تشخیص سرطان تخمدان

Ovary Cancer Diagnosis

اگر علایمی دارید که ممکنست به دلیل ابتلا به سرطان تخمدان باشد، باید پزشک تان شما را ویزیت نماید، بعد از آنکه پزشک شما را مورد بررسی قرار داد، ممکنست برخی از آزمایش ها را برای شما درخواست نماید.

معاینات پزشکی:

پزشک شما برای تشخیص علایم سرطان تخمدان معاینات بدنی را انجام خواهد داد. این معاینات شامل معاینه تخمدان (از طریق معاینه لگن) و برسی علائم ترشحات شکمی/داخلی که آسیت (تجمع مایع در حفره صفاقی که باعث تورم شکم می شود) نامیده می شود، می باشد. اگر بر اساس علایم مشاهده شده در معاینات در مورد سلامتی شما تردیدی وجود داشته باشد، پزشک آزمایش های دیگری را برای شما درخواست خواهد کرد.

مشاوره با پزشک متخصص:

اگر معاینات یا سایر آزمایش ها نشان دهند که امکان ابتلای شما به سرطان تخمدان وجود دارد، ممکن است لازم باشد به یک پزشک یا جراح متخصص زنان برای درمان این نوع سرطان نیاز داشته باشید. پزشک جراح سرطان های زنان، متخصص زنان و زایمانی است که برای جراحی های ویژه دستگاه تناسلی زنان آموزش های لازم را دیده اند. درمان توسط جراح سرطان های زنان کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که شما بهترین نوع جراحی برای سرطان خود را دریافت می کنید. این کار همچنین می تواند به بیماران مبتلا به سرطان تخمدان کمک کند تا عمر طولانی تری داشته باشند. هر فرد مشکوک به سرطان تخمدان قبل از عمل جراحی باید توسط این متخصصین ویزیت شود.

تصویربرداری های لازم برای تشخیص سرطان تخمدان:

سی تی اسکن، ام آر آی (MRI) و اولتراسوند می توانند تأیید کنند که آیا توده غیر طبیعی در لگن وجود دارد یا خیر. این تصویربرداری ها همچنین می توانند نشان دهند که آیا سرطان تخمدان به دیگر بافت ها و اندام ها رسیده است یا خیر (متاستاز رخ داده است یا خیر).

• سونوگرافی برای تشخیص سرطان تخمدان:

سونوگرافی یک روش کاربردی است که به شما اجازه می دهد تصویر اندام مورد نظر را روی یک صفحه نمایش ویدئویی مشاهده کنید. امواج صوتی از پروب کوچکی که روی واژن زن یا روی سطح شکمی قرار دارد ارسال می شوند. امواج صوتی هنگامی که به تخمدان ها و دیگر ارگان ها وارد می شوند، اکو را ایجاد می کنند. این پروب امواجی که برگشت می کند را تشخیص می دهد و الگو را به یک تصویر تبدیل می کند.

سونوگرافی اغلب اولین آزمایشی است که اگر فرد مشکوک به سرطان تخمدان باشد، انجام می شود. این روش می تواند برای تشخیص تومور تخمدان مفید باشد و دریافت که آیا یک توده تخمدان، جامد (تومور) است یا یک کیست مایع است. همچنین می توان مشاهده کرد که اندازه تخمدان چقدر تغییر کرده و چقدر بزرگ شده است و چه تغییراتی در داخل تخمدان بوجود آمده است. بررسی این عوامل به پزشک کمک می کند تا تشخیص دهد که کدام توده ها یا کیست ها نگران کننده تر هستند.

• CT برای تشخیص سرطان تخمدان:

سی تی اسکن یک آزمایش با استفاده از اشعه ایکس است که تصاویر دقیق مقطعی از بدن شما تهیه می کند. به جای گرفتن عکس، مانند روش رایج استفاه از اشعه، یک اسکنر CT چندین عکس را به صورت چرخشی از زوایای مختلف اطراف شما می گیرد. سپس یک کامپیوتر این تصاویر را با تصویر اندام مورد نظر در بدن شما ترکیب می کند. دستگاه تصاویری از چندین مقطع بدن می گیرد.

یک اسکنر CT به مثابه یک نان شیرین (دونات) بزرگ بر روی یک میز باریک که وسط آن باز است می باشد. هنگامی که اسکن انجام می شود، شما باید روی میز قرار بگیرید. فرآیند سی تی اسکن طولانی تر از عکس اشعه ایکس است و در هنگام تصویر برداری ممکن است احساس محدودیت بیشتری داشته باشید.

سی تی اسکن تومورهای کوچک در تخمدان را نشان نمی دهد، اما می تواند تومورهای بزرگتر را نشان داده و ممکن است تومورهای موجود در اندام های مجاور را شناسایی نماید .سی تی اسکن ممکن است گره های لنفاوی بزرگ شده، نشانه هایی از متاستاز سرطان به اندام های دیگر و یا نشانه هایی از یک تومور تخمدان که بر کلیه ها یا مثانه تاثیر گذاشته است را نشان دهد.

ممکن است قبل از سی تی اسکن از شما درخواست شود 1 تا 2 ظرف مایع خوراکی رنگی که کنتراست دهانی (oral contrast) نامیده می شود، را بنوشید. همچنین ممکن است یک تزریق داخل وریدی ((IV دریافت کنید که از طریق آن رنگ کنتراست تزریق می شود. رنگ های کنتراست به مشخص شدن بهتر اعضای بدن کمک می کند.

تزریق می تواند باعث بروز سوزش (قرمزی و احساس گرمی که ممکنست ساعت ها ادامه داشته باشد) گردد. برخی افراد به رنگ آلرژی داشته و حساس هستند. به ندرت، واکنش های جدی تری مانند مشکلات تنفسی و افت فشار خون می تواند رخ دهد. برای جلوگیری و درمان واکنش های آلرژیک می توان از مشاوره پزشکی استفاده کرد. در صورتی که تا به حال سابقه واکنش نسبت به مواد کنتراست مورد استفاده برای آزمایش های تصویربرداری داشته اید، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.

معمولا برای بیوپسی توده تخمدان از سی تی اسکن استفاده نمی شود بلکه برای نمونه برداری از یک توده مشکوک به متاستاز مورد استفاده قرار می گیرد. برای این روش، که نمونه برداری تحت هدایت CT نامیده می شود، بیمار بر روی میز CT اسکن قرار می گیرد، در حالی که رادیولوژیست، سوزن بیوپسی  رابه سمت محل توده، حرکت می دهد. سی تی اسکن ها تا زمانی که پزشکان مطمئن باشند که سوزن درون توده است، تکرار می شوند. یک نمونه بیوپسی سوزنی ظریف (قطعه کوچکی از بافت) و یا یک نمونه بیوپسی سوزنی درشت تر (یک سیلندر نازک از بافت مورد نظر با طول ½ اینچ و قطر کمتر از یک هشتم اینچ) برداشته شده و زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد.

• باریم انما با اشعه ایکس برای تشخیص سرطان تخمدان:

این آزمایش برای مشاهده اینکه آیا سرطان به روده بزرگ و یا رکتوم نفوذ کرده است (همچنین تشخیص سرطان کولورکتال) یا خیر انجام می شود. پس از مصرف ملین در روز قبل، سولفات باریم، (یک ماده چسبناک) داخل رکتوم و روده بزرگ تزریق می شود و تصویربرداری از طریق اشعه ایکس انجام می شود. از آنجا که اشعه ایکس از باریم عبور نمی کند، روده بزرگ و رکتوم در اشعه ایکس مشخص می شوند. این آزمایش در زنان مبتلا به سرطان تخمدان به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد. ممکن است به جای این روش کولونوسکوپی انجام شود.

• MRI برای تشخیص سرطان تخمدان:

MRI به جای اشعه ایکس از امواج رادیویی و مغناطیسی قوی استفاده می کند. امواج رادیویی جذب شده و سپس در یک الگوی شکل گرفته بر اساس نوع بافت و بیماری آزاد می شوند. یک رایانه، الگوی امواج رادیویی که توسط بافت ها پخش می شود را به یک تصویر بسیار دقیق از اندام های بدن تبدیل می کند. این کار نه تنها باعث می شود که برش های مقطعی از بدن مانند سی تی اسکن ایجاد شود، بلکه می تواند برش هایی در امتداد طول بدن تهیه کند. ماده کنتراست ممکن است به صورت داخل وریدی تزریق شود (مانند سی تی اسکن). اسکن MRI اغلب برای سرطان تخمدان مورد استفاده قرار نمی گیرد.

اسکن MRI برای بررسی مغز و نخاع مفید است. فرآیند اسکن MRI طولانی تر از سی تی اسکن است (اغلب تا 30 دقیقه یا بیشتر). همچنین، شما باید در داخل یک دستگاه لوله شکل قرار بگیرید که منجر به محدود کردن شما شده و ممکن است باعث ناراحتی افراد بویژه افراد مبتلا به فوبیای فضاهای محصور شده، شود. این دستگاه همچنین یک سر و صدای قوی ایجاد می کند که ممکن است شما را ناراحت کند. در بعضی مراکز برای جلوگیری از ناراحتی ناشی از صدای تولید شده از هدفون با پخش موسیقی، استفاده می گردد.

• عکس ساده قفسه سینه:

ممکن است برای تعیین اینکه آیا سرطان تخمدان به ریه ها گسترش یافته است یا خیر (متاستاز) استفاده شود. در صورت متاستاز ممکن است یک یا چند تومور در ریه ایجاد شده باشد یا مایعی اطراف ریه تجمع یابد. این مایع، پلورال افیوژن نامیده می شود و توسط عکسبرساده قفسه سینه با اشعه X و همچنین انواع دیگر اسکن دیده می شود.

• PET اسکن برای تشخیص سرطان تخمدان:

در اسکن با روش PET، گلوکز رادیواکتیو (قند) داده می شود تا سلول های سرطانی کشف شوند. از آنجایی که توده های سرطان در مقایسه با بافت های نرمال از میزان گلوکز بالاتری استفاده می کنند، رادیواکتیو در سلول های سرطانی متمرکز خواهد شد. یک اسکنر می تواند رسوبات رادیواکتیو را تشخیص دهد. این آزمایش می تواند در تشخیص توده های کوچک سلول های سرطانی مفید باشد. در برخی موارد این تصویربرداری در تشخیص سرطان تخمدانی که متاستاز داده مفید است. این روش زمانی که با سی تی اسکن (PET/CT) به کار گرفته می شود نتایج بهتری خواهد داشت. تصویربرداری به روش PET می تواند در تشخیص سرطان بویژه زمانی که سرطان متاستاز داده است مفید باشد.

سایر آزمایش ها

• لاپاراسکوپی در سرطان تخمدان:

در این روش از یک لوله نازک و شفاف استفاده می شود که از طریق آن پزشک می تواند تخمدان ها و سایر اندام های بدن و بافت های داخلی را مشاهده نماید. لوله از طریق یک برش کوچک در قسمت تحتانی شکم وارد بدن شده و تصاویر را به یک مانیتور می فرستد. لاپاراسکوپی می تواند با نشان دادن بافت ها و اندام ها به پزشک در تصمیم گیری در مورد روش درمانی مثلا انجام عمل جراحی یا دیگر روش ها، کمک کند. همچنین، پزشکان می توانند از طریق برش لاپاراسکوپی ابزارهای انجام بیوپسی را کنترل نمایند.

• کولونوسکوپی در سرطان تخمدان:

کولونوسکوپی یک روش مورد استفاده برای معاینه روده بزرگ است (کولون). قبل از اینکه این آزمایش انجام شود، روده بزرگ و رکتوم باید از مدفوع تمیز شوند. به همین منظور بیمار باید شب قبل حدود 2 تا 4 کوارت (پیمانه های حدودا یک لیتری) مایعات ملین استفاده کرده و استحمام نماید. درست قبل از انجام این روش، به بیمار داروهای داخل وریدی (IV) تزریق می شود تا او آرام شده و یا حتی به خواب رود (آرام بخش). سپس یک کولونوسکوپ (لوله ای بلند، انعطاف پذیر، با یک پروژکتور (لامپ روشن کنند) و یک دوربین در انتهای لوله) از طریق مقعد وارد روده می شود. تصاویر به یک مانیتور تصویری ارسال می شوند. هر ناحیه غیر طبیعی می تواند بیوپسی شود. از آنجا که از آرامبخش استفاده می شود، بیماران باید بدانند که لازم است یک نفر پس از اتمام آزمایش آنها را به خانه برساند. این روش بیشتر برای تشخیص سرطان کولورکتال است.

• نمونه برداری در سرطان تخمدان:

تنها راه تعیین اینکه آیا سرطان رشد کرده است یا نه، نمونه برداری از بافت مشکوک و بررسی آن با میکروسکوپ است. این روش بیوپسی نامیده می شود. برای سرطان تخمدان، بیوپسی معمولا با نمونه برداری از تومور انجام می شود.

در موارد نادر، ممکن است نمونه برداری از یک مورد مشکوک به سرطان تخمدان از طریق روش لاپاراسکوپی بیوپسی انجام شود که در آن یک سوزن از طریق پوست شکم  به داخل تومور وارد می شود. معمولا سوزن توسط سونوگرافی یا سی تی اسکن هدایت می شود. چون این نگرانی وجود دارد که بیوپسی منجر به متاستاز سرطان بشود، این روش تنها در بیمارانی استفاده می شود که به دلیل متاستاز گسترده سرطان و یا دیگر مشکلات پزشکی، عمل جراحی برایشان مقدور نیست.

در بیماران مبتلا به آسیت (مایع داخل شکم)، نمونه برداری از مایع نیز می تواند برای تشخیص سرطان استفاده شود. در این روش که پاراسنتز نامیده می شود، پوست شکم بیحس شده و یک سوزن متصل به سرنگ از طریق دیواره شکم، به داخل مایع درون حفره شکمی منتقل می شود. ممکن است از سونوگرافی برای هدایت سوزن استفاده شود. مایع به داخل سرنگ کشیده شده و مورد بررسی قرار می گیرد. در تمام این مراحل، بافت یا مایع در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد. یک متخصص آسیب شناسی (پزشک متخصص برای تشخیص و طبقه بندی بیماری)، نمونه را با میکروسکوپ بررسی می نمایند.

• آزمایش خون در سرطان تخمدان:

پزشک شما آزمایش خون را انجام می دهد تا مطمئن شود که تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها (سلول هایی که به توقف خونریزی کمک می کنند) کافی است. همچنین آزمایش هایی برای اندازه گیری عملکرد کلیه و کبد و وضعیت سلامتی عمومی شما انجام می شود. در نهایت پزشک آزمایش CA-125 را درخواست میکند. زنانی که دارای سطح بالایی از CA-125 باشند اغلب به یک آنکولوژیست زنان معرفی می شوند، با این حال هر زنی که مشکوک به ابتلا به سرطان تخمدان است باید به یک جراح آنکولوژی زنان مراجعه نماید.

برخی از انواع سرطان های سلول های زایا می توانند منجر به افزایش سطح خونی تومور مارکرهای گنادوتروپین جفتی انسان (hCG)، آلفا فتوپروتئین (AFP) و  یا لاکتات دهیدروژنازها (LDH) شوند. در چنین شرایطی چنانچه پزشک شما شک کند که تومور تخمدان شما می تواند ناشی از سرطان مربوط به سلول های زایا باشد، باید بررسی های لازم انجام شود.

برخی از تومورهای استرومای تخمدان باعث می شوند که سطح خون ماده ای که اینهیبین (هورمونی که مانع از ترشح هورمون تحریک کننده فولیکول می شود) نامیده می شود و هورمون هایی نظیر استروژن و تستسترون بالا رود. اگر پزشک شما مشکوک به این نوع تومور باشد این موارد ممکن است بررسی شوند.

مشاوره ژنتیک و آزمایش پس از تشخیص سرطان تخمدان:

اگر شما مبتلا به سرطان تخمدان شوید، دکتر شما به احتمال زیاد به شما توصیه می کند که برای تصمیم گیری بهتر به یک مشاور ژنتیک مراجعه نمایید تا مشخص شود شما کدام جهش های ژنتیکی را به ارث برده اید، برای مثال جهش در ژن BRCA1 یا BRCA2 مورد بررسی قرار می گیرد. برخی از سرطان های تخمدان با جهش این ژن ها یا دیگر ژن ها مرتبط هستند.

یک مشاور ژنتیک یا سایر متخصصان پزشکی واجد شرایط می توانند به شما در درک مزایا، ​​معایب و محدودیت هایی که آزمایش های ژنتیکی می تواند به همراه داشته باشد، کمک نمایند. آزمایش ژنتیک برای جهش های ارثی به دلایلی که در ادامه به آنها اشاره می شود مفید است:

• اگر جهش ژنی دارید، ممکنست برای ابتلا به سرطان احتمال بیشتری نیز داشته باشید، بنابراین ممکن است از این آزمایش سود ببرید.

• اگر جهش ژنی داشته باشید، اعضای خانواده (بستگان نسبی) شما نیز ممکن است این جهش ژنتیکی را داشته باشند، بنابراین آنها می توانند در مورد خطر ابتلا به سرطان آگاه شوند.

• اگر جهش ژن BRCA1 یا BRCA2 بوجود آمده باشد، ممکن است از درمان با مهار کننده های PARP بهره مند شوید. "بیشتر بدانید"