فلورواوراسیل
Fluorouracil
موارد مصرف فلورواوراسیل:
فلورواوراسیل در درمان کارسینوم کولورکتال، پستان، معده و لوزالمعده تجویز می شود. همچنین در درمان کارسینوم مثانه، پروستات، تخمدان، دهانه رحم، رحم، ریه و کبد، سر گردن، ترشحات ناشی ازتومور بدخیم در فضای جنب،صفاق و پردیکارد نیز مصرف شده است. فلوئورواوراسیل در درمان کراتوز چندگانه ناشی از نور خورشید و کارسینوم پوست به کار می رود. این دارو در درمان التهاب لب ناشی از نور خورشید، لکوپنی مخاطی، درماتیت ناشی از پرتو درمانی، بیماری بوئن و اریتروپلازی کوئیرات نیز مصرف شده است.
مکانیسم اثر فلورواوراسیل:
فلوئورواوراسیل آنالوگ پیریمیدین است. در چرخه سلولی به طور اختصاصی در فاز Sتقسیم سلولی موثر است و با تبدیل به متابولیت فعال در بافتها باعث مهار ساخت DNAو RNA می شود.
فارماکوکینتیک فلورواوراسیل:
فلوئورواوراسیل از سد خونی – مغزی عبور می کند. متابولیسم دارو کبدی و سریع است. نیمه عمر تزریق وریدی در فاز آلفا 20-10 دقیقه و در فاز بتا 20 ساعت می باشد. دفع آن عمدتاً از طریق ریه ها ( 80-60 درصد ) و کلیه ها ( 20-7 درصد ) می باشد.
منع مصرف فلورواوراسیل:
مصرف این دارو در بارداری اکیدا ممنوع است و جزء داروهای گروه X طبقه بندی می شود و ممکن است باعث مرگ یا نقص عضو جنین گردد.
عوارض جانبی فلورواوراسیل:
اسهال، ازوفاگوفارنژیت، کاهش گلبول های سفید یا عفونت، استئوماتیت اولسراتیو، درماتیت و زخم گوارشی از عوارض جانبی مهم و نسبتاً شایع فلوئورواوراسیل می باشند.
واکنش های التهابی یا حساسیتی، سوزش، درماتیت تماسی، افزایش حساسیت پوست به نور، خارش، ترشح، درد یا حساس شدن موضع به لمس از عوارض جانبی مهم و نسبتاً شایع بعد از مصرف شکل دارویی کرم می باشند.
هشدارهای فلورواوراسیل:
- این دارو بسیار سمی است و به محض بروزاولین علایم مسمومیت مثل اسهال، کاهش سلول های خون، زخم و خونریزی گوارشی، ازوفاگوفارنژیت، خونریزی در هر عضوی، استئوماتیت و استفراغ جهنده مصرف دارو باید قطع گردد. با این وجود می توان مصرف دارو را با مقدار مصرف کمتر بعد از برطرف شدن این علایم مجدداً از سر گرفت.
- به دلیل امکان بروز سمیت عصبی از تزریق دارو داخل غلاف نخاعی خودداری شود.
- شکل دارویی کرم در بافت های با زخم خونریزی دهنده با توجهبه جذب سیستمیک و بروز مسمومیت و نیز در کلوآسما با احتیاط مصرف شود.
- در صورت بروز واکنش های التهابی وسیع روی پوست طبیعی بعد از مصرف کرم، درمان متوقف شود. تجویز کورتیکوستروئیدهای موضعی پس از تکمیل درمان با دارو می تواند باعث تسریع در بهبود ضایعات شود.
توصیه های دارویی فلورواوراسیل:
- بیمار باید در شروع درمان در بیمارستان بستری شود.
- مقدار مصرف نگهدارنده دارو بر اساس نیاز های فردی هر بیمار و بر مبنای پاسخ های هماتولوژیک بیمار متناسب با مقدار مصرف قبلی تنظیم شود. مقدار مصرف بعدی دارو، تنها پس از بهبود عوارض سمی مقدار مصرف قبلی باید تجویز شود.
- اندازه گیری هماتوکریت یا هموگلوبین و شمارش لکوسیت و پلاکت در ابتدا و طول درمان لازم است.
- انفوزیون آهسته وریدی دارو ( 24-2 ساعت ) از سمیت دارو می کاهد، هر چند تزریق سریع داخل وریدی( 2-1 دقیقه ) دارو موثرتر است.
- قبل از مصرف کرم فلوئورواوراسیل بیوپسی در شروع و طول درمان برای تایید بهبود کارسینوم سطحی سلول های قاعده ای، توصیه می شود.
- در صورت بروز لکه های صورتی و نرم در محل مصرف کرم، مصرف دارو باید قطع شود.
- احتمال بروز واکنش حساسیت به نور طی درمان با کرم فلوئورواوراسیل و 2-1 ماه پس از خاتمه درمان وجود دارد، لذا از قرار گرفتن در مقابل نور خورشید خودداری شود.