درد به او کمک کنید تا باعث کاهش یا افزایش دوز دارویی نشود.
- برای جلوگیری از یبوست به بیمار یادآور شوید که مسهل و ملین مصرف کند.
- اگر مریض در خوردن قرصها مشکل دارد، از تیم درمان سرطان اشکال دارویی دیگر مثل مایعات، قرصهای لوزی شکل، شیاف، برچسب های پوستی و دیگر انواع دارویی را بخواهید.
- با تیم درمان سرطان قبل از خرد کردن و حل کردن داروهای ضد درد برای بلع راحتتر آنها مشورت کنید. بعضی از داروها اگر شکسته شوند، میتوانند باعث دوزهای بالای خطرناک شوند.
- با تیم درمان صحبت کنید تا متوجه شوید کدام داروها برای درد است و نحوه استفاده هر یک چگونه است.
- مطمئن شوید که بیمار یک لیست از داروهایی که مصرف میکند شامل ضد دردها دارد.
- اگر قرار است به بیمار در مورد استفاده از بر چسب های (پچ) پوستی ضد درد کمک کنید، مطئن شوید که قسمت حاوی داروی ضد درد را لمس نکنید و نحوه جدا کردن پچهای پوستی را به درستی میدانید.
- داروهای ضد درد را از دسترس دیگران مخصوصا اطفال و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
- اگر شما مراقبت دهنده اصلی هستید زمانی را برای فعالیتهایی که از آن لذت میبرید اختصاص دهید و مراقب خودتان باشید. ممکنست یک تیم حمایتی برای اعضای خانواده مفید باشد.
درموارد زیر تیم درمان را آگاه سازید:
- بیمار درد جدید یا شدیدتری دارد.
- بیمار نمیتواند چیزی از طریق دهان دریافت کند شامل داروهای ضد درد.
- بیمار از درد راحت نمیشود یا اگر دردش آرام شود زمان زیادی طول نمیکشد.
- بیمار اختلال بیدار شدن دارد یا شما در بیدار نگه داشتن وی دچار مشکل میشوید.
- بیمار دچار یبوست، تهوع یا گیجی شود.
- هرگونه سوال در مورد نحوه مصرف دارو دارید.
- در صورت ایجاد یک علامت جدید در بیمار (برای مثال بیمار قادر به راه رفتن، خوردن یا ادرار کردن نباشد.)
منبع: American Cancer Society 2107
مترجم: نفیسه منصوری، کارشناس پرستاری
بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی