درمان سرطان پوست SCC/BCC
Skin Cancer SCC/BCC Treatment
چه پزشکانی "سرطان پوست SCC/BCC" را درمان می کنند؟
بر اساس گزینه درمان ممکنست پزشکان مختلفی در تیم درمان شما باشند. این پزشکان عبارتند از:
- متخصص پوست: پزشک متخصصی که بیماریهای پوستی را تشخیص می دهد و با دارو و نوردرمانی درمان می کند.
- فلوشیپ جراحی سرطان: پزشک متخصص جراحی که دوره تکمیلی (فلوشیپ) جراحی سرطان را طی کرده و سرطان های پوست را با جراحی و درآوردن بافت سرطانی درمان می کند.
- فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی: پزشک فوق تخصصی که سرطان را با داروهای شیمی درمانی، تارگت تراپی و ایمونوتراپی و پیوند مغز استخوان درمان می کند و کل برنامه درمان را طرح ریزی می کند.
- متخصص رادیوتراپی آنکولوژی: پزشک متخصصی که سرطان را با پرتودرمانی درمان می کند.
ممکنست بسیاری از تخصص های دیگر هم بخشی از تیم درمان شما باشند، شامل: دستیار پزشک، پرستار، متخصص تغذیه، روانشناس، مددکار اجتماعی و ... .
درمان كارسينوم سلول بازال پوست (BCC):
براى برداشتن و تخريب سلول هاى پوست، مى توان چندين نوع درمان را به كار برد. البته انتخاب گزينه ها بستگى زيادى به سن فرد، وضعيت كلى سلامتى وى، مهمتر از همه اندازه تومور و همچنين "اولويت ها" دارد. اگر چه گسترش اين سرطان ها به ساير اندام هاى بدن نادر است و به ندرت اتفاق مى افتد، اما در صورت عدم درمان، اين سرطان قادر است به بافت هاى مجاور دست اندازی نماید و توسعه پيدا كند.
تمام درمان هايى كه در اينجا نام برده مى شوند، تقريباً موثر مى باشند. احتمال بازگشت سرطان، پس از جراحى موهس پنج درصد و با ساير درمان ها پانزده درصد و بيشتر، مى باشد (البته، بستگى به اندازه تومور دارد). تومورهاى كوچك سبت به ديگر تومورهاى بزرگ احتمال عود كمترى دارند، اما همه غالباً به نحو موثرى به درمان ها پاسخ می دهند.
براى درمان كارسينوماى سلول هاى بازال مى توان جراحى هاى متعددى را به كار گرفت، از قبيل:
- كورتاژ و بُرش با الكتريسيته (Electrodesiccation):
اين يك روش عمومى براى درمان كارسينوماهاى كوچك سلول هاى بازال (BCC) پوست مى باشد. گاهى ممكنست برای اطمینان از برداشت تمام سرطان نياز به تكرار داشته باشد.
با برش تومور و مقدارى از حاشيه هاى پوست سالم اطراف محل جراحى، آن را از پوست در می آورند.
بهترين آمار بهبودى و درمان كارسينوماى سلول هاى بازال، به اين نوع جراحى تعلق دارد، خصوصاً در درمان تومورهاى بزرگ و يا تومورهايى كه لبه هاى آن ها دقيقاً معلوم نيست و يا تومورهايى كه بعد از درمان مجدداً ظاهر شده اند. اما بايد دانست كه اين روش پيچيدگى هاى زيادى دارد و زمان بر است.
پرتودرمانى، روشى مناسب براى به كار گيرى در بيمارانى است كه جراحى در ايشان امكان پذير نيست، و يا تومور درمكان هايى، قرار دارد كه درمان جراحى را مشکل مى سازد مانند پلك چشم، بينى، گوش، ... . استفاده از پرتودرمانى در بيماران مسنى كه "كنترل" تومور در دراز مدت از درمان آن مهمتر است، نيز سودمند می باشد. همچنين، اگر پس از جراحى مشخص نباشد كه آیا تمامى تومور سرطانى خارج شده است يا خير، براى ادامه درمان مى توان از پرتو درمانى بهره برد.
- اصلاح كننده پاسخ ايمنى، درمان فتوديناميك، يا شيمى درمانى سطحى:
گاهى این درمان ها، براى درمان تومورهاى بسيار سطحى و كم عمق (تومورهايى كه به داخل بافت پوست رشد نداشته اند) گزينه هاى مناسبى هستند. پس از اين درمان ها، چون سلول هاى سرطانى نفوذ کننده به سایر لايه هاى زيرین پوست، ازبين نخواهند رفت، نياز به مراقبت ويژه و دائمى از بيمار است.
كرايوتراپى، يا جراحى با يخ را مى توان براى بعضى از كارسينوماهاى سلول هاى بازال پوست استفاده نمود، اما نه براى تومور هاى بزرگ قابل استفاده است و نه در مواردى كه تومور روى بينى، گوش، پلك چشم، جمجمه يا پا قرار دارد. تنها، برای بهبودى علایم و عوارض تومورهاى بزرگ، در يك جلسه درمانى، مى توان از آن استفاده کرد. محل يخ درمانى، طى يكى دوماه بهبود می یابد.
-
هدف درمانى (تارگت تراپی) براى سرطان هاى پيشرفته BCC:
به ندرت سرطان هاى سلول هاى بازال به ساير نقاط بدن گسترش (متاستاز) مى يابند، يا با جراحى و پرتودرمانى قابل درمان نمى باشند. غالباً می توانيم با برخى هدف داروها از اندازه تومور كاسته يا سرعت رشد آن را كنترل نماييم:
- ويسمودجيب vismodegib
- سونيدجيب sonidegib
درمان كارسينوم سلول اسكوواموس (سنگ فرشى) پوست (SCC):
اغلب سرطان هاى سلول هاى سنگ فرشى، در ابتداى تشكيل شدن، كشف و درمان مى شوند، زمانى كه به راحتى با روش هاى درمانى موضعى قابل از بين بردن و معالجه مى باشند، البته اگر كوچك باشند. درمان سرطان هاى بزرگ تر سلول هاى سنگ فرشى مشكل تر بوده، سريع الرشد تر هستند و ريسك بازگشت بالاترى دارند. در برخى موارد نادر، اين سرطان ها، به غدد لنفاوى يا بافت هاى دوردست بدن (متاستاز) گسترش يافته اند. در موارد بروز این سرطان ها، به پرتودرمانى يا شيمى درمانى نياز خواهد شد.
برای درمان جراحی سرطان سلول هاى اسكوواموس (سنگ فرشى) (SCC) مى توان از شيوه هاى متعددى استفاده كرد:
برش تومور به همراه حاشيه اى از سلول هاى سالم اطراف آن، و خارج سازى آن ها روش معمول درمان اين كارسينوما مى باشد.
- كورتاژ و برش با الكتريسيته (Electrodiscection):
اين درمان براى تومورهای كمتر از يك سانتى متر، اغلب سودمند است، اما براى تومورهاى بزرگ تر توصيه نمى شود.
اين روش جراحى بهترين آمار در حصول درمان را دارا مى باشد، خصوصاً در معالجه سرطان هايى كه بيش از دو سانتى متر قطر داشته و لبه هاى آن ها به سختى قابل تشخيص هستند، براى سرطان هايى كه عود مجدد داشته اند، (بعداز درمان)، براى سرطان هايى كه در طول رشته هاى عصبى در زير پوست گسترش يافته اند، و براى سرطان هايى كه در نقاط معينى از صورت ويا ناحيه تناسلى بروز مى كنند، خود را سودمند و كارآمد نشان داده است. تنها بايد دانست كه اين روش تا حدودى پيچيدگى هاى خاص خود را داشته،احتياج به وقت دارد و زمان بر است.
پرتودرمانى، خصوصاً براى سرطان هاى بزرگ نقاطى كه جراحى آن دشوار است، همانند بينى، گوش، يا پلك چشم، و همچنين در بيمارانى كه قادر به تحمل جراحى نيستند، گزينه اى مناسب محسوب مى شود. (معمولاً در بيماران جوان تر به دليل ريسك برُوز مشكلات دراز مدت و عوارض اشعه، به عنوان اولين گزينه درمانى، مد نظر نمى گيرد).
گاهى پرتودرمانى، بعنوان مكمل درمان (پس از جراحى تومور، یا غدد لنفاوى) استفاده می شود، (خصوصاً اگر سرطان بطور کامل خارج نشده باشد)، همچنين اگر نواحى اطراف محل جراحى، هنوز مشكوك به سرطان باشد، يا رشته هاى عصبى درگير شده باشند، يا احتمال سرطان در موضع هنوز وجود داشته باشد، مى تواند سودمند و كارآمد باشد.
گاهی در موارد عود سرطان (پيش از جراحى)، يا تومورهای بسیار بزرگ، يا بيش از حد عميقِ قابل جراحى، نيز از پرتودرمانى استفاده مى شود.
براى سرطان هاى مراحل اوليه سلول هاى سنگفرشى (اسكوواموس)، به كار مى رود خصوصاً برای افرادى كه قادر به تحمل جراحى نیستند. اما، استفاده از اين روش براى تومور بزرگ يا تومور مكان هاى خاص همانند بينى، گوش، پلك چشم، جمجمه، يا، پا، توصيه نمى گردد.
درمان سرطان پيشرفته سلول هاى سنگ فرشى (اسكوواموس) پوست (SCC):
- براى درمان تومورهاى سرطانى بسيار بزرگ با رشد عمیق به داخل پوست، يا وجود غدد لنفاوی بزرگ و سفت، خارج سازى تمامى غددلنفاوى توصيه مى گردد. بايستى غدد لنفاوى خارج شده با دقت در زير ميكروسكوپ مورد بررسى قرار گیرند، تا چنانچه حاوى سرطان باشند مشخص شود. گاهى پس از جراحى براى ادامه درمان از پرتودرمانى استفاده مى شود.
- شيمى درمانى سيستميك، گزينه مطلوب درمان سرطان سلول سنگ فرشى (SCC) منتشر شده به غدد لنفاوى يا اندام هاى دوردست (متاستاز) است. گاهى اوقات اين درمان را با جراحى يا پرتودرمانى ترکیب مى نمايند.
درمان كراتوز اكتينيك (Actinic Keratosis):
اغلب كراتوزاكتينيك را به دليل اينكه مى تواند تبديل به سرطان سلول اسكوواموس (سنگ فرشى) (SCC) پوست شود، درمان می کنند. اما چون احتمال تبدیل شدن به SCC كم است، معمولاً هدف اصلى درمان، اجتناب از ايجاد علایم و زخم هاى زشت و بدنما در حد ممكن مى باشد. درمان غالباً به وسيله كرايوتراپى يا كِرِم ها و ژل هاى سطحى، مثل:
- فلورواوراسيل (5FU)
- كِرِم ايميكويمود Imiquimod cream
- ژل ديكلوفناك
- Ingenol mebutate
انجام مى شوند. اين درمان ها با تخريب مناطقى از "اپيدرم" (خارجى ترين لايه پوست)، كراتوز اكتينيك را شفا مى بخشند. ساير روش هاى موضعى همچون: "تراشيدن و برش، كورتاژ و برش با الكتريسيته، درمان فتوديناميك، جراحى با ليزر، و لايه بردارى با مواد شيميايى" هم گاهى در دستور كار قرار می گیرند.
درمان بيمارى بُووِن (SCC in situ):
با جراحى (برش و خارج سازى تومور) درمان مى شود. جراحى "موهس"، كورتاژ و برش با الكتريسيته، استفاده از فلورواوراسيل (5FU)، يا جراحى با كرايو (منجمد سازی)، نيز از ساير گزينه هاى درمانى بيمارى بوون هستند. در موقعيّت هاى خاص، جراحى با ليزر، يا ديگر درمان هاى لايه هاى سطحى پوست، نیز مد نظر قرار مى گیرد.
مترجم: نادر قطمیری، کارشناس زبان انگلیسی
بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی