مقدمه سرطان غدد بزاقی
Introduction to Salivary Glands Cancer
سرطان غدد بزاقی چیست؟
غدد بزاقی مختلفی در داخل و نزدیک دهان قرار دارند. چندین نوع سرطان و تومور خوش خیم می توانند در این ناحیه بوجود بیایند. سرطان غدد بزاقی انواع مختلفی دارد که هر کدام از این انواع با نمای سلولی مختلفی در غدد بزاقی ایجاد می شود.
عملکرد غدد بزاقی:
غدد بزاقی مایع لغزنده ای در داخل گلو و دهان ترشح می کنند. در بزاق موادی وجود دارد که به هضم غذا کمک می کند. ضمناً در بزاق مواد ضدعفونی کننده نیز وجود دارد که از دهان و گلو در برابر عفونت-ها محافظت می کند. دو نوع غدد بزاقی وجود دارد، غدد بزاقی بزرگ و کوچک.
غدد بزاقی بزرگ شامل سه غده به نامهای غدد بناگوشی، غدد زیر فکی و غدد زیر زبانی می باشد. این غدد در هر دو طرف صورت قرار دارند.
- غدد بناگوشی بزرگترین غدد بزاقی هستند و در پشت گوشها قرار دارند.
- غدد زیر فکی کوچکتر میباشند و در طرفین گردن و زیر چانه و زبان قرار می گیرند.
- غدد زیرزبانی تقریباً هم اندازه غدد زیر فک هستند و در زیر دهان و طرفین زبان وجود دارند.
- تقریباً 600 تا 1000 غده بزاقی کوچک نیز در زیر لبها، زبان، کام نرم و سخت و در داخل گونه ها، بینی، سینوسها و حنجره قرار دارند.
80% از تمام تومورهای بوجود آمده در قسمت بناگوشی هستند، 10 تا 15% آنها در غدد زیر فکی و بقیه در غدد زیر زبانی و غدد بزاقی کوچک بوجود می آیند. تومور غده پاروتید معمولاً خوش خیم است اما تومورهای بوجود آمده در غدد بزاقی کوچک معمولاً بدخیم هستند. همان طور که قبلاً گفته شد، بیشتر تومورها در ناحیه بناگوشی بوجود می آیند.
انواع سرطان های غدد بزاقی
Salivary Glands Cancers Types
غدد بزاقی طبیعی از چند نوع سلول مختلف درست شده اند، یک تومور می تواند در هر کدام از این سلولها بوجود بیاید. نام تومورها بر اساس شکل آنها می باشد. تومورها را به درجه 1 و 2 و 3 طبقه بندی می کنند.
- نوع درجه 1: بسیار شبیه غدد بزاقی طبیعی است و به آرامی رشد کرده، پیش آگهی خوبی دارد.
- نوع درجه 2: پیش آگهی و ظاهری بین درجه 1 و 3 دارد.
- نوع درجه 3: سلولها با حالت طبیعی کاملاً تفاوت دارند و اغلب سریع رشد کرده و به نقاط دیگر بدن منتشر می شوند. اینها به راحتی قابل درمان نیستند.
تومورهای خوش خیم به قسمتهای دیگر بدن گسترش پیدا نکرده و زندگی فرد را تهدید نمی کنند. این بخش از تومورها را با جراحی به راحتی میتوان درمان کرد. ممکنست اگر تومورهای خوش خیم درمان نشوند یا اگر توسط جراحی به طور کامل برداشته نشوند بدخیم شده یا دوباره عود کنند. موضوع بحث ما تومورهای بدخیم است.
سرطان غدد بزاقی (مراحل ابتدایی):
- کارسینوم سلولهای آسینار
- کارسینوم موکو اپیدرموئید (درجه 1 یا 2)
- آدنوکارسینوم پلی مورف در مراحل اولیه
سرطان غدد بزاقی (مراحل پیشرفته):
- کارسینوم موکو اپیدرموئید (درجه 3)
- کارسینوم آدنوئید کیستیک
- تومور بدخیم پیچیده
- کارسینوم سلول اسکواموس
- آدنوکارسینوم
منبع: American Cancer Society 2017
مترجم: بنفشه جوادی "انجمن امداد به بیماران سرطانی ایران"
بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی