درمان بی‌اختیاری ادرار مردان مبتلا به سرطان

Treatment of Urine Incontinency in Cancer Patient

مدیریت بی‌اختیاری ادرار مردان مبتلا به سرطان:

از دست دادن اتفاقی، نشت داشتن یا قطره‌قطره ترشح شدن ادرار، بی‌اختیاری ادرار نامیده می‌شود. بسیاری از مردان پس از درمان سرطان پروستات، بی‌اختیاری ادرار دارند، اما بی­ اختیاری ادرار ممکن است پس از درمان سرطان‌های دیگر نیز رخ دهد. اگر بی اختیاری ادرار دارید شما تنها کسی نیستید که با این مشکل مواجه هستید.

بی‌اختیاری ادرار ممکن است فقط مدت کوتاهی طول بکشد. درعین‌حال، عضلاتی که کنترل عبور ادرار را بر عهده‌ دارند به‌ اندازه کافی برای کنترل ادرار قوی نیستند؛ اما بی‌اختیاری می‌تواند یک اثر جانبی طولانی‌مدت درمان سرطان، نیز باشد. در صورت بروز مشکل در کنترل ادرار، حتماً با پزشک خود صحبت کنید. راه­هایی وجود دارد که می­تواند برای درمان این مشکل به شما کمک کنند.

بی‌اختیاری می‌تواند در اثر مشکلات متعدد باشد. پزشک سؤالاتی از شما می‌پرسد و آزمایش‌هایی را برای پیدا کردن علت بی‌اختیاری درخواست می­کند. دانستن نوع بی‌اختیاری به شما کمک خواهد کرد که بهترین راه مدیریت آنرا پیدا کنید.

انواع بی‌اختیاری ادرار:

3 نوع شایع بی‌اختیاری عبارت‌اند از:

• بی‌اختیاری استرسی:

بی‌اختیاری استرسی شایع‌ ترین نوع بی‌اختیاری پس از جراحی پروستات است و زمانی اتفاق می‌افتد که عضله‌ای که دهانه مجرای ادرار را فشار می­دهد تا ادرار را در مثانه نگه دارد، ضعیف شده یا آسیب‌دیده است یا عصب‌هایی که به کار عضلات کمک می‌کنند آسیب‌ دیده‌اند. (مجرای ادرار، لوله‌ای است که ادرار را از مثانه تا آلت تناسلی حمل می‌کند). عضله‌ای که به این مجرا فشار می­آورد تا آن را ببندد، اسفنکتر (عضله تنگ‌کننده) مجرای ادراری نامیده می‌شود). بی‌اختیاری استرسی ممکن است در هنگام سرفه، خنده، عطسه کردن، بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش موجب تراوش ادرار شود. ممکنست تمام شب را بدون نیاز به بیدار شدن برای رفتن به توالت بخوابید، اما صبح، هنگامی‌که بیدار میشوید، ترشح ادرار داشته باشید. اغلب رفتن مکرر به دستشویی، راهی برای درمان بی‌اختیاری استرسی است.

• بی‌اختیاری سرریز شونده:

هنگامی‌ که نگهداری ادرار به حدی برای مثانه مشکل است که تخلیه باید انجام شود و ادرار بیش از ظرفیت نگهداری مثانه تولید شده است، آن را بی‌اختیاری سر ریز شونده مینامند. بی‌اختیاری سر ریز شونده ناشی از انسداد یا تنگ شدن ناشی از بافت اسکار است. همچنین ممکن است بی ­اختیاری سر ریز شونده زمانی اتفاق بیفتد که عضله مثانه نمی‌تواند به‌ اندازه کافی برای خارج کردن تمام ادرار فشرده شود. از نشانه‌های بی‌اختیاری بیش‌ازحد ممکن است نیاز به توالت رفتن مکرر در طول شب باشد، یا زمان زیادی را برای ادرار کردن صرف کنید، یا جریان ضعیف، قطره‌ قطره با فشار کم داشته باشید. ممکن است مقدار کمی ادرار کرده باشید اما احساس تخلیه نکنید یا ممکن است احساس کنید که مجبورید ادرار کنید اما نمی‌توانید. این باعث می‌شود که شما در طول روز تراوش ادرار داشته باشید.

• بی‌اختیاری فوریتی:

بی‌اختیاری فوریتی، مثانه بیش‌ فعال نیز نامیده می‌شود. این‌ زمانی است که عضله مثانه اکثر مواقع، معمولاً ناگهان و بدون هشدار فشار وارد می­کند و نمی‌توانید آن را کنترل کنید. این می‌تواند ناشی از عفونت پروستات یا تحریک مثانه به خاطر پرتودرمانی باشد.

در این نوع بی‌اختیاری، حتی مقدار کمی از ادرار در مثانه می‌تواند نیاز شدید به تخلیه ادرار ایجاد کند. ازآنجاکه نمی‌توانید مقدار طبیعی ادرار را حفظ کنید، زیاد به توالت می‌روید و ممکن است اگر فوراً به توالت نروید خود را خیس کنید. ممکن است احساس کنید که مثانه ضعیفی دارید یا اینکه مایعات سریع از بدن شما عبور می‌کنند. حتی ممکن است تخت خود را در شب خیس کنید.

درمان بی­ اختیاری ادرار:

اگر مشکل بی‌اختیاری دارید، به پزشک خود بگویید. ممکن است خجالت بکشید که در مورد این مشکل صحبت کنید، اما به خاطر داشته باشید که این‌ یک مشکل شایع است. درمان شما بستگی به نوع و علت بی‌اختیاری و شدت آن دارد.

 پزشکانی که مردان مبتلابه سرطان را درمان می­کنند، به‌خصوص پزشکانی که سرطان پروستات را درمان می‌کنند، باید در مورد بی‌اختیاری بدانند و بتوانند راه‌هایی برای کمک به بیماران ارائه دهند.

• تمرینات :Kegel

به تقویت برخی از عضلاتی که جریان ادرار را کنترل می­کنند، کمک می­کنند. این تمرین‌ها شامل منقبض کردن و آرام کردن برخی از ماهیچه‌های دیافراگم لگنی است. همه پزشکان در مورد مفید بودن این روش یا اینکه بهترین راه برای درمان بی ­اختیاری باشد توافق ندارند، بنابراین قبل از اینکه این تمرینات را امتحان کنید، از پزشک خود درباره انجام Kegels بپرسید.

• کاتترها:

ممکنست به جمع‌آوری ادرار کمک کنند. یک گزینه دیگر غلاف لاستیکی به نام کاتتر کاندوم است که میتواند برای جمع­ آوری ادرار در کیسه روی آلت تناسلی  قرار داده شود. برای برخی از انواع بی‌اختیاری، کاتتریزاسیون خود ممکن است یک گزینه درمان باشد. برای انجام این کار، شما یک لوله نازک را در مجرای ادرار قرار میدهید و مثانه خود را در زمان‌های منظم تخلیه میکنید. این روش بی‌خطر است و معمولاً بدون درد است.

• ابزار فشرده‌سازی:

می‌توانند برای مدت کوتاهی روی آلت تناسلی وارد کنند تا مانع خروج ادرار شوند.

• داروها:

می­توانند به عضلات مثانه و عضلاتی که جریان ادرار را کنترل می‌کنند، کمک کنند. اکثر این داروها بر روی عضلات یا عصب­ هایی که آن‌ها را کنترل می‌کنند، تأثیر می‌گذارند. این داروها برای بی‌اختیاری فوریتی بهتر عمل می‌کنند. داروهای دیگری هم وجود دارند که علت بی ­اختیاری را درمان میکنند مثلا کوچک کردن یک پروستات بزرگ که عامل بی‌اختیاری است را هدف میگیرد.

• جراحی:

ممکنست برای ترمیم بی‌اختیاری طولانی‌مدت و برداشتن انسداد، استفاده شود. ماده‌ای مانند کلاژن ممکن است برای تنگ کردن عضله­ ای که جریان ادرار را کنترل می‌کند، تزریق شود. اگر بی‌اختیاری شدید است و بهتر نمی‌شود، یک عضله مصنوعی که توسط یک پمپ اسکروتال کنترل می‌شود، می‌تواند برای فشردن مجاری ادرار بکار برده شود یا یک وسیله کوچک به نام مهار (تسمه) مجاری ادرار می‌تواند برای فشار دادن مجرای ادرار در مقابل استخوان شرمگاهی گذاشته شود. از پزشک خود بپرسید که آیا این درمان­ها ممکن است کمک کنند.

• محصولات بی­ اختیاری:

مانند پدهای لباس‌زیر، برای کمک به شما موجود هستند تا فعال و راحت باشید. جامه ­ها و لباسهای زیر بزرگسالان حجیم ­تر از پدها هستند اما حافظت بیشتری دارند. پدهای تخت یا پوشش‌های تشکی جذاب نیز می‌تواند برای محافظت از ملحفه و تشک استفاده شوند.

هنگام انتخاب محصولات بی‌اختیاری، موارد زیر را در نظر بگیرید:

• میزان نگهداری یا جذب محصول چقدر است؟
• برای چه مدت از من محافظت خواهد کرد؟
• آیا ممکن است از زیر لباس من دیده شود؟
• آیا یکبارمصرف است یا قابل‌ استفاده مجدد است؟
• وقتی حرکت می‌کنم یا نشسته‌ام این محصولات چگونه احساس می­شوند؟
• کدام فروشگاه در نزدیکی من این محصولات را دارد؟ آیا تهیه آنها آسان است؟
• چقدر هزینه دارد؟
• آیا بیمه برای پرداخت این محصولات کمک می­کند؟

حتی اگر بی‌اختیاری، کامل متوقف نشود، هنوز هم می‌توان کمک کرد تا درمان شود. می‌توانید یاد بگیرید که بی­ اختیاری را مدیریت کنید و با آن زندگی کنید، بنابراین می‌توانید کارهای موردنظر خود را انجام دهید.

سازگاری با بی ­اختیاری:

بی‌اختیاری بیش از یک مشکل فیزیکی است و اگر به­ خوبی مدیریت نشود ممکن است کیفیت زندگی شمارا مختل کند. ترس، اضطراب و خشم، احساسات معمول در افراد مبتلا به بی‌اختیاری هستند. ترس از وقوع بی ­اختیاری ممکن است لذت انجام کارهایی که دوست دارید از قبیل بردن نوه­ تان به پارک، رفتن به سینما یا بازی گلف را از شما بگیرد. ممکن است احساس تنهایی و شرمساری کنید. حتی ممکن است از رابطه جنسی به خاطر ترس از ترشح اجتناب کنید. در اینجا برخی از اقدامات احتیاطی ساده وجود دارد که ممکن است مشکلات بی­ اختیاری را کم­تر کند:

• مثانه را قبل از خواب یا قبل از فعالیت شدید خالی کنید.
• نوشیدنی‌های با کافئین یا الکل و آبمیوه‌های مرکبات که می‌توانند مثانه را تحریک کنند و شما را بیشتر مجبور به رفتن توالت کنند، محدود کنید.
• ازآنجا که چربی شکم می‌تواند بر مثانه فشار آورد، گاهی اوقات کمبود وزن باعث بهبود کنترل مثانه می‌شود.
• سیگار را برای کاهش سرفه کردن و تحریک مثانه ناشی از مصرف دخانیات ترک کنید.

با پزشک درباره تمام داروها، ویتامین‌ها، گیاهان دارویی و مکمل‌های مصرفی خود صحبت کنید. برخی از آن­ها ممکن است کنترل ادرار را تحت تأثیر قرار دهند.

هیچ راه فوری برای مقابله با بی­ اختیاری وجود ندارد. چالش این است که آنچه برای شما مؤثر است را پیدا کنید تا بتوانید به زندگی عادی روزانه بازگردید. با پزشک خود درباره بهترین روش­های بی­ اختیاری صحبت کنید. کمکی که نیاز دارید را طلب کنید. ممکن است صحبت کردن با دیگر مردانی که با بی­ اختیاری مقابله می­کنند برای شما مفید باشد. از پزشک یا پرستار خود در مورد گروه‌های پشتیبانی محل زندگی خود بپرسید.

منبع: American Cancer Society 2017

مترجم: فاطمه عرفانی، کارشناس زبان انگلیسی

بازبینی: سیدسعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی