داروهای مخدر برای درد سرطان

Opiod Drugs for Cancer Pain

مقدمه:

مخدرها به­ تنهایی یا همراه با غیر مخدرها برای درمان درد متوسط تا شدید مورد استفاده قرار می­گیرند. این داروها بسیار شبیه مواد طبیعی (به نام آندورفین) ساخته‌ شده توسط بدن، برای کنترل درد هستند. این داروهای مخدر درگذشته از تریاک ساخته می­شدند اما امروزه بسیاری از آن­ها در آزمایشگاه­ ساخته می­شوند.

این مهم است که بدانید، همیشه یک نسخه نوشته‌ شده و امضاشده (نه نسخه ای که با فاکس، ایمیل یا تماس تلفنی تجویزشده است) برای گرفتن داروهای مخدر نیاز دارید.

مواد مخدر رایج با نام ژنريک:

در اینجا برخی از مواد مخدر مورد استفاده در مراقبت‌های سرطان ذکرشده است، بعضی از نام‌های رایجتر در پرانتز قرار دارند.

• Codeine
• Hydromorphone (Dilaudid)
• Levorphanol (Levo-Dromoran)
• Methadone (Dolophine, Methadose)
• Morphine (Apokyn, Avinza, Kadian, MS-Contin, and others)
• Oxycodone (OxyContin, OxyIR, Roxicodone)
• Hydrocodone
• Oxymorphone (Opana)
• Fentanyl (Actiq, Duragesic, Fentora, Lazanda, Subsys, and others)

"ER" بعد از نام هر داروی مخدر به معنای «طولانی اثر» (Extended release) است و نشانه‌ ای است که دارو در برنامه منظم برای درمان درد مزمن گرفته می‌شود. "IR" به معنای «اثر فوری» است و به این معنی است که دارو به‌سرعت عمل می­کند و فقط برای یک‌ زمان کوتاه استفاده می­شود. این مخدرها که سریع انتشار پیدا می­کنند و اثر می­کنند برای درمان درد سرکش استفاده می‌شوند. مورفین خوراکی که سریع عمل می‌کند نمونه­ ای از این داروها است؛ فنتانیل جویدنی، مکیدنی یا اسپری زیرزبانی است. (این شکل از فنتانیل از طریق دهان جذب می‌شود و بلعیده نمی‌شود). مخدری که در کوتاه‌ مدت اثر می­کند و درد سرکش را سریع تسکین می­دهد معمولاً همراه با مخدری که در درازمدت اثر می­کند استفاده می­شود.

خیلی مواقع برای درمان درد مزمن و سرکش از یک دارو مخدر مشترک استفاده می‌شود. بنابراین آگاه باشید که چه چیزی مصرف می‌کنید. بعنوان‌ مثال، Hydrokodone ER (Zohydro ER) ممکن است برای درد مزمن و hydrocodone با استامینوفن (Lortab) برای درد سرکش شما باشد. آن‌ها را قاطی نکنید!

مخدرهای متداول و ترکیب آنها با استامینوفن و داروهای :NSAID

• کدئین:

کدئین ممکن است به آسپرین یا استامینوفن اضافه شود، بعنوان‌ مثال:

• Fiorinal با کدئین، آسپرین دارد.
• Fioricet با کدئین، استامینوفن دارد.
• Tylenol #3 و Tylenol #4 شامل کدئین و استامینوفن هستند.

• :اُکسی کودون

ممکنست اکسی کودون به آسپرین، استامینوفن یا ایبوپروفن اضافه شود. برای مثال:

• Percodan آسپرین دارد.
• Percocet, Roxicet, Roxilox, Oxycet, Tylox همه استامینوفن دارند.
• Combunox ایبوپروفن دارد.

• :هیدروکودون

ممکنست هیدروکودون به استامینوفن یا ایبوپروفن اضافه شود. برای مثال:

• Zydone، Norco و Lortab دارای استامینوفن هستند.
• Vicoprofen و Reprexain ایبوپروفن دارند.

اگر داروهای ترکیبی برای درد مصرف می‌کنید آگاه باشید که چه داروهایی در هر قرص وجود دارد.

چطور می­شود با مخدر درد را تسکین داد؟

هنگامیکه یک دارو برای تسکین درد کافی نیست، پزشک ممکن است دوز بالاتری از آن دارو را تجویز کند یا به شما بگوید که در دفعات بیشتری آن دارو را مصرف کنید. هنگامیکه تیم سرطان از نزدیک با شما کار می­کند، می­توان با خیال راحت، دوزهای مخدر قوی را برای کاهش درد شدید بالا برد. تصمیم نگیرید که داروهای ضد درد بیشتری را سرخود مصرف کنید. اگر تغییر دوز دارو مؤثر واقع نشود، پزشک ممکن است داروی متفاوتی را تجویز کند یا دارو جدیدی را به دارویی که در حال حاضر مصرف می­کنید اضافه کند.

اگر مدت‌ زمان تسکین درد به‌ اندازه کافی طولانی نبود، از پزشک خود در مورد داروهای دیگری که بصورت قرص‌ وجود دارند، بپرسید. این می‌تواند درد شما را برای مدت‌ زمان بیشتری کنترل کند.

درد بیشتر اوقات کنترل می‌شود، اما گاهی اوقات درد سرکشی را تجربه می‌کنید، پزشک ممکن است یک داروی سریع الاثر یا داروی مخدری که فوری درد را کاهش می­دهد تجویز کند تا در صورت نیاز به کاهش سریع درد کمک کند.

مصرف کردن مخدر با خیال راحت:

پزشکان با دقت شمارا کنترل می­کنند و دوز داروی درد را تنظیم می‌کنند تا بیش‌ازحد مصرف نکنید. به همین دلیل مهم است که تنها یک پزشک برای درد شما دارو تجویز کند. اگر 2 یا تعداد بیشتری پزشک دارید، مطمئن شوید که یکی از آن­ها داروهای مخدر را بدون صحبت کردن با دیگران برای شما تجویز نمی­کند.

اگر الکل یا داروهای آرام‌بخش، قرص‌های خواب‌آور، داروهای ضدافسردگی، آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای دیگری که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند را مصرف می­کنید، به پزشک خود بگویید چه مقدار و هرچند وقت یک‌ بار آن­ها را مصرف می­کنید. مصرف مواد مخدر در هنگام نوشیدن الکل یا مصرف آرام‌بخش‌ها می‌تواند خطرناک باشد. حتی دوزهای کم ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. استفاده از چنین ترکیباتی می‌تواند منجر به مصرف بیش‌ازحد و علائمی مانند ضعف، مشکل تنفس، سردرگمی، اضطراب یا خواب‌آلودگی شدید یا سرگیجه شود.

تحمل  مخدر:

ممکن است متوجه شوید که در طول زمان نیاز به دوزهای بالاتری از داروهای درد دارید. این ممکن است به این دلیل باشد که درد افزایش‌یافته است یا تحمل دارویی شما بیشتر شده است. تحمل مواد مخدر زمانی رخ می‌دهد که بدن شما به ماده مخدری که مصرف می­کنید عادت کرده است و دارو بیشتری برای تسکین درد نیاز دارید. بسیاری از مردم تحملشان به مخدرها افزایش پیدا نمی­کند.

اگر تحمل دارویی شما بیشتر شد، معمولاً افزایش اندک دوز دارو یا تغییر نوع دارو باعث کاهش درد خواهد شد.

افزایش دوز مواد مخدر برای تسکین درد در حال افزایش و یا غلبه بر تحمل دارو، به این معنی نیست که معتاد هستید.

مدیریت عوارض جانبی مخدرها:

برای همه افراد مخدرها عوارض جانبی ندارند. شایعترین عوارض جانبی معمولاً خواب‌آلودگی، یبوست، حالت تهوع و استفراغ است. برخی افراد ممکن است سرگیجه، خارش، اثرات روانی (مانند کابوس، سردرگمی و توهم)، تنفس آهسته یا کم‌عمق یا مشکل ادرار کردن داشته باشند. از بسیاری از عوارض جانبی داروهای ضد درد می‌توان پیشگیری کرد. بعضی از موارد خفیف مانند حالت تهوع، خارش یا خواب‌آلودگی اغلب پس از چند روز همانطور که بدن شما با دارو سازگار می­شود بدون درمان رفع می‌شوند. اگر عوارض جانبی دارید به دکتر یا پرستار خود بگویید و از آن‌ها برای مدیریت عوارض جانبی کمک بخواهید.

در اینجا چند عارضه جانبی رایج ذکر می­شود:

• خواب‌آلودگی:

هنگامیکه برای اولین بار این داروهای مخدر را مصرف می‌کنید، ممکن است حالت خواب‌آلودگی داشته باشید، اما این حالت معمولاً بعد از چند روز از بین می‌رود. اگر درد اجازه نمی­دهد که بخوابید، می­توانید برای چند روز بعد از شروع مصرف مخدرها بیشتر بخوابید تا کم‌خوابی روزهای گذشته را جبران کنید. همانطور که بدن شما به دارو عادت می­کند کمتر احساس خواب­ آلودگی می­کنید. اگر یک هفته بعد از مصرف دارو برای فعالیت‌های عادی خود همچنان خیلی احساس خواب‌آلودگی میکنید، با پزشک یا پرستار خود تماس بگیرید. گاهی اوقات ممکن است رانندگی کردن یا حتی به‌ تنهایی از پله‌ها بالا و پایین رفتن برای شما نا امن باشد. تا زمانی که متوجه شوید، دارو چه اثری بر شما دارد، کاری که نیاز به هشیاری دارد انجام ندهید.

چند روش برای مدیریت خواب­ آلودگی:

• چند روز صبر کنید و ببینید که آیا خواب­ آلودگی از بین می‌رود.
• بررسی کنید که آیا سایر داروهایی که مصرف می‌کنید نیز باعث خواب‌آلودگی می‌شود. 
• از دکتر بپرسید که اگر می‌توانید دوز کمتری را به دفعات بیشتر یا یک داروی طولانی‌ اثر مصرف کنید.
• اگر داروهای مخدر درد را کاهش ندهند، از پزشک خود بپرسید که چه‌ کاری می‌توانید انجام دهید تا دردتان بهتر شود. درد ممکن است شمارا خسته کند لذا در این حالت، بهتر شدن درد ممکن است منجر به خواب‌آلودگی کمتر شود.
• درباره کمی افزایش در دوز مخدر بپرسید. این مقدار افزایش دوز دردتان را تسکین خواهد داد اما موجب خواب­ آلودگی نخواهد شد. اگر خواب‌آلودگی خیلی بد باشد، ممکن است داروهای بیشتر از نیازتان مصرف کنید. در مورد کاهش میزان دارویی که در حال حاضر مصرف می­کنید با پزشک خود صحبت کنید.
• در مورد تغییر داروی خود به داروی دیگر، از پزشک خود بپرسید. 
• از پزشک خود بپرسید آیا در طول روز می‌توانید یک محرک خفیف مانند کافئین مصرف کنید.
• اگر خواب‌ آلودگی‌تان بد است یا اگر به‌ طور ناگهانی پس از مصرف برخی مواد مخدر، مشکلی ایجاد می‌شود، با پزشک یا پرستار خود تماس بگیرید.

• یبوست:

مخدرها در اکثر افراد باعث یبوست می‌شوند، اما اغلب می‌توانند پیشگیری یا کنترل شوند. مخدرها حرکت مدفوع در روده‌ ها را کند می­کنند و باعث می­شود زمان بیشتری برای جذب آب توسط بدن صرف شود. سپس مدفوع سخت می‌شود، هنگامیکه شما شروع به مصرف مخدرها می­کنید، بهتر است برای کمک به نرم کردن مدفوع و حرکت روده­ ها از یک ملین، نرم‌کننده مدفوع یا درمان‌های دیگر استفاده کنید.

پس از هماهنگی با تیم سرطان، برای جلوگیری از یبوست، موارد زیر را امتحان کنید:

• با پزشک خود در مورد مصرف نرم‌کننده‌های مدفوع و مسهل‌ها صحبت کنید. بپرسید که چگونه و چقدر باید مصرف کنید.
• مقدار زیادی مایعات بنوشید. نوشیدن هشت تا 10 لیوان مایعات در روز می‌تواند به شما کمک کند تا مدفوع خود را نرم نگه‌ دارید. این بسیار مهم است، اگر مدفوع شما خشک باشد سخت عبور خواهد کرد.
• غذاهایی با فیبر بالا یا سبوس­دار مانند میوه‌های خام (باپوست)، سبزی‌ها و نان با دانه ­ها و غلات کامل مصرف کنید. 
• 1 یا 2 قاشق غذاخوری سبوس فرآوری نشده به غذای خود اضافه کنید. این باعث افزایش حجم می­شود و حرکات روده را افزایش می­دهد. در زمان غذا خوردن یک شیکر از سبوس آماده داشته باشید تا پاشیدن آن روی غذا راحت باشد. هنگام خوردن سبوس‌ها به مقدار زیادی آب بنوشید تا سبوس در روده نرم شود.
• تا آنجا که می­توانید ورزش کنید. با پزشک خود صحبت کنید که چه نوع ورزش برای شما مناسب است. اگر اخیراً ورزش نکردید پیاده‌ روی اغلب شروع خوبی است.
• غذاهایی که قبلاً در پیشگیری از یبوست کمک کرده‌اند بخورید.
• اگر از رختخواب بیرون نیامده­ اید، وقتیکه حرکت روده­ ای دارید سعی کنید از توالت استفاده کنید، حتی اگر این تنها زمانی است که از رختخواب بیرون می‌روید.

اگر پس از انجام تمام موارد فوق، هنوز یبوست دارید، از پزشک خود در مورد تغییر دادن نرم‌کننده مدفوع کننده یا ملین بپرسید. قبل از مصرف نرم‌ کننده مدفوع یا ملین، داروی خود را با پزشک یا پرستار خود چک کنید.

اگر برای 2 روز یا بیشتر حرکت روده‌ای  نداشتید، با پزشک خود تماس بگیرید.

• تهوع و استفراغ:

تهوع و استفراغ ناشی از مواد مخدر معمولاً پس از چند روز از مصرف دارو، از بین می‌روند. اطلاعات زیر ممکن است کمک کند:

• اگر وقتیکه نشسته اید یا راه می­روید اما دراز کش نیستید بیشتر حالت تهوع دارید، یک ساعت یا بیشتر پس از مصرف دارو در رختخواب بمانید. این حالت تهوع مانند حال به هم خوردگی است، گاهی اوقات داروهای بدون نسخه مانند meclizine (Bonine یا Antivert) یا dimenhydrinate (Dramamine) به درمان این نوع تهوع کمک می‌کند. قبل از مصرف این داروها با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید زیرا ممکن است برای برخی افراد مشکلاتی ایجاد کنند.

• اگر خود درد، تهوع ایجاد کرده است، تسکین درد معمولاً این حالت تهوع را از بین می­برد.
• اگر برای بهتر شدن تهوع نیاز به دارو دارید پزشک برای شما دارو تجویز خواهد کرد.
• اگر نمی‌توانید غذا یا مایعات را برای یک روز کامل نگه‌ دارید یا اگر حالت تهوع بیش از چند روز طول کشید، با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید.
• از پزشک یا پرستار خود بپرسید، آیا ممکنست سرطان، مشکلات پزشکی دیگر، استروئیدها، شیمی­ درمانی یا داروهای دیگر حالت تهوع ایجاد کرده ­باشند. همچنین یبوست ممکن است حالت تهوع را بدتر کند.

بعضی افراد فکر می‌کنند اگر حالت تهوع دارند بعد از مصرف داروی مخدر، دچار آلرژی شده اند. تهوع و استفراغ معمولاً واکنش‌های آلرژیک نیستند؛ اما یک جوش یا خارش همراه تهوع و استفراغ ممکن است یک واکنش آلرژیک باشد. درصورتیکه این اتفاق افتاد از مصرف دارو خودداری کنید و با پزشک خود تماس بگیرید. اگر گلویتان متورم شد، کهیر (تاول­های خارش­دار) یا مشکل تنفسی داشتید، فورا درخواست کمک کنید.

چه زمانی دیگر به مخدرها نیاز ندارید؟

نباید ناگهانی مصرف مخدرها را قطع کنید. افرادی که نیاز دارند یا می‌خواهند مصرف مخدرها را قطع کنند معمولاً به آهستگی این کار را انجام می­دهند بنابراین بدن آن‌ها برای تنظیم خود با قطع دارو فرصت دارد. اگر بطور ناگهانی مصرف مخدرها را متوقف کردید و یک بیماری مانند آنفلوانزا، عرق کردن بیش‌ازحد، اسهال، یا هرگونه واکنش غیرمعمول دیگر ایجاد شد، به پزشک یا پرستار خود بگویید. این علائم را می‌توان درمان کرد و تا چند روز یا چند هفته دیگر از بین خواهند رفت. کاهش آهسته دوز داروهای مخدر در طول زمان معمولاً از وقوع این علائم پیشگیری خواهد کرد. در مورد بهترین راه برای متوقف کردن تدریجی داروهای درد با پزشک خود صحبت کنید.

 منبع: American Cancer Society 2018

مترجم: فاطمه عرفانی، کارشناس زبان انگلیسی

بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی