درمان لنفوم هوچکین HL:
چه پزشکانی "لنفوم هوچکین HL" را درمان می کنند؟
بر اساس گزینه درمان ممکنست پزشکان مختلفی در تیم درمان شما باشند. این پزشکان عبارتند از:
- فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی: پزشک فوق تخصصی که سرطان را با داروهای شیمی درمانی، تارگت تراپی و ایمونوتراپی و پیوند مغز استخوان درمان می کند و کل برنامه درمانی شما را طرح ریزی می کند.
- متخصص رادیوتراپی آنکولوژی: پزشک متخصصی که سرطان را با پرتودرمانی درمان می کند.
ممکنست بسیاری از تخصص های دیگر هم بخشی از تیم درمان شما باشند، شامل: پزشک دستیار، پرستار، متخصص تغذیه، روانشناس، مددکار اجتماعی و ... .
اگر برای شما (یا فرزندتان) تشخیص لنفوم هوچکین گذاشته شده است، تیم سرطان شما گزینه های درمان را با شما درمیان می گذارند. مهم است که بدقت در مورد گزینه هایتان تفکر نمایید. شما فواید هر گزینه درمان را در مقابل خطرات و عوارض بالقوه آن بررسی نمایید.
درمان لنفوم هوچکین خیلی بر اساس مرحله ی است. اما سایر فاکتورها مانند سن، سلامت عمومی و مکان لنفوم ممکنست گزینه های درمان را تحت تاثیر قرار دهد.
برای تمام بیماران لنفوم هوچکین، هدف اصلی شفای بیماری است. اما درمان میتواند عوارضی داشته باشد که اغلب برای سال ها بروز نمی کند. به این دلیل، پزشکان تلاش می کنند برنامه درمانی ای را انتخاب نمایند که کمترین ریسک عوارض را داشته باشد.
انواع درمان های لنفوم هوچکین:
بسته به نوع و مرحله لنفوم و سایر فاکتورها گزینه های درمانی می تواند شامل موارد زیر باشد:
شیمی درمانی، پرتو درمانی، ایمونوتراپی (شامل آنتی بادیهای مونوکلونال)، شیمی درمانی با دوز بالا و پیوند مغز استخوان
درمان های اصلی لنفوم هوچکین عبارتند از شیمی درمانی و پرتو درمانی. بسته به شرایط یکی از این درمان ها یا هر دو استفاده می شوند.
ممکنست بیماران خاصی با ایمونوتراپی یا پیوند سلولهای بنیادی، درمان شوند بخصوص اگر سایر درمانها اثر نکرده باشد.
بجز برای نمونه برداری و مرحله بندی، جراحی بندرت برای درمان لنفوم هوچکین استفاده می شود.
تصمیم گیری برای برنامه درمان لنفوم هوچکین:
مهم است که درمورد تمام گزینه های درمان (اهداف و عوارض) با پزشکانتان صحبت نمایید تا بهترین تصمیم متناسب با نیازتان را بگیرید. در انتخاب یک برنامه درمانی، به سلامت عمومی خود، نوع و مرحله لنفوم هوچکین توجه نمایید. موارد مبهم را بپرسید.
گرفتن نظر پزشکی دیگر:
اگر زمان اجازه میدهد، ممکنست شما بخواهید نظر پزشک دیگری را نیز جویا شوید. این می تواند به شما اطلاعات بیشتری بدهد و شما درمورد برنامه درمانتان مطمئن تر شوید. اگر نمی دانید برای گرفتن نظر دوم به کجا بروید از پزشکتان بخواهید به شما کمک نماید.
درمان لنفوم هوچکین بر اساس مرحله بیماری:
درمان لنفوم هوچکین اطفال کمی با بزرگسالان متفاوت است. برای نوجوانانی که کامل رشد کرده اند، معمولا درمان مانند بزرگسالان است.
گزینه های درمان بر اساس فاکتورهای زیر کمی تغییر می کند:
-
IA,IIA درمان هوچکین مرحله مطلوب:
هوچکینی که تنها در یک سمت دیافراگم (بالا یا پایین) قرار دارد، و هیچ فاکتور نامطلوبی ندارد:
درمان اغلب بیماران شیمی درمانی است (معمولا 2-4 جلسه ABVD یا 8 هفته استانفورد V) و سپس پرتودرمانی مکان اولیه بیماری.
گزینه دیگر شیمی درمانی تنها است (معمولا 4 تا 6 سیکل) در بیماران گزینش شده.
پزشکان اغلب پس از چند دوره شیمی درمانی PET/CT میکنند تا کیفیت پاسخ به درمان را بررسی نمایند و تعیین کنند بیمار باید چند دوره درمان بگیرد.
اگر فردی نتواند بدلیل سایر مسایل شیمی درمانی بگیرد، ممکنست پرتودرمانی تنها یک گزینه باشد.
برای کسانیکه به درمان پاسخ نمی دهند، شیمی درمانی با داروهای مختلف یا شیمی درمانی با دوز بالا (و احتمالا پرتودرمانی) و سپس پیوند مغز استخوان ممکنست توصیه شود. درمان با آنتی بادی مونوکلونال برنتوکسیماب ممکنست گزینه دیگری باشد. اگر کمک کننده نبود، ممکنست داروی ایمونوتراپی نیوولوماب مفید باشد.
-
I,II درمان هوچکین مرحله نامطلوب:
این گروه شامل لنفوم هوچکین ی می شود که تنها در یک سمت دیافراگم قرار دارد اما حجیم است، در چندین ناحیه مختلف است، موجب علایم بی شده و/یا موجب افزایش ESR شده باشد.
عموما درمان شدیدتر از درمان در موارد با بیماری مطلوب است. به طور معمول با شیمی درمانی شروع می شود (معمولا ABVD برای 4 تا 6 جلسه یا استانفورد Vبرای 12 هفته).
PET/CT اغلب پس از چندین دوره شیمی درمانی انجام میشود تا تعیین کند چه مقدار درمان نیاز است. اغلب پس از آن شیمی درمانی مجدد ادامه می یابد. بطور تیپیک پرتو درمانی به مکانهای تومور داده میشود بخصوص در موارد حجیم.
برای آنهاییکه به درمان پاسخ نمی دهند شیمی درمانی با داروهای مختلف یا دوز بالای شیمی درمانی (و احتمالا پرتو درمانی) و سپس پیوند مغز استخوان توصیه می شود. درمان با آنتی بادی مونوکلونال برنتوکسیماب ممکنست گزینه دیگری باشد. اگر کمک کننده نباشد ممکنست داروی ایمونوتراپی نیوولوماب مفید باشد.
-
III,IV درمان هوچکین مرحله:
شامل لنفوم هوچکین ی می شود که هم بالا و هم پایین دیافراگم است و/یا بطور گسترده یک یا بیشتر از اعضای خارج از سیستم لنفاوی را درگیر کرده است.
پزشکان عموما این مراحل را با رژیم های سنگین تر شیمی درمانی (نسبت به شیمی درمانی مراحل پایین تر) درمان می کنند. هرچند ABVD میتواند به کار رود، برخی پزشکان در مواردیکه چندین فاکتور نامطلوب وجود دارد علاقه به شیمی درمانیهای سنگین تر مانند استانفورد V برای 12 هفته یا حتی BEACOPP دارند.
PET/CT ممکنست حین یا پس از شیمی درمانی بکار رود تا بررسی کند که شما چقدر درمان نیاز دارید. بسته به نتایج اسکن ممکنست شیمی بیشتری داده شود. ممکنست بعد از شیمی درمانی پرتو درمانی نیز داده شود بخصوص اگر نواحی توموری بزرگی وجود داشته باشد.
برای آنهاییکه لنفوم هوچکین شان به درمان پاسخ نمی دهد، شیمی درمانی با داروهای مختلف یا شیمی درمانی با دوز بالا (و احتمالا پرتودرمانی) و سپس پیوند مغز استخوان توصیه می شود.
درمان با آنتی بادی مونوکلونال برنتوکسیماب گزینه دیگری است. اگر مفید نباشد، ممکنست یک داروی ایمونوتراپی مانند نیوولوماب یا پمبرولیزوماب کمک کننده باشد.
درمان لنفوم هوچکین مقاوم به درمان:
درمان لنفوم هوچکین باید تمام ردپاهای لنفوم را پاکسازی کند. زمانیکه درمان اولیه کامل شد پزشک از PET/CT استفاده می کند تا دنبال هر گونه علامتی از هوچکین باشد. اگر هنوز هوچکین وجود داشته باشد اغلب صاحبنظران فکر می کنند که غیر محتمل است دریافت بیشتر این درمان است منجر به شفا شود.
گاهی پس از شیمی درمانی، پرتودرمانی به ناحیه ای که بیماری باقیمانده دارد ممکنست شفا بخش باشد. ترکیبی از داروهای شیمی درمانی گزینه دیگر است. اگر درمان اولیه پرتودرمانی بود استفاده از شیمی (با یا بدون پرتودرمانی بیشتر) می تواند شفابخش باشد.
اگر هنوز پس از ترکیب این درمانها لنفوم هوچکین باقی مانده باشد اغلب پزشکان توصیه می کنند شیمی درمانی با دوز بالا (و احتمالا پرتو درمانی) و سپس پیوند اتولوگ انجام شود. اگر سرطان هنوز پابرجا باشد ممکنست پیوند آلوژن یک گزینه باشد.
گزینه دیگر بجای پیوند یا پس از پیوند ممکنست درمان با برنتوکسیماب باشد. اگر مفید نبود مکنست ایمونوتراپی با نیوولوماب کمک کننده باشد.
درمان عود لنفوم هوچکین:
اگر هوچکین پس از درمان برگردد، درمان بیشتر بستگی دارد به مکان عود لنفوم، چه مدت پس از درمان عود کند، نوع درمان اولیه.
اگر درمان اولیه پرتودرمانی تنها بوده، معمولا شیمی درمانی در موارد عود داده می شود.
اگر ابتدا شیمی درمانی بدون پرتودرمانی داده شده و سرطان تنها در غدد لنفاوی عود کرده است بیمار می تواند به غدد لنفاوی پرتو بگیرد با یا بدون شیمی بیشتر. شیمی درمانی با داروهای مختلف یک گزینه است.
معمولا پرتودرمانی به یک ناحیه نمی تواند 2 مرتبه انجام شود. مثلا اگر لنفوم هوچکین قفسه سینه با پرتو درمانی درمان شود و دوباره در قفسه سینه عود کند، معمولا نمی تواند با پرتودرمانی بیشتر به قفسه سینه درمان شود. این اصل صادق است که اهمیتی ندارد که چقدر قبل پرتو درمانی اول داده شده است.
اگر لنفوم پس از چند سال برگردد، استفاده از همان داروها یا شیمی های متفاوت (احتمالا با پرتودرمانی) هنوز می تواند آنرا شفا بخشد. از طرف دیگر بیمارانیکه بیماری شان بزودی پس از درمان عود می کند ممکنست نیاز به درمان شدیدتری داشته باشند. مثلا اگر پس از چند ماه از درمان اولیه عود نماید شیمی درمانی با دوز بالا (و احتمالا پرتو درمانی) و سپس پیوند اتولوگ می تواند توصیه شود. (برای آگاهی بیشتر "بخش پیوند مغز استخوان" در وبسایت سنین را ببینید).
اگر پس ازپیوند اتولوگ هنوز هوچکین باقی بماند، پیوند آلوژن یک گزینه است. گزینه دیگر بجای یا پس از پیوند مغز استخوان داروی آنتی بادی مونوکلونال برنتوکسیماب است. اگر کمک کننده نباشد، داروی ایمونوتراپی نیوولوماب یا پمبرولیزوماب کمک کننده است.
شرکت در کارآزمایی بالینی برای درمان لنفوم هوچکین:
کارآزمایی های بالینی مطالعات تحقیقاتی هستند که بدقت کنترل شده اند و برای بررسی درمانهای امید بخش جدید انجام می شوند. گاهی کارآزمایی های بالینی تنها راه دسترسی به درمانهای جدید است. همچنین برای پزشکان بهترین راه کشف روشهای بهتر درمان سرطان هستند. اما هنوز این کارآزماییها برای همه مناسب نیستند.
روشهای جایگزین و مکمل درمان لنفوم هوچکین:
ممکنست شما درمورد روشهای جایگزین و مکمل شنیده باشید، درحالیکه پزشکتان اینها را برای درمان و کنترل علایم به شما متذکر نشده باشد.
این روشها شامل: ویتامین ها، گیاهان، رژیم های خاص، طب سوزنی، ماساژ، ... میشود.
روشهای مکمل روشهایی هستند که در کنار درمانهای معمول شما به کار میروند.
روشهای جایگزین روشهایی هستند که بجای درمان پزشک شما استفاده می شود. اگرچه برخی از این روشها ممکنست در کاهش علایم یا ایجاد احساس بهتر کمک کننده باشد، اما تاثیر خیلی از آنها ثابت نشده است. برخی حتی خطرناک هستند.
حتما با تیم درمان سرطان خود در مورد این روشها صحبت کنید، آنها دانسته ها و نکات ناشناخته این روشها را به شما آموزش می دهند، تا بتوانید آگاهانه تصمیم بگیرید.
اقدامات پس از درمان لنفوم هوچکین:
حتی اگر شما دوره درمان را تکمیل کرده باشید، پزشکان شما هنوز تمایل دارند شما را از نزدیک تحت نظر بگیرند. خیلی مهم است که تمام برنامه های پایش در آینده را منظم انجام دهید، زیرا لنفوم هوچکین میتواند حتی سالها پس از درمان هم عود نماید.
ممکنست برخی عوارض درمان مدتها بعد ظاهر شود. ویزیت ها زمان خوبیست که سوالاتتان را از پزشکتان بپرسید و اگر متوجه هر گونه تغییر یا مشکلی شده اید با وی درمیان گذارید.
حین ویزیت های پایش، پزشک از شما در مورد علایم می پرسد، معاینه می کند و ممکنست آزمایش خون یا تصویربرداری (سی تی اسکن، عکس ساده) درخواست نماید. ویزیت ها و آزمایشات معمولا در سال اول بعد از درمان هر از چند ماه درخواست می شود. بتدریج فاصله ویزیت ها افزایش می یابد اما حتی بعد از 5 سال هم حداقل سالانه انجام می شود.
افرادیکه بیماری هوچکین آنها با درمان کامل برطرف نشده باشد نیزیک برنامه پایش متناسب با شرایط شان دارند.
- از پزشکتان برنامه پس از درمان را بخواهید:
-
برنامه آزمایشات و معاینات پیگیری.
-
برنامه آزمایشات مورد نیاز در آینده (غربالگری): برای بروز سایر سرطان ها، اثرات طولانی مدت سرطان یا درمان آن بر سلامتی.
-
لیست عوارض دیررس یا بلندمدت درمان، و اینکه دنبال چه باشید و کی با پزشکتان تماس بگیرید.
-
توصیه های تغذیه و فعالیت بدنی.
-
کاهش ریسک پیشرفت یا عود لنفوم هوچکین:
متاسفانه معلوم نیست که آیا چیزی وجود دارد (مانند ورزش، رژیم، مکمل ها) که از رشد یا عود لنفوم هوچکین جلوگیری کند.
عادت به انجام رفتارهای سالم مانند سیگار نکشیدن، خوب غذا خوردن، فعالیت منظم بدنی و حفظ یک وزن سالم میتواند کمک کننده باشد اما هیچکس مطمئن نیست. اما ما میدانیم که این اقدامات میتوانند اثرات مثبتی روی سلامت شما (فراتر از لنفوم و سرطان) داشته باشند.
-
مکمل های غذایی در لنفوم هوچکین:
تا کنون هیچ مکمل غذایی (ویتامین، مواد معدنی، محصول گیاهی) آشکارا موجب کاهش ریسک پیشرفت یا عود لنفوم هوچکین نشده است. این به این معنی نیست که هیچ مکملی کمک کننده نیست بلکه مهم است بدانیم که اثر هیچکدام ثابت نشده است.
قوانین مکملهای تغذیه ای در امریکا مانند داروها نیست. اگرچه محدودیتهایی از نظر تایید تاثیر ادعایی آنها اعمال می شود اما قبل از فروش نیازی به تایید تاثیر ندارند. اگر فکر می کنید مکمل غذایی نیاز دارید با تیم سرطان خود مشورت نمایید انها با روشن کردن مصرف ایمن این مکمل ها و پرهیز از عوارض انها به شما کمک می کنند.
عوارض بلند مدت درمان هاى لنفوم هوچكين:
هر نوع درمانى براى اين بيمارى عوارضى را به دنبال دارد كه ممكن است ماه ها يا بيشتر پايدار باشند، و برخى مانند عدم بارورى، هميشگى خواهند بود. چون امروزه افراد بيشترى و مدت طولانى ترى بعد از درمان زنده مى باشند، مراقبت ها از اين عوارض بسيار مهم و حياتى هستند. (در مورد عوارض احتمالى پيش از شروع درمان، از گروه درمانى سوالات خود را انجام دهيد).
يكى از جدى ترين عوارض غير شايع درمان هوچكين لنفوما، پديدارى يك سرطان ثانويه است (مى توانيد به قسمت سرطان هاى ثانويه، بعد از هوچكين لينفوم در سايت رجوع نماييد):
يك مسئله مهم، خصوصاً در بيماران جوان تر درمان شده با شيمى درمانى و يا پرتودرمانى، كم شدن و يا از دست رفتن توان بارورى ايشان است، (مثلاً برخى داروها، بر توان توليد اسپرم اثرات سوء مى گذارند)، يا زنان ممكن است دچار يائسگى زودرس شده و يا عادت ماهيانه ايشان (پريود) متوقف شود. براى دانستن بيشتر در اين موارد به قسمت "حفظ توان بارورى در مردان و زنان سرطانى" سايت مراجعه بفرماييد.
به دلایل ناشناخته، سيستم ايمنى مبتلايان به لنفوم هوچكين، به نحو طبيعى كار نمى كند. شيمى درمانى، پرتودرمانى و خارج سازى طحال، اين روند را تشديد مى نمايد (هر چند بيرون آوردن طحال امروزه كمتر انجام مى شود)، و بايد، واكسيناسيون هاى متعدد براى ايشان انجام گردد. تمامى افراد مبتلا به لنفوم، بايد واكسن هاى آنفولانزا را ساليانه بزنند و در درمان عفونت ها از خود جديت فراوان نشان بدهند.
راديو تراپى در گردن و پشت، موجب اختلال عملكرد غده تيروئيد مى شود، و از توليد هورمون آن کم مى شود، افراد درگير با آن، بايد روزانه قرص هاى تيروئيد مصرف نمايند. كسانى كه تابش به گردن و يا قسمت بالاى قفسه سينه داشته اند، بايد ساليانه، با آزمايشات خون، عملكرد غده تيروئيد خود را مرتباً كنترل نمايند.
- بيمارى هاى قلبى و سكته مغزى:
كسانى كه پرتودرمانى در قفسه سينه داشته اند از احتمال بالاترى در ابتلا به بيمارى هاى قلبى و يا حمله هاى قلبى برخوردارند(هرچند، امروزه با روش هاى جديد پرتودرمانى، از اين احتمالات كاسته شده است)، اما شما وزن خود را كاهش دهيد، از دود دورى كنيد (سيگار) غذاى سالم بخوريد، مرتباً ورزش نماييد، تا از ريسك خود بكاهيد. بعضى از داروهاى شيمى درمانى مانند "آدريامايسين" مى توانند موجب آسيب به قلب شوند. شما بعد از درمان، بايد ساليانه از نظر قلبى معاينه شويد. تابش هاى پرتو راديوتراپى، مى توانند با آسيب به عروق گردن كه به مغز خون رسانى مى نمايند، موجب بروز سكته هاى مغزى بشوند. از سيگار دورى كنيد و فشار خون خود را دائم كنترل نماييد.
- آسيب هاى وارده به ريه ها:
همان گونه كه پرتو درمانى در سينه، موجب آسيب به ريه ها مى شود، داروى "بلئومايسين" براى شيمى درمانى، هم به ريه ها آسيب جدى مى رساند، كه مى تواند موجب تنگى نفس شده (كه سالها بعد پديدار شود)، بنابراین از سيگار دورى كنيد، چون عملكرد ريه ها را خراب تر مى نمايد.
نگرانى هاى ويژه كودكان نجات يافته از لنفوم هوچكين:
همان گونه كه درمان لنفوم هوچكين در كودكان را فوق تخصص هاى مدیکال آنكولوژى و هماتولوژی انجام مى دهند، مراقبت و پايش عوارض طولانی مدت درمان هم حائز اهميت فراوانى است، هر چه مشكلات زودتر كشف شوند، درمان آن ها نيز سريع تر و آسان تر خواهد بود. علاوه بر عوارض جسمانى، عوارض روحی و روانى بسيارى نیز براى كودكان درمان شده، به وجود مى آيد. آنان ممكن است در انجام كارهاى عادى مدرسه خود مشكل داشته باشند. با حمايت ايشان و تشويق، در گذر زمان اين مشكلات پايان خواهند يافت. گروه هاى درمانى براى كمك به اين كودكان، برنامه هاى ويژه دارند، و به اين منظور گروه هاى درمانى آنكولوژى كودكان، براى انجام معاينات و مراقبت هاى دائمى ساليانه اين كودكان برنامه بلند مدتی را در پيش مى گيرند. در اين موارد با پزشكان و گروه درمانى صحبت نموده و مسائل و دشوارى ها را با آنها در ميان بگذاريد، تا آنان با استفاده از تجارب خود، راهكارهاى مفيدی را به شما ارائه نمايند.
منبع: American Cancer Society 2017
مترجم: نادر قطمیری، کارشناس زبان انگلیسی
فاطمه عرفانی، کارشناس زبان انگلیسی
بازبینی: سید سعید کسایی، فوق تخصص مدیکال آنکولوژی و هماتولوژی